Γράφει η Ιωάννα Σαχινίδου, Φυσιογνώστρια

Ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε την Αθήνα στο τρίτο του ταξίδι το έτος 52 μ. Χ. Η Αθήνα με το κλασσικό παρελθόν ήταν τότε ένα από τα αστικά κέντρα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που διατηρούσαν την παράδοση των φιλοσοφικών σχολών. Έχει σημασία το γεγονός ότι οι Αθηναίοι κατάσταση πολιτικής παρακμής διατηρούν ως σύμβολα του πνεύματος τις φιλοσοφικές σχολές. Σημαντικό είναι και το ότι οι Αθηναίοι του 1^ου μ. Χ. αιώνα διατηρούν ως τρόπο της καθημερινής ζωής το διάλογο για ότι πνευματικό δεν γνωρίζουν. Διαθέτουν μέρος του χρόνου τους για τη μάθηση και σ’ αυτό τους μιμούνται οι ξένοι που επισκέπτονται την πόλη.[1]

Ο λόγος του Αποστόλου Παύλου τερματίστηκε όταν το ακροατήριο έχασε τη συνοχή του. «Ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ μὲν ἐχλεύαζον, οἱ δὲ εἶπον· Ἀκουσόμεθά σου πάλιν περὶ τούτου. καί οὕτως ὁ Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ μέσου αὐτῶν».[2] Αυτή είναι η 1η συνάντηση των δύο κόσμων: του ελληνικού όπως είχε διαμορφωθεί στην Αθήνα του 1^ου αιώνα και του χριστιανικού. Ο Απόστολος Παύλος ζήτησε από τους Αθηναίους να ανατάξουν το γνωσιολογικό τους σύστημα όταν αναφέρθηκε στην ανάσταση των νεκρών. Οι περισσότεροι αδιαφόρησαν, άλλοι χλεύασαν, μερικοί αποδέχτηκαν το λόγο του και μεταξύ τους ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης, και η Δάμαρις που αποτέλεσαν τον πρώτο σπόρο για την επικοινωνία των δύο κόσμων.[3] «τινὲς ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν, ἐν οἷς καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόματι Δάμαρις καὶ ἕτεροι σὺν αὐτοῖς».[4]

Δάμαρις η Αθηναία

Οι ιδέες για τη γυναίκα των Ελλήνων φιλοσόφων ήταν το πλαίσιο όπου κηρύχθηκε ο Χριστιανισμός από τον Απόστολο Παύλο στην Αθήνα. Οι φιλοσοφικές σχολές έκλεισαν τον 6^ο αιώνα και έως τότε οι επιρροές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ήταν έντονες. Η γυναίκα θεωρείτο ως κατώτερο ον από τον άνδρα. Πλάτων και Αριστοτέλης όρισαν οντολογική κλίμακα που ένωνε το θηλυκό, τον ξένο και το ζώο ως ‘κατά φύση’ κατώτερα όντα. Το αρσενικό εξουσιάζει ενώ το θηλυκό υποτάσσεται.[5] «Πρέπει να θεωρούμε τη θηλυκή κατάσταση φυσική αναπηρία.»[6] Αποτέλεσμα των αντιλήψεων αυτών ήταν οι γυναίκες να μη θεωρούνται Αθηναίες – πολίτες. Ο άρρην Αθηναίος ελεύθερος πολίτης αποδεικνύει την ταυτότητά του υποτάσσοντας και εξαιρώντας τις γυναίκες. Η δημόσια και η ιδιωτική ζωή διαχωρίζονται και οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι. Ο Σόλων είχε οργανώσει την  Αθήνα ως ανδροκεντρική κοινωνία. Οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να εμφανιστούν σε δημόσιους χώρους για κοινωνική και πολιτική ζωή.

