Της Ιωάννας Σαχινίδου

 

Η Ε.Ε.Ε. έχει οργανώσει «Πρόγραμμα Καθαρισμού της Πόλης» αρχικά στο Βόλο και αργότερα και σε άλλες πόλεις.  Σε μια εξόρμηση στην Αθήνα καθαρίσαμε τον Άρειο Πάγο, περιοχή του Ζαππείου και του Εθνικού Κήπου με άτομα της εκκλησίας μου και ομάδα εθελοντών από εκκλησίες του εξωτερικού. Καθώς πήγαινα να συναντήσω την ομάδα μου πολλά ερωτηματικά ανάβλυζαν από μέσα μου αναζητώντας απαντήσεις.

Ο εθελοντισμός είναι συνεργασία 

Φόρεσα την μπλούζα των εθελοντών καθαριότητας, και με τους υπόλοιπους εθελοντές περπατήσαμε τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και φτάσαμε στο βράχο του Αρείου Πάγου. Μας περίμενε φορτηγάκι του Δήμου και πήρε ο καθένας και η κάθε μια σκούπα, τσουγκράνα, φαράσι και γάντια. Από κείνη τη στιγμή οι επιφυλάξεις μου διαλύθηκαν και άλλες διαστάσεις και προεκτάσεις άρχισαν να παίρνουν οι σκέψεις μου. Η εκκλησία μας συνεργάστηκε με μια οργάνωση που έχει ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμβέλεια την Μη Κυβερνητική Οικολογική Οργάνωση ‘Ελλάδα Καθαρή’, επίσης με το Δήμο ο οποίος προμήθευε τα εργαλεία καθαρισμού. Αν καθένας ξεκινήσει να νοικοκυρεύει τη γειτονιά του μπορούμε να γίνουμε μια αλυσίδα που θα καθαρίζει όλον τον πλανήτη μας. Συνειδητοποίησα ότι καθάριζα τη γειτονιά μου. Σε αυτές τις περιοχές που καθάριζα με πήγαιναν βόλτα οι γονείς μου, εγώ πήγαινα βόλτα τα παιδιά μου, και τώρα τα παιδιά μου πάνε βόλτα τα δικά τους παιδιά. Τότε μπορεί να θύμωνα όταν έβρισκα σκουπίδια επειδή ο Δήμος και οι δημόσιοι υπάλληλοι-καθαριστές δεν φρόντιζαν την καθαριότητα. Αν οι χριστιανοί άνδρες και γυναίκες όλης της Ευρώπης αλλά και όλου του πλανήτη νοικοκυρεύουν τη γειτονιά τους και μπουν στη δουλειά με τις σκούπες και τα φαράσια, και αν τους ακολουθήσουν και άλλοι, τότε μπορούμε να νοικοκυρέψουμε τον πλανήτη μας ολόκληρο. 

Γιατί να είμαστε εθελοντές;

Μήπως ένας εθελοντής η εθελόντρια για τον οποίο ο εθελοντισμός είναι προσωπική επιλογή, και ο οποίος αγωνίζεται να καθαρίσει μεγαλύτερη περιοχή όσο καλύτερα μπορεί, θα ήταν μια πρόκληση στον τρόπο ζωής που οι σύγχρονες καταναλωτικές, ανταγωνιστικές και εγωπαθείς κοινωνίες έχουν δημιουργήσει; Μήπως ένας αφοσιωμένος σε ότι κάνει εθελοντής/ρια που δεν περιμένει χρήματα η άλλη αμοιβή, ή κάποια προαγωγή για την εργασία που προσφέρει, θα κερδίσει με τον κόπο της σαν ανταμοιβή το χαμόγελο αυτών που θα περνούν και την ευχαρίστηση των παιδιών που θα παίξουν εκεί που καθάρισε; Μπορεί μια τέτοια υπηρεσία να είναι για τους περαστικούς μια πρόκληση; Μήπως η απόκτηση ενός νέου φρονήματος (Ρωμ. 12.2) θα μπορούσε να βιωθεί και σαν εθελοντική, αντίστροφη πραγματικότητα, στην πραγματικότητα του εγωκεντρικού οφέλους, της κερδοσκοπίας, της τεμπελιάς, και της αδιαφορίας όσον αφορά στα συσσωρευμένα προβλήματα της εποχής μας; Μήπως έχουμε αποπροσανατολιστεί από την έννοια της πραγματικής αξίας της εργασίας που είναι εργασία με στόχο το έργο που αποφέρει και χαρά όταν προσφέρουμε έργο και καλύπτουμε μια ανάγκη, αλλά και χαρά που νοιώθουμε με τη  χαρά αυτών που απολαμβάνουν την προσφορά μας; Μήπως ο δρόμος του ωφελιμισμού και του κέρδους για όλο και περισσότερο κέρδος δεν βγάζει πουθενά και ήδη είμαστε σε αδιέξοδο;

