Προς τα τέλη του 2008 και ενώ οι Έλληνες ζούσαν ζωή χωρίς προβλήματα για τους περισσότερους, άρχισαν να διαφαίνονται συνεχώς διογκούμενα οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα. Η Ελλάδα τη δεύτερη δεκαετία του 21^ου αιώνα υπέστη τεράστια οικονομική ύφεση και βρέθηκε στο επίκεντρο προοδευτικής κρίσης χρέους. Το Νοέμβριο του 2009 έγινε αντιληπτό ότι το Ελληνικό έλλειμμα προϋπολογισμού και το χρέος δεν μπορούσαν να παραταθούν. Η Ελληνική Κυβέρνηση αποδέχθηκε πρόγραμμα διάσωσης 110 δισεκατομμυρίων euro που δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό ταμείο. Για το σχέδιο αυτό νέα μέτρα λιτότητας προστέθηκαν. Η υπερκατανάλωση ενισχυμένη από αυξανόμενα δάνεια την περίοδο 1980-2008, και από τρέχοντα κυβερνητικά ελλείμματα πληρωμών έγιναν αιτίες της δημιουργημένης κατάστασης στην Ελληνική οικονομία. Η κατάσταση ενισχύθηκε από την ανεπάρκεια του Δημόσιου Κυβερνητικού φορέα.[1] Τους τελευταίους μήνες του 2010, τα χρόνια ανεξέλεγκτης κατανάλωσης, δανειοδότησης και αποτυχίας στην υλοποίηση οικονομικών διορθωτικών αλλαγών άφησαν την Ελλάδα εκτεθειμένη όταν προέκυψε η διεθνής οικονομική κατάρρευση. Αποκαλύφθηκαν χρέη και ελλείμματα που ξεπερνούσαν τα όρια που έθεσε η Ευρωζώνη. Η ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τα δάνεια μειώθηκε. Καθώς την αντιμετωπίζουν σαν μαύρη τρύπα οι ξένοι επενδυτές, η Ελλάδα αγωνίζεται να πληρώνει τους λογαριασμούς της ως φόρους με άνοδο των υπαρχόντων χρεών. Περικοπές του προϋπολογισμού επιδρούν στην προσφορά κοινωνικών υπηρεσιών και συντάξεων με αποτέλεσμα: απεργίες, κλείσιμο αεροδρομίων, δημοσίων υπηρεσιών, δικαστηρίων και σχολείων, σε όλη την Ελλάδα.^[2] Από το 2010 το ανεξέλεγκτο κράτος πρόνοιας, η εκτεταμένη ανεκτική στάση στη διαφθορά, το ανεπαρκές νομικό σύστημα και η φοροδιαφυγή εμπόδισαν τις διαρθρωτικές αλλαγές. Μετά την υιοθέτηση του euro, ανήλθαν τα δημόσια έξοδα, διπλασιάστηκαν οι αμοιβές εργασίας, χρήματα έρρεαν από τα χρηματοκιβώτια του κράτους, αλλά τα έσοδα μειώνονταν λόγω μεγάλης φοροδιαφυγής. Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας επιδεινωνόταν περισσότερο, γιατί νέα δοσοληψία συνεπάγεται μεγαλύτερο χρέος για απόσβεση από τις τράπεζες.[3] Τα χρέη της Ελλάδας συνεχίζουν να συσσωρεύονται, η ανάπτυξη δεν θα έρθει σύντομα. Η Ελλάδα εξακολουθεί την επώδυνη πορεία της.[4] Δεν υπάρχουν πια εργασίες για τους μετανάστες, η ανεργία των Ελλήνων αυξάνεται. Ζούμε περιθωριοποιημένοι στις ίδιες μας τις πόλεις, καθώς η χώρα μας προσπαθεί να επιβιώσει στο περιθώριο της Ευρώπης. Τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά προβλήματα είναι εμφανή, οι πολίτες υποφέρουν από ανεργία, υψηλή φορολογία, μείωση μισθών και συντάξεων, έλλειψη ιατρικής φροντίδας και φαρμάκων. Το πρόβλημα είναι η κοινωνική χρεοκοπία, εκεί ιδίως γίνεται φανερή η φτώχεια. Κανείς δε γνωρίζει πόσοι μετανάστες ζουν εδώ παράνομα χωρίς άδεια παραμονής. Το κέντρο της Αθήνας είναι εστία εγκλήματος, διακίνησης ναρκωτικών και πορνείας. Μια βόλτα σε κεντρική αρτηρία της πόλης είναι συνάντηση με ανθρώπους που κάνουν χρήση ηρωίνης. Σε πολλές περιπτώσεις ως 25 μετανάστες ζουν σε διαμέρισμα 50τ.μ. και λίγοι έχουν άδεια παραμονής.

