Γράφει ο Αντώνης Δ. Περιάλης, Εκπαιδευτικός- Σύμβουλος
ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ –ΕΦΗΒΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΑΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΚΟΣΜΟ ΑΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΗΣ
ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ –ΕΦΗΒΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΣΟΥΝΙΟ
Είναι γνωστό από τη φυσική ότι κάθε κλειστό σύστημα απομονωμένο από το περιβάλλον αναπτύσσει «εντροπία», ενδο-τροπή και υποβαθμίζει την ενέργειά του. Στον ηθικό χώρο κάτι παρόμοιο συμβαίνει.
Ένα σύστημα ανθρώπων, ένας «κοινωνοιότοπος» απομονωμένος από συντήρηση, τροφοδότηση διορθωτικών κινήσεων και δυνάμεων, πνευματικού και ηθικού περιεχομένου είναι επόμενο να υποβαθμιστεί ηθικά.
Η ανθρώπινη κοινωνία περνά το στάδιο της μη ανατροφοδότησης με δυνάμεις διορθωτικές της πτωτικής πορείας. Σε ένα κόσμο που θεωρείται «μεταχριστιανικός», με την έννοια ότι δεν λαμβάνονται υπόψη πλέον οι αρχές του Θεού, είναι φυσικό επακόλουθο οι στρεβλώσεις κάθε μορφής να αυξάνονται και η ανάγκη της άρνησης προσφορών του σύγχρονου πολιτισμού να καθίσταται όλο και περισσότερο αναγκαία.
Είναι γνωστό ότι ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός στηρίχτηκε κατ’ αρχάς, όσον αφορά τις έννοιες δικαίου και ηθικής, στο γραπτό λόγο του Θεού, στην Αγία Γραφή. Η κοινωνία των ανθρώπων πάντα είχε ροπή προς την αμαρτία, όμως λίγο ή πολύ γνώριζαν πιο ήταν το ηθικά δίκαιο. Βέβαια, η καρδιά του ανθρώπου δεν αλλάζει ούτε με την νομοθεσία ούτε με τα ήθη και έθιμα, αλλά με την «μετάνοια» και την επιστροφή στο θέλημα του Θεού.
Όμως η ανθρώπινη παραγωγή πολιτισμού είχε μια συγκράτηση. Επίσημα και ελεύθερα το «κακό» δεν έβγαινε στην επιφάνεια. Ασυνείδητα οι άνθρωποι το έκρυβαν. Ήταν για την νύχτα και για ειδικούς κύκλους ανθρώπων που ζούσαν στα κρυφά την παχυλή αμαρτία.
Σήμερα κανείς δεν έχει λόγο να κρύβει κάτι. Όλα θεωρούνται σαν μια διαφορετική άποψη- τοποθέτηση, ή στα αμφιλεγόμενα ζητήματα και γίνονται αποδεκτά στα πλαίσια της αποδοχής της «διαφορετικότητας». Στα πλαίσια του «μεταμοντερνισμού» όλα μπορούν να γίνουν αποδεκτά. Ακραία περίπτωση αυτής της κατάστασης είναι η ομοφυλοφιλία, ο σατανισμός, ο αποκρυφισμός, η έμμεση δαιμονολατρία πέραν της γενικευμένης κοσμικότητας.
Με αυτά τα δεδομένα, η ανάγκη της «άρνησης» πολλών στοιχείων που παράγονται από τον σύγχρονο πολιτισμό καθίσταται επιτακτική. «Δεν αγνοούμε τα διανοήματα του διαβόλου», όσο και αν είναι καλυμμένα πίσω από την διανόηση με τη μορφή επιστήμης, της τέχνης, των πρακτικών και των δήθεν ευκολιών του σύγχρονου τρόπου ζωής, της νοοτροπίας και των συνηθειών που έντεχνα η «αγάπη του κόσμου» υπαγορεύει. Μέσω των πιέσεων του σχεδόν κλειστού «κοινωνοιότοπου», εντός και εκτός της εκκλησίας αυτά τα διανοήματα επιβάλλονται. Κατά συνέπεια, η άρνηση της παραγόμενης αντιβιβλικής κουλτούρας είναι αναγκαία, ανεξάρτητα από που προέρχεται, από το πλήθος εκείνων που την υποστηρίζουν, από την «ωφελιμότητα» ή μη των προσφορών του κόσμου και από το κοινωνικό κόστος που θα εισπραχθεί.
