Γράφει ο ΄Ακης Δημητριάδης
Η Σουηδία μοιάζει με την Ελλάδα σε πολλά πράγματα: Έχει τον ίδιο αριθμό κατοίκων (10 εκατομμύρια), μεγάλη ακτογραμμή, εκατοντάδες νησιά, κ.ά. Επίσης έχει πολλούς ερασιτέχνες ψαράδες και κυνηγούς (περίπου 550.000 – οι οποίοι μάλιστα έχουν και δικό τους πολιτικό κόμμα).
Διαφέρει, όμως, πάρα πολύ σε άλλα πράγματα σε σύγκριση με μας: Υπάρχουν νόμοι, οι οποίοι προστατεύουν τα ψάρια και τα θηράματα και ένας μακροχρόνιος προγραμματισμός, ώστε αυτά όχι μόνο να μη μειώνονται από την αλιεία και το κυνήγι, αλλά αντίθετα να αυξάνονται. Οι νόμοι αυτοί εφαρμόζονται με μεγάλη αυστηρότητα και οι τυχόν παραβάτες αντιμετωπίζουν τσουχτερά πρόστιμα και κατασχέσεις.
Κυρίως, όμως, οι σουηδοί από μικρά παιδιά μαθαίνουν να αγαπούν και να προστατεύουν τη φύση και τα ζώα. Εφαρμόζουν το νόμο όχι διότι φοβούνται τις βαριές συνέπειες στους παραβάτες, αλλά διότι έχουν πραγματική αγωγή και συνείδηση.
Παρ’ ότι τα ψάρια είναι άφθονα στις θάλασσες και τις λίμνες τους, κανένας σουηδός ψαράς δεν διανοείται να ψαρέψει περισσότερα ψάρια από τον επιτρεπόμενο αριθμό (μέχρι 2 κιλά ημερησίως) ή μικρότερα σε μέγεθος (κάτω από 10 εκατοστά).
Οι κυνηγοί επίσης σέβονται την κυνηγετική περίοδο και τον ακριβή αριθμό θηραμάτων που επιτρέπεται στα πολλά δάση της χώρας. Όλα τα θηράματα είναι καταγεγραμμένα, από τις μεγάλες άλκες μέχρι τα ελάφια και τους λαγούς.
Ένα από τα πολλά φιλοζωϊκά σωματεία στη Σουηδία είναι ο Σύλλογος Προστασίας Κουνουπιών! Το σωματείο αυτό ιδρύθηκε πριν μερικά χρόνια όταν από τις μετρήσεις διαπιστώθηκε ότι ένα από τα πιο όμορφα πολύχρωμα ενδημικά πουλιά αυτής της χώρας, το οποίο τρεφόταν όπως το δικό μας χελιδόνι αποκλειστικά με μύγες και κουνούπια, κινδύνευε να εξαφανιστεί εξαιτίας της έλλειψης κουνουπιών. Δόθηκε τότε μεγάλος αγώνας ανάμεσα στους φιλόζωους αυτούς και τους γεωργούς οι οποίοι ραντίζαν τις καλλιέργειές τους με φάρμακα που εξόντωναν τα κουνούπια.
Κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο οι σουηδοί προμηθεύονται σε τσουβάλια σπόρους, κύβους λίπους και άλλες τροφές για τα άγρια ζώα και πουλιά. Κι όταν τον Οκτώβρη πέσουν τα πρώτα χιόνια, τοποθετούν τις τροφές αυτές στην αυλή του σπιτιού τους. Κι έρχονται από τα γειτονικά δάση τα όμορφα ελάφια, τα ζαρκάδια, οι λαγοί, οι φασιανοί, τα κοτσύφια και οι μπεκάτσες, ακόμα και οι αλεπούδες, και τρώνε τις τροφές αυτές αμέριμνες και χωρίς κανένα φόβο, σαν να είναι κατοικίδια.
Ας έλθουμε τώρα να δούμε τι συμβαίνει εδώ στη χώρα μας.
Τα ψάρια στις ελληνικές θάλασσες σήμερα είναι λιγότερα από ποτέ, θαρρείς κι εξαφανίστηκαν. Κι όσα απόμειναν, δεν προλαβαίνουν να μεγαλώσουν. Σε πολλές περιοχές δεν υπάρχουν καθόλου ψάρια. Πολλά γνωστά μας είδη, όπως οι σπάροι, οι μαρίδες, ο γαλέος, τα μπαρμπούνια, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αιτία: Η υπεραλίευση και η παράνομη αλιεία.