Η βία στην Ελλάδα, που εκφράζεται με κλοπές και φόνους αυξήθηκε.[5] Η Ελλάδα είναι προορισμός και χώρα διέλευσης γυναικών και παιδιών για εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση και ανδρών για εργασία εξαναγκαστική. Παιδιά, θύματα αναγκαστικής εργασίας επαιτούσαν και εμπλέκονταν σε εγκλήματα. Η πολιτική εναντίον της εμπορίας ανθρώπων στερείται προόδου στην τιμωρία προαγωγών στο εμπόριο, στον προληπτικό εντοπισμό υποψήφιων θυμάτων, στην προσφορά ασφαλών καταφυγίων για θύματα εμπορίας και στην πληροφόρηση με εκστρατείες ενημέρωσης.[6]  Πέρα από τη βία διογκούμενο κύμα αυτοκτονιών λαμβάνουν χώρα μετά την αποκάλυψη της κρίσης. Πολλοί γιατροί πιστεύουν ότι η αυτοκτονία για οικονομικούς λόγους αντανακλά την αυξανόμενη απόγνωση που πολλοί πολίτες βιώνουν, αβοήθητοι. Οι  Έλληνες δε θέλουν να γίνουν βάρος σε άλλους. Μερικοί αναπτύσσουν αισθήματα μίσους για το άτομό τους και αυτό οδηγεί σε αυτοκαταστροφή. Παρακολουθούμε τη δημιουργία νέας κατηγορίας αυτοκαταστροφής: τις αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους. Πριν αρχίσει η κρίση να ξεσπά σε κοσμοχαλασιά το 2009, η Ελλάδα είχε ένα από τα χαμηλότερα νούμερα αυτοκτονικών στον κόσμο. Το ποσοστό τους  αυξήθηκε κατά 40% στο πρώτο ήμισυ του 2010, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας. Μόνο ζωντανοί μπορούμε να παλέψουμε ενάντια στα δεινοπαθήματα και στην ένδεια. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε όμως μυωπικά τάσεις για αυτοκτονία και ανάγκη για ψυχιατρική βοήθεια που έχει προκύψει καθώς η Ελλάδα αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η φτώχεια σήμερα στην Ελλάδα συνδέεται με ανεργία, απολύσεις, υψηλούς επιπλέον φόρους, διαλυμένες επιχειρήσεις, μειωμένα εισοδήματα, κλειστά μαγαζιά, χρέη και δάνεια που δεν είναι δυνατόν να αποπληρωθούν. Η μακράς διάρκειας ανεργία εξακολουθεί να αυξάνεται. Η ανεργία των νέων διπλασιάζεται, στο τέλος του 2011 έφθασε 45%. Το 45% των ανέργων νέων ηλικίας 15 μέχρι 24 είναι άνεργοι για μεγάλο διάστημα.[7] Η υπερκατανάλωση και η διαφθορά είχαν ως αποτέλεσμα την ένδεια στην Ελλάδα. Η αγορά απέκλεισε την είσοδο σε πολλούς Έλληνες. Η οικονομία είναι μέσο για την ευημερία του κόσμου. Δεν πρέπει να κυβερνά τους ανθρώπους αλλά οι άνθρωποι να τη ρυθμίζουν. Η αυξημένη βία στην Ελλάδα που περιλαμβάνει κλοπές και δολοφονίες, σχετίζεται με την ανεργία, τη φτώχεια και την έλλειψη χρημάτων για βασικές ανάγκες της ζωής.   

