Γράφει ο Γεώργιος Σ. Κανταρτζής
«…η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία…» (Α΄ Τιμ. 6:10).
Η μεγαλύτερη αμαρτία, που προκαλεί πολλαπλά προβλήματα στην κοινωνία, είναι η απληστία. Η Βίβλος και ιδιαίτερα ο Ιησούς Χριστός αναφέρονται εκτενώς στο πάθος αυτό. Μάλιστα, ο Δεκάλογος καταλήγει: «Μη επιθυμήσεις το … κάθε τι που είναι του πλησίον σου» (Έξοδος 20:17).
Ο Σωκράτης παρομοιάζει τη ζωή του φιλάργυρου με δείπνο νεκρού που «ενώ όλα τα έχει δεν μπορεί να δοκιμάσει τίποτε». Ο φιλόσοφος Βίων έλεγε: «Ο φιλάργυρος δεν κατέχει την περιουσία, η περιουσία τον κατέχει».
Ο Ι. Χρυσόστομος είπε: «Η πλεονεξία είναι σαν το χαλασμένο προζύμι, που καταστρέφει όλο το ζυμάρι. Έτσι, αν από την αδικία κερδίζεις έστω και λίγα, ολόκληρη η περιουσία σου σπιλώνεται. Και ποιος είναι αθλιότερος από τον πλεονέκτη;» Ο Γρηγόριος Παλαμάς είπε: «Η φιλαργυρία είναι αιτία όλων των κακών, της αισχροκέρδειας, της τσιγγουνιάς, της σφιχτοχεριάς, της αστοργίας, της απιστίας, της μισανθρωπίας, της αρπαγής των αγαθών του άλλου, της τοκογλυφίας».
Φιλαργυρία είναι ν’ αγαπά κάποιος τα χρήματα, να τα λατρεύει, να εξαρτά τα πάντα μόνον απ᾽ αυτά. Είναι η ακόρεστη επιθυμία να έχουμε περισσότερα χρήματα για ικανοποίηση της σάρκας, ενώ αδιαφορούμε για τον Θεό και την αιωνιότητα.
Απληστία είναι η υπερβολική προσπάθεια ν’ αποκτάς υλικά αγαθά, ενώ φιλαργυρία είναι η υπερβολική προσπάθεια να μην τα χάσεις. Το πάθος της πλεονεξίας σκλαβώνει τον άνθρωπο και καταστρέφει τον χαρακτήρα του. Αυτή οδήγησε τον Ιούδα να προδώσει τον Δάσκαλό του.
Ο φιλάργυρος δεν είναι ευτυχισμένος. Κάποιος σοφός Άραβας πριν πεθάνει, έγραψε στη διαθήκη του: «Έκλεισα όλη την περιουσία μου στο μεγάλο χρηματοκιβώτιο. Όσα περιέχει, τα παραχωρώ στον πιο ευτυχισμένο της γης». Μετά τον θάνατό του χιλιάδες άνθρωποι τρέξανε στον δικαστή να βεβαιώσουν πως ήταν οι ευτυχέστεροι. Ο δικαστής δήλωσε πως αυτός ήταν ο πιο ευτυχισμένος κι ο θησαυρός τού ανήκε. Όταν όμως άνοιξε το χρηματοκιβώτιο, αντί για θησαυρό βρήκε χαλίκια τυλιγμένα σε σημείωμα που έγραφε: «Αν ήσουν πραγματικά ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος, δε θα είχες ανάγκη από τα χρήματά μου!»
Είναι άσπλαχνος. Ο επίσκοπος Καντιώτης έλεγε: «Η τσέπη του φιλάργυρου έχει μέσα καβούρια και γι’ αυτό δεν βάζει ποτέ σ᾽ αυτήν το χέρι του για να δώσει ελεημοσύνη…». Η απληστία αποτελεί έκφραση του εγώ που δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματα του άλλου. Η όραση του πλεονέκτη έχει συρρικνωθεί τόσο, ώστε βλέπει μόνο τον εαυτούλη του και κεντρικό του μέλημα είναι η συγκέντρωση πλούτου.