Η «άρνηση» εκείνων των στοιχείων της στρέβλωσης κάθε έννοιας και πρακτικής αντίθετης στις βιβλικές θέσεις, πρέπει να τεθεί ενάντια στο απαιτητικότερο σύνδρομό μας, του να είμαστε δηλαδή οπωσδήποτε «αποδεκτοί» από τους άλλους ή τουλάχιστον να βρισκόμαστε στην κατηγορία εκείνων που είναι «γενικής αποδοχής».
Όμως σε τούτη την υποστηριζόμενη από τον γράφοντα θέση, υπάρχει ένας κίνδυνος. Ο σύγχρονα σκεπτόμενος χριστιανός να αναλωθεί μόνο στην άρνηση χωρίς να παράγει «θέσεις». Στον κήπο της Εδέμ ο Θεός έθεσε την απαγόρευση αλλά πριν από αυτή έθεσε τη θέση: «Από κάθε δέντρο του παραδείσου θα τρως ελεύθερα· από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού όμως, δεν θα φας».
Εκείνοι που έχουν «συμπλέγματα» με τα «μη» και αναπαράγουν τις θεωρίες του Μαρκούζε πρέπει να δουν τα εκατομμύρια των υπολοίπων δέντρων από τα οποία μπορούν να τρώνε ελεύθερα.
Ιδιαίτερα στην παιδαγωγική τα παραπάνω εφαρμόζονται απόλυτα. Οι αρνήσεις είναι αναγκαίες. Εκείνοι που δεν τις δέχονται σε ένα κόσμο με αυξανόμενες τις στρεβλώσεις, ασκούν «δημαγωγία» και όχι «παιδεία».
Όμως, η ανάπτυξη των θετικών στοιχείων έχει εξ’ ίσου ενδιαφέρον. Θα ήταν παράλογο να δεχτούμε ότι για την ψυχή του ανθρώπου και ιδιαίτερα του παιδιού δεν υπάρχουν θετικά και επιτρεπτά στοιχεία που να μπορούν να την ικανοποιήσουν και πρέπει να αποδεχτούμε τα αρνητικά ως αναγκαία θετικά.
Σ’ αυτές τις σκέψεις, βασίζεται και η παιδαγωγική εργασία στα Παιδικά-Εφηβικά Προγράμματα που πραγματοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στην Κατασκήνωση του Σουνίου όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά και τον χειμώνα. Η βιβλική επεξεργασία των παιδαγωγικών ζητημάτων γίνεται όχι ελέγχοντας μόνο τα αρνητικά, αλλά ανακαλύπτοντας και παρουσιάζοντας τα «θετικά», τα επιτρεπτά από τον απέραντο παράδεισο του Θεού.
«Θα τρως ελεύθερα»: Πιστεύουμε ότι υπάρχει άπειρη και πολύ γευστική περιοχή που μπορούν τα παιδιά να τρώνε ελεύθερα και να απολαμβάνουν.
Ποιος είναι ο στόχος;
Δημιουργούμε ένα κλίμα «υπερσιτισμού», «χορτασιάς», από θετικά, επιτρεπτά, εύγευστα στοιχεία, σε τέτοιο βαθμό που ελάχιστα παιδιά και ελάχιστοι μεγαλύτεροι έχουν το νου τους στα απαγορευμένα.