Γιατί εθελοντές, αφού οι καθαριστές για αυτό πληρώνονται;

Το πρόγραμμα καθαριότητας ξεκίνησε από  την ΕΕΕ Βόλου με την ευθύνη του ποιμένα της εκκλησίας Αιδ. Μελέτη Μελετιάδη και περιλάμβανε και καθαρισμούς παραλιών αφού ο Βόλος είναι παραλιακή πόλη. Στο ερώτημα γιατί άραγε κάνουν αυτή τη δουλειά εθελοντές, αφού οι δημοτικοί υπάλληλοι καθαριότητας είναι υποχρεωμένοι να την κάνουν μια και για αυτό το λόγο πληρώνονται η απάντηση που δόθηκε είναι ότι οι καθαρισμοί γίνονται σε περιοχές που δεν έχει περιλάβει ο Δήμος στην φροντίδα του. Όταν οι υπηρεσίες του Δήμου αρχίζουν να καθαρίζουν τις συγκεκριμένες περιοχές η ομάδα καθαριότητας της ΕΕΕ Βόλου προχωρά σε άλλες περιοχές. Έτσι η ομάδα γίνεται σκαπανέας, πρωτοπόρα, οδηγός στην καθαριότητα του Βόλου, των εισόδων της πόλης, αλλά και απόκρημνων, απομακρυσμένων παραλιών του.   

Η Ευρωπαϊκή Ένωση τοποθετεί μπλε σημαίες στις παραλίες που είναι καθαρές και πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Πριν μερικά χρόνια σημαίες τοποθετήθηκαν σε παραλίες του Βόλου με κριτήρια τις φωτογραφίες που τράβηξε η ομάδα καθαριότητας της ΕΕΕ Βόλου στις παραλίες που καθάρισε η ίδια και σταλθήκανε στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τις Δημοτικές αρχές Βόλου.

Τι μήνυμα θα μεταδώσουμε καθαρίζοντας τις γειτονιές;

Όταν πήγαμε για να καθαρίσουμε την περιοχή του Αρείου Πάγου μας οδήγησαν σε μια δημόσια περιοχή κάτω από την Ακρόπολη, έναν πραγματικό σκουπιδότοπο, δίπλα από ένα εστιατόριο. Αντί το μαγαζί να φροντίζει τον χώρο που ήταν η πίσω προέκτασή του, αφού δεν ήταν ιδιοκτησία του είχε μετατρέψει το χώρο σε δικό του σκουπιδότοπο. Αντικείμενα ογκώδη, βαριά, σκουριασμένα, στοιβαγμένα σε σωρούς, είχαν γίνει ένα με το έδαφος. Η ομάδα μας ανασκουμπώθηκε και πάνω από είκοσι άτομα, ξένοι και Έλληνες, νέοι και μεγαλύτεροι σε λίγες ώρες αλλάξαμε την όψη του χώρου. Από την ώρα που αρχίσαμε την δουλειά οι υπάλληλοι του μαγαζιού και ο μαγαζάτορας μας χάζευαν. Κάποιο ειρωνικό χαμόγελο διακρινόταν στο πρόσωπό τους και περιπαιχτικά σχόλια ίσως ακούστηκαν για το «Πανελλαδικό Εθελοντικό Πρόγραμμα Καθαριότητας», για την «Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία» και τους «αφελείς» εθελοντές που καθάριζαν σκουπιδότοπους που είχαν άλλοι δημιουργήσει.