Μια συγκύπτουσα χώρα 

Διάβαζα τη βιβλική περικοπή που αναφέρεται στη θεραπεία της συγκύπτουσας γυναίκας (κατά Λουκάν 13.1-17) και μπροστά στα μάτια μου ήρθε η εικόνα της καμπουριασμένης χώρας μου Ελλάδας, της πόλης μου Αθήνας, των λυγισμένων οικογενειών και νοικοκυριών και των λυγισμένων νέων που σήμερα δεν μπορούνε να ελπίζουν σε κανένα μέλλον στην πατρίδα τους και ξενιτεύονται με τα σακίδιά τους γεμάτα με εφόδια τα πτυχία τους, τη γνώση τους, την κατάρτισή τους. Η χώρα μας καμπούριασε. Νομίσαμε ότι όσοι δεν έκαναν καλή διαχείριση αυτοί θα δυστυχήσουν. Σήμερα όλα τα νοικοκυριά συγκύπτουν από φόρους, χαράτσια, ανεργία, μείωση των εισοδημάτων και της περιουσίας που με κόπους γενεών απέκτησαν. Οι γειτονιές νεκρώνουν καθώς συνεχώς κλείνουν μαγαζιά χωρίς να ανοίγουν νέα.

Η συγκύπτουσα γυναίκα

«Κάποιο Σάββατο δίδασκε ο Ιησούς σε μια συναγωγή. Εκεί βρισκόταν και μια γυναίκα, δεκαοχτώ χρόνια άρρωστη από δαιμονικό πνεύμα. Ήταν κυρτωμένη και δεν μπορούσε καθόλου να ισιώσει το σώμα της. Όταν την είδε ο Ιησούς τη φώναξε και της είπε: «Γυναίκα απαλλάσσεσαι από την αρρώστια σου.» Έβαλε πάνω της τα χέρια του κι αμέσως εκείνη ορθώθηκε και δόξαζε το Θεό.[8]

Η γυναίκα της περικοπής ήταν ανώνυμη, απόκληρη της κοινωνίας, παγιδευμένη στην ανημποριά. Συμβολίζει τις γυναίκες που έχουν σκύψει από αρρώστιες ή καταπίεση, από βάρη της καθημερινής ζωής, από το φόβο βίας και καταπίεσης. Γενικότερα συμβολίζει όλη την ανθρωπότητα που αγωνίζεται να ορθοποδήσει μέσα σε έναν κόσμο όπου το κακό εξακολουθεί να υπάρχει. Όμως η γυναίκα συμβολίζει και την ανθρωπότητα που μπορεί να ολοκληρωθεί με πίστη από το άγγιγμα του Ιησού.

Η ασθένεια της γυναίκας θεωρήθηκε ως θεία τιμωρία για αμαρτίες της. Η αδυναμία της σήμαινε ότι ήταν ανυπάκουη, παράφρων και ότι την κατείχε δαιμονικό πνεύμα. Σύμφωνα με το νόμο είχε απορριφθεί στο περιθώριο της κοινωνίας, έτσι ώστε το ακάθαρτο πνεύμα της να μη μολύνει το ήθος των υπολοίπων. Ήταν μια πράξη θάρρους και μόνο να εμφανιστεί στη συναγωγή. Δεκαοχτώ χρόνια η γυναίκα αυτή με τσακισμένο πνεύμα και σώμα σηκωνόταν από το κρεβάτι της κυρτωμένη, γνωρίζοντας ότι όσοι τη συναντούσαν αντίκριζαν μια σακάτισσα.

Όταν την κάλεσε ο Ιησούς προχώρησε ίσως φοβισμένη, τι να την ήθελε ο Ιησούς άραγε; Δεν θα μπορούσε να προχωρήσει γρήγορα και να πλησιάσει τον Ιησού. Όταν ο Ιησούς τη θεράπευσε μια καινούρια ζωή ανοιγόταν μπροστά της και η άμεση αντίδρασή της ήταν να ψάλλει και να δοξάζει το Θεό. Οι άνθρωποι της συναγωγής θεωρούσαν τη γυναίκα άσημη και ανάξια.  Ο Ιησούς δεν ακολουθούσε τους κανόνες τους, έσπασε τους νόμους τους για να τη θεραπεύσει. Αντίθετα με το ραβινικό νόμο κάλεσε μια γυναίκα δημόσια στη συναγωγή στη διάρκεια της διδασκαλίας του, την άγγιξε και τη θεράπευσε και το έκανε Σάββατο. Η γυναίκα ήταν ευσεβής, αν και είχε παραμορφωτική ασθένεια που καθιστούσε επίπονη τη μετακίνησή της, δεν απουσίαζε από τη Συναγωγή το Σάββατο. Ενώ ήταν άρρωστη δεκαοκτώ χρόνια δε σκληρύνθηκε η καρδιά της αλλά μέσα στη δοκιμασία της έμεινε σταθερή στην πίστη της. Ήλθε στη Συναγωγή με κόπο, γιατί είχε πόθο να ακούει το λόγο του Θεού.