Η γειτονική μας Ιταλία, που εφεύρε τις ανεμότρατες, όταν είδε να μειώνεται δραματικά ο αριθμός των ψαριών της, κατάργησε και απέσυρε τις ανεμότρατες. Εμείς όχι μόνο δεν τις καταργήσαμε, αλλά τις επιτρέπουμε να ψαρεύουν ανεξέλεγκτα μέχρι έξω, εκεί που σκάει το κύμα, να σκουπίζουν το βυθό χιλιόμετρα ολόκληρα και να ξεπατώνουν ό,τι βρουν στο πέρασμά τους, ακόμα και τα φύκια και τις φωλιές των μικρών νεογέννητων ψαριών.
Έχουμε μπει σε μια νέα εποχή, της τεχνολογίας, που μας έδωσε τη δυνατότητα να εισβάλουμε στα άδυτα των ψαριών. Με τα βυθόμετρα να τα εντοπίζουμε και να τα βλέπουμε ακόμα και σε μεγάλο βάθος. Με τα συρόμενα δίχτυα να σαρώνουμε και να καταστρέφουμε το μέρος που ζουν και βόσκουν. Με τα «αόρατα» δίχτυα και τα παράνομα μεγέθη διχτυών να πιάνουμε και να σκοτώνουμε τα νεογέννητα ψάρια. Με τους δυναμίτες να καταστρέφουμε το περιβάλλον τους.
Πάει πια η παλιά καλή εποχή, που πήγαινες για μπάνιο στη θάλασσα κι έβλεπες τα μικρά ψαράκια μέσα στο νερό. Τώρα τα ψάρια εξαφανίστηκαν, γιατί, απλούστατα, έπαψαν να γεννιούνται. Πάει πια η παλιά καλή εποχή, τότε που όπου και να ‘ριχνες την πετονιά σου ήσουν σίγουρος ότι θα πιάσεις 4 – 5 κιλά. Τώρα για να πιάσεις ένα ψαράκι πρέπει να περιμένεις ώρες ολόκληρες και να είσαι και πολύ τυχερός.
Το 70-80% των ψαριών στην Ελληνική αγορά είναι εισαγόμενα, κυρίως από την Τουρκία, αλλά κι από διάφορες άλλες χώρες, όπως Ιταλία (συνήθως κολιούς), Μαρόκο, Σενεγάλη, Ομάν (συνήθως φαγκρόπουλα), Νορβηγία (σολωμό). Πολύ σύντομα τα ψάρια θα είναι ένα σπάνιο ζωϊκό είδος, όπως η πολική αρκούδα και η χελώνα καρέτα-καρέτα. Και θα δημιουργηθούν σε κάθε πόλη ενυδρεία, όπου θα πηγαίνουν εκπαιδευτική εκδρομή οι μαθητές του Δημοτικού σχολείου, ή τα εγγόνια με τον παππού, για να δουν από κοντά πώς είναι αυτά τα περίεργα όντα που κινούνται μέσα στο νερό. Ήδη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας (Κρήτη, Ρόδος, Αθήνα κ.ά.) λειτουργούν τέτοια aquarium.
* Πώς είναι τα ψάρια, παππού; Θα ρωτάνε τα παιδιά.
Και οι παππούδες θα παίρνουν τα εγγόνια και θα πηγαίνουν στο ενυδρείο, σαν να πηγαίνουν στην Ντίσνεϋλαντ. Και θα τους εξηγούν:
* Αυτό που βλέπεις, παιδί μου, είναι ψάρι και το λένε λαβράκι. Εκείνο εκεί με τα πλοκάμια, το λένε χταπόδι, γιατί έχει οχτώ πόδια. Αυτό που περπατάει στα πλάγια, είναι καβούρι…
Με το κυνήγι τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Δεν απέμεινε λαγός ούτε για δείγμα. Οι μόνοι λαγοί που αφθονούν στη χώρα μας είναι εκείνοι που φορούν πετραχήλια – τους οποίους μας υπόσχονται προεκλογικά οι πολιτικοί μας! Οι κυνηγοί – όσοι έχουν ακόμα το μικρόβιο και την τρέλα του κυνηγιού και επιμένουν, επί ώρες ανεβοκατεβαίνουν τα βουνά και τα λαγγάδια χωρίς να ρίξουν ούτε μία τουφεκιά.
Πριν από μερικά χρόνια η δασική υπηρεσία, προκειμένου να βοηθήσει την κατάσταση, σε ένα προστατευμένο χώρο εθνικού δρυμού, όπου απαγορεύεται το κυνήγι, αμόλυσε ένα μεγάλο αριθμό θηραμάτων σε ζευγάρια (φασιανούς, λαγούς, πέρδικες, αγριογούρουνα, αγριοκάτσικα, κ.ά.), ούτως ώστε αυτά σύντομα σε ένα-δυο χρόνια να πολλαπλασιαστούν. Δεν χρειάστηκε να περάσει ένας χρόνος για να φανούν τα αποτελέσματα. Μέσα στους πρώτους 1 – 2 μήνες είχαν όλα «εξαφανιστεί» σε κάποιες κατσαρόλες …!