Αυτό είναι ο χριστιανικός εθελοντισμός; Αφέλεια; Η απολαβή για τον κόπο των εθελοντών είναι ειρωνικά χαμόγελα; Όμως σε λίγο οι άνθρωποι του μαγαζιού, άρχιζαν να μας πλησιάζουν φιλικά με χαμόγελα ευχαριστίας. Εξαφανίστηκαν και γύρισαν με κανάτες γεμάτες παγωμένο νερό. Κουβέντιασαν με μερικούς από μας προσπαθώντας να καταλάβουν πώς μπορεί να βιώνεται μια ‘αντίστροφη πραγματικότητα;’ Πώς γίνεται να πληρώνεις ανθρώπους που δουλεύουν τεμπέλικα, και βιάζονται να ‘τα κουκουλώσουν’ για να φύγουν ενώ ξαφνικά να βλέπεις ανθρώπους που δουλεύουν μέχρι όλα να είναι εντάξει έχοντας πληρώσει τα έξοδά τους για να έρθουν από διάφορα μέρη της γης; Εργαστήκαμε για τον καθαρισμό της περιοχής. Λάβαμε από ένα ποτήρι κρύου νερού που μας αναζωογόνησε και μας το πρόσφεραν οι άνθρωποι που στην αρχή μας θεώρησαν αφελείς. Το νερό μας ξεδίψασε γιατί το κερδίσαμε αφού κερδίσαμε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων αυτών. 

Η διακονία των χριστιανών, είναι να γίνουν καθαριστές της πόλης;

Αναφέρθηκα στον εθελοντισμό όπως εφαρμόζεται από διάφορες κοινωνικές ομάδες που ενδιαφέρονται να προσφέρουν φροντίδα στους συνανθρώπους μας και στο περιβάλλον. Στη διδασκαλία του Χριστού και στις χριστιανικές κοινότητες, η έννοια αυτή έχει μια συγκεκριμένη κατανόηση ως προς το περιεχόμενό της, ως προς τους λόγους που την προκαλούν και ως προς τους στόχους της. Ο εθελοντισμός στην εκκλησιαστική κοινότητα αναφέρεται σαν ‘διακονία’, ‘υπηρεσία’, ‘προσφορά,’ ‘αποστολή’.

Όταν ο Χριστός είπε … ο Υιός του ανθρώπου δεν ήρθε για να τον υπηρετήσουν, αλλά για να υπηρετήσει…(Ματ. 20.28α) διακήρυξε μια πραγματικότητα, αντίστροφη με αυτήν που ζούμε και γνωρίζουμε. Η διακήρυξη του δεν ήταν ρητορικό σχήμα λόγου αλλά η πρόσκληση σε μια νέα, διαφορετική ζωή όπου ο δρόμος που καλούμαστε να ακολουθήσουμε είναι αντίστροφος από το δρόμο που ακολουθεί το ρεύμα του κόσμου. Δεν είναι η προσαρμογή στη νοοτροπία αυτού του κόσμου, αλλά η μεταμόρφωση προς το καλό και η απόκτηση νέου φρονήματος (Ρωμ. 12.2). Την εξήγηση των λόγων Του την δίνει ο ίδιος ο Χριστός: Όποιος θέλει να γίνει μεγάλος ανάμεσά σας πρέπει να γίνει υπηρέτης σας κι όποιος θέλει να είναι πρώτος πρέπει να γίνει δούλος σας. (Ματ. 20. 26-7) Ο ίδιος έδωσε ένα παράδειγμα υπηρεσίας όταν έπλυνε τα πόδια των μαθητών και τους είπε: Αν εγώ ο κύριος και Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, έχετε και σεις την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου ( Ιωάννης 13.13). Η αγάπη του Χριστού κατά την διάρκεια της ζωής του στη γη εκφράστηκε σαν υπηρεσία. Η υπέρτατη υπηρεσία του ήταν να προσφέρει τη ζωή του λύτρο για όλους (Ματ. 20.28β). Η ‘διακονία’ μιας χριστιανικής κοινότητας-εκκλησίας είναι ακολουθώντας το παράδειγμα του Χριστού να σκύβει, να ψάχνει, και να ανακαλύπτει τις ανάγκες και τα προβλήματα που προκύπτουν στην περιοχή της κάθε φορά, να σκύβει και να πλένει πόδια κουρασμένα και ταλαιπωρημένα. Η Αθήνα, μια υδροκέφαλη, πυκνοκατοικημένη πόλη που ασφυκτιά από τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την ανεπαρκή καθαριότητα ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, τη βοήθεια μας.  