Μόλις η γυναίκα θεραπεύτηκε, τα έκπληκτα μάτια όλων στράφηκαν προς τον Κύριο. Ο Αρχισυνάγωγος όμως γεμάτος αγανάκτηση άρχισε να διαμαρτύρεται: Έξι μέρες μπορούμε να εργαζόμαστε, φώναξε. Αυτές τις εργάσιμες ημέρες να έρχεστε να θεραπεύεστε, όχι Σάββατο. Ο Κύριος βλέποντας τη φοβερή υποκρισία του τον ξεσκέπασε μπροστά σε όλους: Υποκριτή, του λέει. Ο καθένας σας την ημέρα του Σαββάτου δεν λύνει το βόδι ή το γαϊδουράκι του από τη φάτνη και δεν το πηγαίνει να το ποτίσει; Το κάνει αυτό χωρίς να θεωρείται παραβάτης της αργίας του Σαββάτου. Αυτή όμως η γυναίκα, που είναι κόρη του Αβραάμ και την έδεσε ο σατανάς με τέτοια αρρώστια, ώστε να μην μπορεί να σηκωθεί όρθια δεν έπρεπε να θεραπευτεί την ημέρα του Σαββάτου; Ενώ τα έλεγε αυτά ο Κύριος, ντροπιάζονταν όλοι και ιδίως ο Αρχισυνάγωγος ο οποίος δεν τολμούσε να ελέγξει κατευθείαν τον Κύριο και τα έβαλε υποκριτικά με το λαό. Τους κατηγόρησε ότι παρέβαιναν το Σάββατο, ενώ καμία σχέση δεν είχε ο λαός με τη θεραπεία.[9] Αντί να αναγνωρίσει ο Αρχισυνάγωγος το θαύμα το παρουσιάζει ως απλή ανθρώπινη ενέργεια! Αν ήταν φυσική θεραπεία, γιατί δεν την έκανε ο ίδιος στη συγκύπτουσα άλλη μέρα; Τόσα χρόνια την είχε κοντά του.

Ο Ιησούς ονόμασε τη γυναίκα «θυγατέρα του Αβραάμ». Η Βίβλος αναφέρεται συχνά στους «υιούς Αβραάμ», στο «σπέρμα του Αβραάμ», στα «παιδιά του Αβραάμ» αλλά πουθενά αλλού στη Βίβλο δεν υπάρχει αναφορά στις «θυγατέρες του Αβραάμ». Ήταν τίτλος τιμής για τη γυναίκα. Ο Ιησούς έλεγε σ’ αυτήν και στους παρευρισκόμενους ότι ήταν μέλος της κοινότητας, πέρα από τις αντιρρήσεις όσων αμφισβητούσαν την ανθρώπινη υπόστασή της. Ο Ιησούς φρόντισε άμεσα την ανάγκη της γυναίκας για θεραπεία αγγίζοντάς την. Έπειτα αντιμετώπισε τους άδικους νόμους, την κοινωνική αλαζονεία, και υποκρισία και τους ηγέτες της συναγωγής που τους διατηρούσαν και η γυναίκα παρέμενε συγκύπτουσα, σακατεμένη, λυγισμένη. Τέλος επιβεβαίωσε την προσωπικότητα και τη θέση της στην κοινότητα.[10]

Μια συγκύπτουσα χώρα, η χώρα μας   

Σαν τη συγκύπτουσα γυναίκα η χώρα μας σκύβει το κεφάλι και περιθωριοποιημένη προσπαθεί να βρει θέση και προσανατολισμό σε ένα κόσμο που παραπαίει. Η ένδεια, ο ρατσισμός, η βία, ο κοινωνικός ιστός που διαλύεται μας κάνουν να χάνουμε την εμπιστοσύνη στο κράτος, στο διπλανό και στον εαυτό μας.