Εύκολα κρίνουμε την απληστία των άλλων. Βλέπουμε κάποιον που αγόρασε κάτι ακριβό και σαν τον Ιούδα λέμε: « Μ’ αυτά τα χρήματα θα τρέφαμε δεκάδες φτωχούς». Κανένας δεν παραδέχεται τη δική του απληστία. Συνήθως θεωρούμε άπληστους τους εκατομμυριούχους. Κι όμως όλοι είμαστε επιρρεπείς, γι’ αυτό ο Παύλος προτρέπει: «Νεκρώστε, λοιπόν, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γήινης φύσης σας…και την πλεονεξία, η οποία είναι ειδωλολατρία» (Κολ. 3:5).Η Βίβλος χρησιμοποιεί διάφορες λέξεις για να προσδιορίσει την αμαρτία της απληστίας: «Γιατί πράγματι η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία» (Α΄Τιμ. 6:10). « … η επιθυμία είναι αμαρτία…» (Ρωμ. 7:7).« Γιατί μέσα από των ανθρώπων την καρδιά πηγάζουν…πλεονεξίες…» (Μάρκ. 7:21,22).
Ο άπληστος συνεχώς ζητάει κάτι περισσότερο. Στη διαμάχη που είχαν δυο αδέλφια για τη μοιρασιά της κληρονομάς, ο Ιησούς δεν θέλησε να είναι δικαστής. Στράφηκε στο πλήθος και είπε: «Να προσέχετε και να φυλάγεστε από κάθε είδους πλεονεξία, γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τα υπάρχοντά του, όσα παραπανίσια πλούτη κι αν αποκτήσει» (Λουκάς 12:15).
Ο πλούσιος της παραβολής είχε μεγάλη σοδειά. Έχασε τον ύπνο του να σχεδιάζει πώς θα μεγαλώσει τις αποθήκες του. Και ενώ έδινε συγχαρητήρια στον εαυτό που τα κατάφερε και θα απολάμβανε τα αγαθά του για πολλά χρόνια, ήρθε η φωνή από τον Θεό: «Άμυαλε! Τούτη τη νύχτα την ψυχή σου απαιτούν από σένα. Όσα λοιπόν ετοίμασες, τίνος θα είναι;» (Λουκάς 12:20). Και ο Ιησούς καταλήγει: «Το ίδιο άφρονας είναι όποιος συγκεντρώνει πλούτη για τον εαυτό του και δεν πλουτίζει για το Θεό» (Λκ 12:21). Ο πλεονέκτης δεν συνειδητοποιεί την προσκαιρότητά του στη γη ούτε ότι αυτός και η περιουσία του μπορεί να εξαφανιστούν ανά πάσα στιγμή! Τις αιώνιες πραγματικότητες τις θεωρεί σαν κάτι εξωπραγματικό.
Υπό το φως της αιωνιότητας και της συντομίας της ζωής ας αναρωτηθεί ο καθένας μας: διαχειρίζομαι σοφά αυτά που μου έχει εμπιστευθεί ο Θεός, ώστε να είμαι πλούσιος ως προς τον Θεό; Η Βίβλος έχει πολλές προειδοποιήσεις για την απληστία. Ο Παύλος προειδοποιεί ότι ο πλεονέκτης είναι ειδωλολάτρης και η οργή του Θεού είναι επάνω του (Κολ. 3: 5). Δεν θα κληρονομήσει τη βασιλεία του Θεού (Α΄ Κορ. 6: 9-10, Εφ.5:5).
Μερικά ερωτηματικά:
1) Αν ήξερα ότι θα πέθαινα σ’ έναν χρόνο, θα διαχειριζόμουν διαφορετικά τα δώρα του Θεού; Θα πρόσφερα περισσότερα στην υπόθεση του Ευαγγελίου ή θα ξόδευα αλόγιστα μεγάλα ποσά για την ευχαρίστησή μου; Ο Σίντλερ, Γερμανός επιχειρηματίας, έσωσε χίλιους Εβραίους στο Ολοκαύτωμα, προσλαμβάνοντάς τους στα εργοστάσιά του. Είχε ξοδέψει όλη την περιουσία του για να σώσει συνανθρώπους του… Μετά, καθώς έβλεπε αυτούς που έσωσε να δουλεύουν στα εργοστάσιά του, ξεσπούσε σε κλάματα. «Θα μπορούσα, έλεγε, να κάνω περισσότερα». Έδειχνε το ακριβό του αυτοκίνητο κι έλεγε: «Θα μπορούσα να το πουλήσω και να σώσω μερικές ζωές ακόμη». Βγάζει ένα ακριβό ρολόι και λέει: « Αυτό θα μπορούσε να είχε σώσει μια ακόμη ζωή». Ο Σίντλερ δεν ήταν χριστιανός, αλλά έσωσε τη ζωή συνανθρώπων του. Εμείς ως χριστιανοί, που έχουμε την εντολή του Κυρίου να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο σε όλον τον κόσμο, τι κάνουμε για τις ψυχές των συνανθρώπων μας, που, αν δεν μετανοήσουν, είναι αιώνια μακριά από τον Θεό;
2) Είμαι γαντζωμένος στους τραπεζικούς λογαριασμούς ή είμαι
πρόθυμος τα αγαθά μου να τα μοιραστώ και με άλλους;
3)Θεωρώ την περιουσία μου αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς ή είναι δώρο Θεού κι εγώ είμαι διαχειριστής; (Ματθ. 25:14-30)
4) Ποιο είναι το κίνητρό μου να θέλω περισσότερα χρήματα; Αν είναι για τις ανάγκες της οικογένειάς μου, το έργο του Θεού και τους άλλους, καλώς. Αν όμως τα θέλω για να αγοράσω ό,τι ακριβότερο υπάρχει στην αγορά και να κάνω επίδειξη στους άλλους, αυτό είναι απληστία.