Δίνουμε παρακάτω περιληπτικά μερικά πνευματικά, παιδαγωγικά στοιχεία της λειτουργίας των προγραμμάτων μας που βασίζονται στις παραπάνω σκέψεις που διατυπώσαμε :
1. Τάξη: Λίγοι γνωρίζουν ότι « η ενόχληση» που παράγεται από τη λειτουργία της τάξης είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με την ευχαρίστηση που προσφέρει. Μερικοί θεωρούν σπουδαίο να κάνουν ότι θέλουν ενοχλώντας τους άλλους, χωρίς να σκέπτονται ότι και οι υπόλοιποι που θα καταργήσουν την τάξη θα τους ενοχλήσουν και αυτοί με τη σειρά τους.
2. Ασφάλεια-προστασία: Κανένας δεν μπορεί να απειλήσει και να αδικήσει κάποιον. Το δίκαιο του κάθε παιδιού, μεγάλου ή μικρού, διάσημου ή άσημου, ντόπιου ή αλλοδαπού, πλούσιου ή φτωχού, καινούριου στο πρόγραμμα ή παλιού, γίνεται απόλυτα σεβαστό. Και αν κάποιος κάνει λάθος, μικρός ή μεγάλος, στέλεχος ή παιδί θα ζητήσει συγνώμη και θα αποκαταστήσει την αδικία. Εκείνοι που γνωρίζουν την παιδική ψυχή και όχι μόνο, αντιλαμβάνονται την αίσθηση της ευτυχίας που προκύπτει μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα.
3. Αγάπη και έμπρακτο ενδιαφέρον για το κάθε ζήτημα μικρό ή μεγάλο: Όταν το μικρό παιδί ζητάει την μαμά του, μια τρυφερή αγκαλιά θα προσπαθήσει να αναπληρώσει εκείνη της μαμάς. Θέλει να τηλεφωνήσει και δεν έχει κάρτα, υπάρχει το τηλέφωνο του γραφείου. Δεν μπορεί να φάει κάποιο φαγητό, θα δοκιμάσει λίγο και θα φάει κάτι άλλο. Δεν έχει παρέα, πρέπει να του βρούμε. Δεκάδες μικρές και ασήμαντες λεπτομέρειες κάνουν την ψυχή να νιώθει αγάπη και ενδιαφέρον, στοιχεία που λείπουν από τον κόσμο. Και το βράδυ που συνήθως τα μικρά τα πιάνει νοσταλγία, ένα φιλάκι στο κρεβάτι πριν τον ύπνο δίνει όνειρα γλυκά και ευτυχισμένα.
4. Συμφιλίωση: Οι συγκρούσεις θα υπάρχουν. Οι διαφορετικοί χαρακτήρες, η κοινή συμβίωση, τα διαφορετικά πολιτιστικά στρώματα, η διαφορετική διαπαιδαγώγηση, τα μοντέλα της τηλεόρασης, κάποια στιγμή παρά την μέθοδο της εντατικής πρόληψης θα φέρουν την σύγκρουση. Η ψυχή τσαλακώνεται, ο κόσμος αναποδογυρίζει, η ευτυχία χάνεται. Το στέλεχος όμως, θα οδηγήσει τους συγκρουόμενους σε συμφιλίωση και το χαμόγελο θα επανέρθει στο κλαμένο προσωπάκι.
5. Διανυκτέρευση: Στους μεγάλους η διανυκτέρευση στο ύπαιθρο πάνω στο ανώμαλο έδαφος σε μια μικρή σκηνούλα κάτω από τα άστρα, είναι μια οδυνηρή εμπειρία. Στους μικρούς όμως, μια «φοβερή» απόλαυση. Ακόμα και αν τα πόδια τού ενός αναπαύονται το πρωί στην κοιλιά τού άλλου και ο ήλιος τους βρίσκει στο ξημέρωμα κουκουλωμένους όχι μόνο με το σεντόνι αλλά και την σκηνή. Και αυτή η ενοχλητική κρεβατομουρμούρα όλο το βράδυ «περί ανέμων και υδάτων» είναι πιο απολαυστική και από την πιο καλή εκδήλωση στο ακριβότερο σαλόνι.