Η συγκύπτουσα ήταν εκεί, στη Συναγωγή. Η Ελλάδα έχει βαθιές ρίζες στο Χριστιανισμό. Ο Απόστολος Παύλος άρχισε το έργο του από την Ελλάδα. Στη διάρκεια της Ρωμαϊκής εποχής επισκέφθηκε την Αθήνα και κήρυξε το ευαγγέλιο του Χριστού. Με το μήνυμά του διακήρυξε τη νέα Χριστιανική πραγματικότητα: της καταλλαγής του Θεού με τη δημιουργία, της αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικές φυλές, φύλα και έθνη, εν Χριστώ, και δια του Χριστού.[11] Η Καινή Διαθήκη γράφτηκε στην Ελληνική γλώσσα. Τον 7^ο αιώνα μΧ η Ελληνική γλώσσα ορίστηκε ως επίσημη γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και έγινε εργαλείο επικοινωνίας στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού. Η θεμελίωση της νέας θρησκείας σε κόσμο πολυθεϊστικό γνωστοποιούσε τον ένα κυρίαρχο Θεό. Καθώς η χριστιανική πίστη εισερχόταν στον Ελληνο-Ρωμαϊκό κόσμο και οι σχολές της φιλοσοφίας λειτουργούσαν ακόμα, οι Ανατολικοί Εκκλησιαστικοί Πατέρες έγραψαν στα Ελληνικά και επανεκτίμησαν τα δόγματα της Τριάδας και της θεότητας του Χριστού.[12] Στα Βυζαντινά χρόνια η επιρροή της Αθήνας μειώθηκε αλλά η πόλη εξακολουθούσε να είναι εκκλησιαστικό κέντρο. Ο Ελληνισμός ήταν πολιτιστική έκφραση του οικουμενικού Χριστιανισμού.

Το Χριστιανικό παρελθόν της χώρας μας όμως δεν είναι Τίτλος Τιμής για τη σωτηρία της σήμερα. Η συγκύπτουσα ήταν εκεί, στη Συναγωγή, όμως όταν ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Ιησού, τότε εκείνος την άγγιξε και τη θεράπευσε. Τσακισμένοι τόποι υπονοούν την αναστολή των δικαιωμάτων των πολιτών, των σχέσεών τους, της ταυτότητάς τους και της θέσης τους στην πόλη. Μπορεί όμως να γίνουν μήτρες από όπου νέα ζωή θα γεννηθεί ώστε να γίνουν τόποι αλλαγής.^[13] Για να ανακάμψει η Αθήνα από την παρούσα κρίση, είναι ανάγκη να πλησιάσουμε τον Ιησού όπως η συγκύπτουσα γυναίκα και να επιδιώξουμε το άγγιγμά του. Εκείνος μας καλεί: «Ελάτε σ’ εμένα όλοι όσοι κοπιάζετε κι είστε φορτωμένοι, κι εγώ θα σας ξεκουράσω.» (Ματθαίος 11.28).  Είναι ανάγκη να μετανοήσουμε, να αλλάξουμε ζωή. Η μαρτυρία μας πρέπει να αγκαλιάσει ένα πολιτισμό θυσίας και απλότητας, πρέπει να αλλάξουμε τις επιθυμίες μας, τον τρόπο διαχείρισης των οικονομικών και άλλων πόρων μας, να καταγγείλουμε τον πολιτισμό υποκρισίας, διαφθοράς, βίας και υπερκατανάλωσης που αναπτύξαμε, να αποκηρύξουμε την υπάρχουσα κατάσταση, να μεταστραφούμε για να δημιουργήσουμε νέα οικολογική και κοινωνική συνείδηση. Είναι ανάγκη να τρέξουμε στο κάλεσμα του Ιησού για να μας θεραπεύσει και να τον δοξάσουμε.

Ο Θεός που έφερε στην ύπαρξη όντα που δεν υπήρχαν, ενσαρκωμένος αναδημιουργεί όντα από όντα περιθωριοποιημένα, που λύγισαν από βάρη αρρώστιας, κοινωνικής απόρριψης και υποκρισίας όπως η συγκύπτουσα. Τα στηρίζει στα πόδια τους για να τον δοξάζουν με το κεφάλι ψηλά. Όπως στη δημιουργία έτσι και στην αναδημιουργία φέρνει στην ύπαρξη όντα αποκομμένα από την κοινωνία. Εμπιστοσύνη στο Θεό δημιουργό σημαίνει εμπιστοσύνη και στο Θεό αναδημιουργό. Είναι έργο του λαού του Θεού να ακολουθήσουμε τα βήματα του Ιησού και να εργαστούμε για να ορθωθούν ταλαιπωρημένοι άνθρωποι. Τώρα που όλοι υποφέρουν είναι σημαντικό να στηρίξουμε ο ένας τον άλλο στηριγμένοι στο θεραπευτικό άγγιγμα του Ιησού.