Γιατί να καθαρίζουμε χώρους που δεν μας ανήκουν;

Του Κυρίου είναι η γη και το πλήρωμά της, η οικουμένη και όσοι την κατοικούνε (Ψαλμός 24.1). Τί σημαίνει ότι το σπίτι αυτό που κατοικώ είναι ιδιοκτησία μου; Οι οικονομικές ανθρώπινες ρυθμίσεις άραγε τι σημαίνουν για το Θεό; Η ανθρώπινη ‘οικονομία’ έχει καμιά σχέση με την Οικονομία του Θεού; Ο αέρας μέσα στο σπίτι μου, ο ήλιος που το λούζει, ο βράχος που πάνω του το χτίσαμε είναι δικά μου; Το χώμα που πάνω του κάναμε το πεζοδρόμιο και τα χόρτα που άνοιξαν ρωγμή και ξεπετάχτηκαν, τα ζουζούνια και τα πουλιά στα κλαδιά της ελιάς μας είναι δικά μας; Μήπως ότι έχω μου έχει δοθεί; Το ερώτημα επομένως: «Γιατί να καθαρίζουμε χώρους που δεν μας ανήκουν;» είναι κατασκεύασμα ανθρώπινων οικονομικών ρυθμίσεων, συστημάτων και συναλλαγών για πράγματα που έχουν άλλο νοικοκύρη, άλλον ιδιοκτήτη, τον Κύριο. Η θεία πραγματικότητα είναι ότι ο τόπος που θεωρώ ‘ιδιοκτησία’ μου είναι ιδιοκτησία του Κυρίου, όπως και ο υπόλοιπος πλανήτης και ολόκληρη η δημιουργία είναι ιδιοκτησία του Κυρίου. Όταν μολύνουμε και καταστρέφουμε τη γη και το πλήρωμά της, αμαρτάνουμε στον Κύριό μας, Κύριο και Δημιουργό της γης και του πληρώματός της.   

Αν βγω από το σπίτι μου μπορώ να φτάσω στα πέρατα της γης, για να χαρώ τη γη και το πλήρωμά της. Το ίδιο χαίρεται τη γη και το υπόλοιπο πλήρωμά της. Ο Θεός ετοίμασε κοινό τραπέζι για τον άνθρωπο, τα ζώα, τα πετούμενα, και τα έρποντα, στη γη, η οποία είναι το οικοσύστημα όλων αυτών των όντων και έξω από αυτό κανένα δεν μπορεί να επιβιώσει. Μας έβαλε ο Θεός στη γη για να την κατοικούμε και μαζί με τους άλλους κατοίκους της σαν συνδαιτυμόνες να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και να τρώμε τα φυτά που βγάζουν σπόρους και τους καρπούς των δέντρων, που είναι γεμάτοι με σπόρους (Γεν. 29-30). Ο Θεός ευλόγησε και καθαγίασε ολόκληρη την δημιουργία (Γεν. 2.3). Όλα τα όντα είναι πολύτιμα για το Θεό αφού είναι δικά Του δημιουργήματα. Οι άνθρωποι είμαστε τα πιο εξαρτημένα όντα στον πλανήτη. Αν εξαφανιστούν από τη γη ξαφνικά τα φυτά, θα εξαφανιστεί αυτόματα το ανθρώπινο γένος και το ζωικό βασίλειο γιατί τα φυτά μπορούν να παράγουν την τροφή τους χρησιμοποιώντας την ηλιακή ενέργεια, δηλαδή να φωτοσυνθέτουν. Οι άνθρωποι όμως και τα ζώα είναι ετερότροφοι οργανισμοί, γιατί το σύνολο της ενέργειας που παίρνουν από την τροφή προέρχεται από αυτήν που παρασκευάστηκε από τα φυτά.