5) Ενδιαφέρομαι περισσότερο να κερδίζω χρήματα δουλεύοντας σκληρά πολλές ώρες, από ό,τι για το αιώνιο μέλλον μου; Αν ενδιαφέρομαι μόνο να αποκτήσω θησαυρούς για τον εαυτό μου, τότε δεν είμαι πλούσιος ως προς τον Θεό. Αν επενδύεις όλον τον χρόνο σου για να αποκτήσεις περισσότερα χρήματα και δεν έχεις παρά λίγο ή καθόλου ενδιαφέρον και χρόνο για την καλλιέργεια της ψυχής σου και την υπόθεση του Ευαγγελίου, τότε έχεις μολυνθεί από την απληστία.
6) Στηρίζω την ασφάλειά μου στο χρήμα ή στον Θεό; Τι θα συμβεί, αν όλη περιουσία μου καταστραφεί;
7) Μήπως θα έπρεπε να ενδιαφέρομαι λιγότερο για την απόκτηση χρημάτων και περισσότερο για το έργο και τη δόξα του Θεού, τη χριστιανική μου μαρτυρία και την υπόθεση του Ευαγγελίου, τη σχέση μου με τη σύζυγο, τα παιδιά και τους άλλους; Αν με απάτες και ψέματα αποκτώ οικονομική άνεση είμαι άπληστος.
8) Μήπως η λαχτάρα μου να γίνω πλούσιος εύκολα, γρήγορα και χωρίς κόπο με οδηγεί στα τυχερά παιχνίδια;
Και κλείνουμε με την προειδοποίηση του Χριστού:«Κανένας δεν μπορεί να υπηρετεί δύο κυρίους, γιατί ή θα μισήσει τον έναν και θα αγαπήσει τον άλλο ή θα προσηλωθεί στον έναν και θα καταφρονήσει τον άλλο. Δεν μπορείτε να υπηρετείτε και τον Θεό και τον Μαμωνά».
- Κανένας δεν μπορεί να υπηρετεί δύο κυρίους. Ο Ιησούς δηλώνει ότι ο κύριος ανταγωνιστής για την καρδιά των ανθρώπων είναι τα χρήματα. Στην αλαζονεία του ο άνθρωπος καυχιέται: «Είναι δικά μου χρήματα και μπορώ να κάνω ό,τι θέλω μ’ αυτά».
- Η απληστία βάζει τα χρήματα πάνω από τον Λόγο του Θεού: Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι η αμαρτία της απληστίας αφορά τους πλούσιους, όταν ενεργούν με διεφθαρμένους τρόπους για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα: υπάρχουν διεφθαρμένοι πολιτικοί, ανέντιμοι επιχειρηματίες, διεστραμμένοι ηθοποιοί κλπ. Σύμφωνα με τη Βίβλο απληστία είναι να επιθυμούμε τα χρήματα περισσότερο από την τήρηση των εντολών του Θεού.
- 3. Να υπηρετήσουμε τον Θεό και όχι τον Μαμωνά, τα χρήματα. Όταν ο Θεός είναι ο Κύριός μας, τότε τα χρήματα θα είναι ο υπηρέτης μας. Αν όμως τα χρήματα είναι κύριός μας, τότε δεν μπορούμε να υπηρετούμε τον Θεό. Επομένως, ας υπακούμε τις εντολές του Θεού και για τα οικονομικά μας.