Στην καρδιά της πόλης των Αθηνών βρισκόταν η Αγορά, ένας ανοικτός χώρος στο κέντρο του οδικού συστήματος που εξυπηρετούσε ως εστιακό κέντρο της  πολιτικής, θρησκευτικής, κοινωνικής, και οικονομικής των πολιτών. Ο χώρος αυτός ήταν απαγορευμένος  για τις γυναίκες.[7]  Στην Αγορά βρισκόταν ο βράχος του Αρείου Πάγου που ήταν τόπος λειτουργίας δικαστικού σώματος και συγκεκριμένα της Βουλής του Αρείου Πάγου. Την εποχή που επισκέφθηκε την Αθήνα ο Απόστολος Παύλος είχε και την αρμοδιότητα των «καινών δαιμονίων» και των «νέων θεοτήτων» για την προάσπιση της κρατούσας θρησκείας. Εκεί βασίστηκε η πρόσκληση του Παύλου στον Άρειο Πάγο.[8]   

Όταν ο Παύλος επισκέφθηκε την Αθήνα μόνο άνδρες ήταν ηγέτες και αντιπρόσωποι σε συναντήσεις. Πολλοί προσπάθησαν να μάθουν ποια ήταν η Δάμαρις και υπέθεσαν άλλοι ότι ήταν σημαντική προσωπικότητα των Αθηνών, άλλοι ότι ήταν εταίρα. Το μόνο που γνωρίζουμε για τη Δάμαρη είναι ότι ήταν παρούσα σε μια συνάντηση στον  Άρειο Πάγο, έναν τόπο ανδρών όπου κλήθηκε ο Απόστολος Παύλος για να κηρύξει τη νέα διδασκαλία. Ο Παύλος δεν επιτίμησε τη Δάμαρη. Δεν της είπε: «Γυναίκα δεν έχεις θέση εδώ σε τόπο ανδρών. Πήγαινε το σπιτικό σου». Η Δάμαρις τον άκουσε με προσοχή και με δεκτικότητα ανταποκρίθηκε στο περιεκτικό, αναστάσιμο και αναμορφωτικό μήνυμα του Παύλου. Το όνομά της είναι καταγραμμένο για τις επερχόμενες γενεές μαζί με το όνομα ενός επώνυμου Αρεοπαγίτη. Όταν ο Παύλος άρχισε το κήρυγμά του, ακολουθώντας τα ήθη των Αθηναίων τους προσφωνεί: «Άνδρες Αθηναίοι». Η ιεραρχική, ανδροκρατική κοινωνία των Αθηναίων αρχίζει να μεταμορφώνεται, όταν σε χώρο ανδρών εκφράζει την πίστη της και θέλει να ακολουθήσει το νέο όραμα σαν μέλος της νέας πραγματικότητας μια γυναίκα άγνωστη, που τολμά να εκφράσει την ανταπόκρισή της στα νέα της ανάστασης του Χριστού. Δεν υπάρχει άνδρας και γυναίκα, το ιεραρχικό, και δυϊστικό κοσμοείδωλο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη καταργείται από τον Παύλο. Τα στοιχεία της ιεραρχίας στα όντα, που καθορίζουν σχέσεις εξουσίας και υποταγής, καταργούνται χάρη στο Χριστό. Αφού έχουμε ντυθεί το Χριστό είμαστε όλοι παιδιά του Θεού. Δεν υπάρχει Ιουδαίος και ειδωλολάτρης, δούλος και ελεύθερος, δεν υπάρχει άνδρας και γυναίκα, γιατί όλοι είμαστε ένα.[9] Όταν το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στην Αθήνα έφθασε στο τέλος του ο Ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει ένα αποτέλεσμα και ένα σημάδι της ‘νέας πραγματικότητας’ που διακηρύχθηκε. Το όραμα μιας ανθρώπινης κοινωνίας από άνδρες και γυναίκες, αρχίζει για την Αθήνα, την κοινωνία των ανδρών, να γίνεται πραγματικότητα.