Η γη και το πλήρωμά της, που ανήκει στο Δημιουργό της κινδυνεύει να καταστραφεί από τα ανθρώπινα χέρια που έχουν τη δύναμη, την ικανότητα, τη γνώση και την ευφυΐα να την μολύνουν και να την καταστρέψουν. Ας πάρουμε σκούπες, φαράσια, και τσουγκράνες, για να καθαρίσουμε τη γη, γιατί εμείς οι ίδιοι την έχουμε βρωμίσει, μολύνει και καταστρέψει. Ο πλανήτης γη, είναι το σπίτι μας και το σπίτι των παιδιών μας, αλλά είναι και το σπίτι όλου του πληρώματος της γης, όλων δηλαδή των όντων που την κατοικούν αλλά και των μελλοντικών γενεών των όντων που ο Θεός αν θελήσει θα φέρει στην ύπαρξη. Καθαρίζοντας την γειτονιά μας, την περιοχή μας και τον πλανήτη μας νοικοκυρεύουμε το σπίτι που ανήκει στο Θεό, το σπίτι που Εκείνος δημιούργησε για να ζούμε μαζί με όλους τους άλλους κατοίκους του, όλα τα άλλα όντα που ζουν σ’ αυτό.

Οι διακονίες του σώματος του Χριστού

Το πλήθος των χριστιανών είμαστε ένα σώμα χάρη στο Χριστό, και καθένας μας αποτελεί μέλος του σώματος, που μέλη του είναι και όλοι οι άλλοι. Η χάρη του Θεού μας έδωσε διάφορα πνευματικά χαρίσματα: Άλλος είναι προφήτης…άλλος έχει το χάρισμα της διακονίας, για να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Τα ίδιο να κάνει και ο δάσκαλος του λαού…όποιος έχει το χάρισμα να στηρίζει τους αδελφούς… όποιος μοιράζει τα αγαθά του με τους άλλους να το κάνει με απλότητα·  ο προϊστάμενος να δείχνει ζήλο για το έργο του· όποιος μοιράζει τις ελεημοσύνες να το κάνει με καλοσύνη. (Ρωμ. 12.4-8).

Στο σώμα του Χριστού δεν υπάρχουν ανώτερα χαρίσματα ή δευτερεύοντα, διανοητικά ή χειρονακτικά, πνευματικά ή πρακτικά. Η προφητεία, η διακονία υπηρεσίας, η διδασκαλία, η στήριξη, το μοίρασμα αγαθών, το χάρισμα της ηγεσίας, η ελεημοσύνη είναι όλα πνευματικά χαρίσματα χωρίς ιεράρχηση. Μας τα έδωσε Θεός για να τα χρησιμοποιούμε σε κάθε περίπτωση που διακρίνουμε μια ανάγκη. Τα χαρίσματα δεν είναι για να περηφανευόμαστε που τα κατέχουμε, αλλά είναι όλα πολύτιμα δώρα του Θεού για να τα καταθέτουμε όπου υπάρχουν ανάγκες, δυσκολίες ή προβλήματα.

Το χάρισμα της διακονίας για να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας, καλύπτει όλο το φάσμα αναγκών, έτσι που καμιά ανάγκη που προκύπτει δεν μπορούμε να την αφήσουμε έξω από την διακονία της υπηρεσίας και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μια ανάγκη δεν αφορά το σώμα του Χριστού. Τα χαρίσματά μας καλούμαστε να τα καταθέσουμε για να εργαστούμε στο έργο του Θεού με απλότητα, ζήλο, καλοσύνη στηρίζοντας τους άλλους. Στη συνέχεια της περικοπής (9-21), σαν σώμα Χριστού, καλούμαστε να δείχνουμε στοργή και αγάπη για τους πιστούς και να συναγωνιζόμαστε ποιος θα δείξει περισσότερη εκτίμηση στον άλλο. Αν γνωρίζουμε κάτι που οι άλλοι δεν κατέχουν ας το διδάξουμε, και αν άλλοι κατέχουν κάτι που εμείς δεν γνωρίζουμε ας διδαχτούμε από κείνους. Θα εκτιμήσουμε πραγματικά τους άλλους αν εκτιμήσουμε τα χαρίσματά τους και τις υπηρεσίες τους, αν διδαχτούμε ο ένας από τον άλλο και αν πάρουμε παράδειγμα από την υπηρεσία τους ώστε να μάθουμε ότι έχει ο Θεός φανερώσει στον καθένα.

