του Γεωργίου Σ. Κανταρτζή
«Η ελευθερία δεν αγαπά να κατοικεί σε τόπους όπου δε βασιλεύει η αρετή και η χρηστομάθεια» (Κοραής)
Ως Έλληνες έχουμε ιερόν καθήκον να γιορτάζουμε τις εθνικές επετείους, που είναι ορόσημα στην ιστορική πορεία του έθνους μας. Με τον τρόπο αυτό αποτίουμε φόρο τιμής σ’ εκείνους που πρωταγωνίστησαν στα ιστορικά γεγονότα και αντλούμε διδάγματα αρετής και θυσίας. Αν όμως οι επέτειοι περιορίζονται μόνο σε παρελάσεις και… βαρυσήμαντους πανηγυρικούς λόγους, χωρίς ν’ αγγίζουν την ψυχή, τότε δεν εμβαθύνουμε στο νόημά τους. Αν πάλι γιορτάζουμε για να θυμηθούμε απλώς το ένδοξο παρελθόν, χωρίς να κάνουμε κάτι για το παρόν, για το καλό της πατρίδας μας, τότε δεν είμαστε ειλικρινείς.
Και φέτος ο λαός μας, μέσα σε ατμόσφαιρα κατήφειας, γιορτάζει την Επανάσταση του 1821. Τιμούμε εκείνους που, μέσα στη σκλαβιά αιώνων, διατήρησαν άσβεστη τη φλόγα της πίστης στον Θεό και την αγάπη τους στην πατρίδα. Γι’ αυτό και κατόρθωσαν το μεγάλο θαύμα ν’ αποτινάξουν το ζυγό του κατακτητή. Η εθνική όμως επανάσταση δεν έλυσε σε βάθος το πρόβλημα της πατρίδας μας. Απλώς άνοιξε τους ορίζοντες και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη λύση του. Για 192 τώρα χρόνια το έθνος μας αγωνίζεται να εκπληρώσει το βαθύ πόθο της ψυχής του, χρησιμοποιώντας ανεπαρκείς μεθόδους, που αντί να φέρουν τη λύση έκαναν τα πράγματα χειρότερα… Η πατρίδα μας έκανε όλων των ειδών κινήματα, επαναστάσεις, πραξικοπήματα για να λύσει το πρόβλημα, αλλά δεν τα κατάφερε, γιατί δεν έκανε την ηθική και πνευματική επανάσταση, που θα έφερνε ριζική αλλαγή στη ζωή των ατόμων και του έθνους. Αυτή είναι η επανάσταση που θα δώσει πραγματική ελευθερία στο λαό μας, και είναι αυτή η πιο σπουδαία μορφή ελευθερίας. Μόνο τότε θα γίνουμε πραγματικά ελεύθεροι. Γιατί, αν και απολαμβάνουμε πολιτική ελευθερία, στην πραγματικότητα είμαστε δέσμιοι με τις αλυσίδες της αμαρτίας, των ποικίλων παθών, και των αδυναμιών της φυλής. Ο Πυθαγόρας είπε: «Είναι αδύνατο να θεωρείται ελεύθερος αυτός που είναι δούλος στα πάθη του και κυριαρχείται από αυτά». Ο δε Επίκτητος: «Κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι κύριος του εαυτού του». Κάποιος πολιτικός ηγέτης της Αφρικής είπε: «Για να είσαι ελεύθερος δε σημαίνει απλώς να πετάξεις τις αλυσίδες από κάποιον, αλλά να ζεις με τέτοιον τρόπο που να σέβεσαι και να βελτιώνεις την ελευθερία των άλλων».
Πώς μπορεί ο άνθρωπος να είναι ελεύθερος όταν με σιγουριά μόνο το κακό μπορεί να διαπράξει; Η Βίβλος λέει ότι ο άνθρωπος, χωρίς τη σωτηρία του Χριστού είναι νεκρός. Ο απ. Παύλος περιγράφει τον άνθρωπο που διψά να κάνει το αγαθό, αλλά δεν τα καταφέρνει και ομολογεί και κράζει, «πόσο ταλαίπωρος άνθρωπος είμαι εγώ! Ποιος θα με ελευθερώσει από το σώμα αυτό, που το έχει κυριεύσει ο θάνατος;» (Ρωμ. 7:23,24). Ο δε απ. Πέτρος αναφερόμενος στους ηδονολάτρες της εποχής του, που τάζανε ηθική ελευθερία στα θύματά τους, γράφει: «Τους υπόσχονται ελευθερία, τη στιγμή που οι ίδιοι είναι δούλοι της διαφθοράς, αφού από ό,τι έχει νικηθεί κανείς εκείνου δούλος έχει γίνει» (Β΄ Πέτρ. 2:19). Ο άνθρωπος είναι σκλάβος των παθών του και του διαβόλου. Πόσοι συνάνθρωποί μας σήμερα περπατούν ελεύθεροι στους δρόμους των πόλεων και των χωριών, ενώ είναι δέσμιοι του τσιγάρου, του αλκοόλ, των ναρκωτικών, της πλεονεξίας, του φθόνου, της μνησικακίας, της φιλοδοξίας, του εγωισμού, του σεξ… (και ο κατάλογος είναι μακρύς). Ο άνθρωπος έχει την ψευδαίσθηση ότι για να είναι ελεύθερος πρέπει να πετάξει τις ηθικές και πνευματικές αξίες και να βάλει στο περιθώριο της ζωής του το Θεό. Ο Χριστός είπε κάποτε στους Ιουδαίους που καυχιόνταν για την ελευθερία τους και τον πρόγονό τους, τον Αβραάμ, «η αλήθεια είναι και σας το τονίζω πως ο καθένας που αμαρτάνει, είναι δούλος της αμαρτίας» (Ιωάν. 8:34). Ο απελευθερωμένος άνθρωπος στην πραγματικότητα θεληματικά βυθίστηκε στην πιο στυγνή δουλεία της αμαρτίας, σε όλες τις μορφές της και είναι αιχμάλωτος της αμαρτίας.
Πώς ο άνθρωπος μπορεί ν’ απελευθερωθεί από την αμαρτωλή φύση του; Όσο και να προσπαθεί, μόνος του δεν μπορεί. Ούτε ακόμη και κάποιο σύστημα, κόμμα και ιδεολογία μπορούν να τον λυτρώσουν. Στο ερώτημα, απαντά ο απ. Παύλος: «Ευχαριστώ το Θεό που δίνει τούτη την απελευθέρωση μέσω του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας!» (Ρωμ. 7:25). Ο Ιησούς, ο μεγάλος Απελευθερωτής, διακήρυξε ότι ο Θεός Τον έστειλε για να κηρύξει, «σε αιχμαλώτους την απελευθέρωση» (Λουκάς 4:18).
Η πνευματική ελευθερία είναι το αποτέλεσμα επιλογής: να πιστέψουμε, να εξομολογηθούμε, να συγχωρήσουμε, ν’ αποκηρύξουμε κάθε ψεύτικη διδασκαλία, την οργή, την πικρία, την κακία… Γι’ αυτό ας στραφούμε σ’ Εκείνον, το μεγάλο Ελευθερωτή, που διακήρυξε: «Αν λοιπόν σας ελευθερώσει ο Γιος, τότε θα είστε πραγματικά ελεύθεροι» (Ιωάν. 8:36).