6. Διανυκτέρευση στη Μακρόνησο: Έχετε μπει σε ταχύπλοο μαζί με τους πιτσιρικάδες; Έχετε ακούσει τα σπαρταριστά γέλια καθώς το κύμα τους κάνει μούσκεμα; Έχετε δει το δέος αλλά και την ευχαρίστηση στα προσωπάκια τους καθώς το σκάφος διασχίζει «βολίδα» τα νερά από το χώρο μας μέχρι τη Μακρόνησο; Εκεί πιασμένοι σφικτά στο φουσκωτό, λουσμένοι στο κύμα οι μικροί Ροβινσώνες, απολαμβάνουν χαρές με ένταση, νόμιμες και αγνές. Καρποί που μαζεύονται με κόπο αλλά όχι απαγορευμένοι. Όταν τα λουκάνικα ψήνονται στα ξύλα που μάζεψαν μόνοι τους και τα ψάρια σπαρταρούν στο αγκίστρι, και ο υπεύθυνος μιλάει κάτω από τον έναστρο ουρανό για τον Κύριο που τα έφτιαξε όλα αυτά, αυτό είναι κάτι που δεν μπορείς να το ζήσεις πουθενά. Σε καμιά ντισκοτέκ, σε κανένα σινεμά, σε καμιά καλή ή κακή τηλεθέαση. Λίγο απρόσιτος αλλά πολύ γλυκός αυτός ο μη απαγορευμένος καρπός.
7. Κρυμμένος Θησαυρός: Πολύπλοκος, δύσκολος, με κινητά, με πυξίδες, με γρίφους, με ταλαιπωρία, με αγωνία, με τρεχάλα. Κρατά μερικές μέρες. Για να εξασφαλίσουν το τοπικό χρήμα Σουνίου πρέπει να εργασθούν σκληρά. Με αυτό θα εξασφαλίσουν όλα τα αναγκαία για την εύρεση του θησαυρού. Και εκεί στο βάθος σε μια θαλασσινή σπηλιά, ψάχνουν, ψάχνουν μέχρι το κουτί με τα ψεύτικα μπριλάντια, διαμάντια και νομίσματα βρεθεί. Τα πρόσωπα λάμπουν και οι βουτιές συνεχίζονται ενώ το άγριο τοπίο γεμίζει ιαχές. Πού νομίζετε ότι είναι η ευτυχία για τους μικρούς μας φίλους; Στην πολυτέλεια, στα ακριβά ρούχα ή στην τηλεόραση και το Χάρυ Πότερ; Όχι βέβαια ο παράδεισος των επιτρεπτών είναι γεμάτος
8. Αθλητισμός, γνήσιος, φυσικός, ειρηνικός: Στίβος, ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, σκοποβολή με αληθινά επαγγελματικά τόξα, όλα φιλτραρισμένα μέσω των στελεχών από το ειρηνικό και βιβλικό πνεύμα. Πριν ξεκινήσουν, προσεύχονται χωρίς νεύρα, χωρίς φανατισμό και αν χάσουν, δεν πειράζει. Μια απόλαυση χωρίς τις παρενέργειες του μίσους που ο επαγγελματισμός παράγει.
9. Εκδρομές επιμορφωτικές, απλές και εύληπτες: Σπήλαιο σταλακτιτών, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, πλυντήρια μετάλλου της περιοχής, επίσκεψη στην περιοχή του «χάους» ξεναγήσεις. Συνδυάζουμε το «τερπνό μετά του ωφελίμου». Μια άλλη πηγή ευχαρίστησης, άγνωστη στα παιδιά που όταν την νιώθουν καταλαβαίνουν τις λαθεμένες αντιλήψεις που ο κόσμος τους υπαγορεύει και τις μάταιες απολαύσεις της υποκουλτούρας που γεύθηκαν μέχρι τώρα.