Η αγάπη οδηγεί στην αλληλοεκτίμηση και αλληλο-αναγνώριση των χαρισμάτων που ο Θεός έδωσε στον καθένα, είναι προετοιμασία για την εξόρμηση του σώματος του Χριστού και της εκκλησιαστικής κοινότητας να υπηρετήσει όπου υπάρχει ανάγκη. Διακονία δεν είναι μόνο η υπηρεσία μερικών ατόμων προς άλλα, δεν είναι μόνο προσφορά υπηρεσιών προς την εκκλησιαστική κοινότητα, αλλά είναι διακονία της κοινότητας, ή διακονία σε συνεργασία με την κοινότητα.

Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους να απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό. (Ησαΐας 58.6). Αν η γη και το πλήρωμά της δεν είναι δική μας ιδιοκτησία, δεν έχουμε δικαίωμα να την μολύνουμε και να την καταστρέφουμε, και σε καμιά περίπτωση δεν έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε αυτό για να ικανοποιούμε τις δικές μας εγωιστικές ανάγκες αδιαφορώντας για τις ανάγκες της ίδιας της γης και τις ανάγκες του υπόλοιπου πληρώματός της, των υπόλοιπων πλασμάτων που την κατοικούν.  Η οικολογική καταστροφή και η μόλυνση του περιβάλλοντος, είναι δεσμά και φορτία που εμείς οι άνθρωποι επιβάλλαμε στο περιβάλλον με την απερισκεψία μας. Τα δεσμά αυτά απειλούν να καταστρέψουν και τους ανθρώπους και τη γη-τον πλανήτη μας και όλο του το πλήρωμα. Ο προφήτης Ησαΐας μας καλεί να συντρίψουμε κάθε ζυγό. Σήμερα μια πρόσκληση και μια πρόκληση για υπηρεσία μπορεί να είναι και η ανάγκη να λύσουμε τα καταστροφικά φορτία της μόλυνσης με τα οποία φορτώσαμε τη γη που είναι του Κυρίου για να την απελευθερώσουμε από αυτά.

Δεν πρέπει να μολύνετε τη χώρα που θα κατοικείτε, γιατί εκεί ανάμεσα (σας) θα κατοικώ και εγώ ο Κύριος (Αριθμοί 35.34) είπε ο Κύριος στους Ισραηλίτες. Άραγε η αποκάλυψη ότι η γη και το πλήρωμά της είναι του Κυρίου και ότι ο Κύριος κατοικεί σ’ αυτήν, όπως κατοικούσε στη χώρα των Ισραηλιτών και σε όλη τη δημιουργία, μπορεί να είναι πρόκληση, κλήση και ανανεωμένη ευαισθητοποίηση ώστε να σεβαστούμε τη δημιουργία, τη γη και την οικο-περιοχή μας, να την νοικοκυρεύουμε, να την καθαρίζουμε και να την φροντίζουμε;

Οι ανάγκες και τα προβλήματα αλλάζουν από εποχή σε εποχή, από περιοχή σε περιοχή. Η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ένα πρόβλημα της μετα-βιομηχανικής μας εποχής. Το Πνεύμα το Άγιο ασταμάτητα μας προκαλεί να έρθουμε σε νέα επίγνωση και κατανόηση του ευαγγελίου, μας οδηγεί και μας εμπνέει ώστε να βρίσκουμε και να ακολουθούμε νέους δρόμους για να εντοπίζουμε νέες ανάγκες και να υπηρετούμε.[1]