10. Χειροτεχνίες: Στα μεγάλα τραπέζια, τα στελέχη μαζί με τα παιδιά κατασκεύαζαν κουνελάκια, φιγούρες, μπιμπελό όλα φτιαγμένα με υπομονή και μεράκι από μικρά χέρια, έργα που τα θαυμάζουν τα ίδια τα παιδιά και χαίρονται γι’ αυτά.
11. Νυχτερινό Μπάνιο: Δεν βλέπεις σχεδόν τίποτα αλλά είναι ωραίο και κρύο. Και μετά η κιθάρα και οι ύμνοι μέχρι νά’ρθει το ζεστό λουκάνικο με το ψωμί, πολύ καλύτερο από οποιοδήποτε μενού του πιο ακριβού ξενοδοχείου.
12. Περίπατοι στα βουνά: Ηλιοβασίλεμα στις στήλες του Ποσειδώνα, και μετά μπάνιο στην ιστορική παραλία. Μερικές φορές παρακολουθούμε την ανατολή ηλίου από το Βελατούρι, στο παλάτι του βασιλιά πάνω από το θέατρο του Θωρικού ένα από τα πιο αρχαία στον κόσμο.
13. Συζητήσεις κάθε περιεχομένου με πεπειραμένα στελέχη. Τίποτα κρυφό, τίποτα αναπάντητο. Όλα έχουν μια εξήγηση βασισμένη στις αιώνιες αξίες της Βίβλου.
14. Ιππασία: Δύο άλογα φιλικά, ήσυχα, εκπαιδευμένα και ήρεμα είναι και αυτά έτοιμα. Δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να εκδηλώσουν την στοργή τους και να τα απολαύσουν. Όλα τα χαϊδεύουν και τα χτενίζουν, ποτέ όμως από πίσω, και αυτά απολαμβάνουν την φροντίδα τους. Σε λίγο, καλπάζουν με τους πιτσιρίκους στην πλάτη μέσα στο γήπεδό μας.
15. Ποδήλατα ΜΑΟΥΝΤΕΝ που αγαπητός αδελφός μάς χάρισε δίνουν την ευχαρίστηση της περιπέτειας και των περιηγήσεων στις γύρω περιοχές με την άγρυπνη παρακολούθηση των στελεχών μας.
16. Βαρκάδες στην Θάλασσα με ταχύπλοα και ειδικά κανό κάνουν την θάλασσα μια απόλαυση κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των ναυαγοσωστών μας
17. Νυκτερινά παιχνίδια μέσα στον χώρο μας δίνουν την απόλαυση της υγιούς περιπέτειας
18. Διανοητικά παιχνίδια σκάκι, σουντόκου, στρατένκο, Βιβλικοί διαγωνισμοί για να ακονίζουν το μυαλό και να βαστούν υγιή και σε εγρήγορση την σκέψη των παιδιών
Οι ανακαλύψεις των μη απαγορευμένων καρπών συνεχίζονται. Και όταν πια έρχεται η ώρα της αναχώρησης τα κορίτσια αποχωρίζονται με δάκρυα ενώ τα αγόρια σκυθρωπάζουν γιατί το πρόγραμμα τελείωσε. Μη στεναχωριέστε παιδιά, έχουμε και το χειμώνα το «Συναναστροφή και Παιχνίδι». Τώρα μαζί με ιππασία. Η «Σαίτα» και ο «Δρόμων» τα άλογά σας, σας περιμένουν.
Έχει χαρές ο Χριστός. Τι είναι τα «μη» των απαγορευμένων μπροστά σε αυτά που ο Κύριος δίνει μαζί με την παρουσία του!
Τα Παιδικά- Εφηβικά Προγράμματα η κατασκήνωση θα μπουν βαθιά στον κήπο με τα επιτρεπόμενα δέντρα. Έχει και άλλες χαρές να προσφέρει ο Ιησούς Χριστός. Όμως σιγά-σιγά γιατί έχει κόπο και πολύ δουλειά η εξερεύνηση!