του Συμέων Α. Ιωαννίδη
Όταν ο Μωυσής συνάντησε το Θεό μέσα στην καιόμενη βάτο, τον ρώτησε να του πει το όνομά Του. Ήταν σίγουρος πως οι Ισραηλίτες θα τον ρωτούσαν ποιος είναι Αυτός που τον έστειλε. Ο Θεός απάντησε: «Εγώ είμαι ο ΩΝ. Αυτό λοιπόν θα πεις στους Ισραηλίτες» (Έξοδ. 3:13-14).
Αυτό το όνομα χρησιμοποιόταν από τους Ισραηλίτες όταν μιλούσαν για το θεό που λάτρευαν.
Το όνομα του Θεού ήταν ένα ιδιαίτερο δώρο στους Ισραηλίτες. Στον αρχαίο κόσμο το όνομα συνδεόταν με την προσωπικότητα εκείνου που το έφερε. Σήμερα δεν το εφαρμόζουμε πια αυτό. Ο Ισαάκ που σημαίνει «γέλιο», ονομάστηκε έτσι, επειδή οι γονείς του γέλασαν από δυσπιστία όταν άκουσαν ότι θα έχουν γιο, επειδή η ηλικία τους ήταν περασμένη. Και ο προφήτης Ωσηέ που η γυναίκα του γέννησε παιδί από άλλον άντρα ονόμασε το παιδί «Όχι Λαός μου». Για το Θεό το ν’ αποκαλύψει το όνομά Του στους Ισραηλίτες ισοδυναμούσε με την αποκάλυψη του χαρακτήρα Του. Και σήμερα ακόμα μπορούμε την ιδιαίτερη σπουδαιότητα ενός προσώπου να την αποδώσουμε με το όνομά του. Ξέρουμε επίσης πως δεν μπορούμε να αναπτύξουμε καλές σχέσεις με άλλους ανθρώπους, αν δεν ξέρουμε τα ονόματά τους. Όταν ο Θεός αποκάλυψε το όνομά Του στους Ισραηλίτες, τους άνοιξε την πόρτα για στενότερες σχέσεις μαζί Του. Οι Ισραηλίτες το κατάλαβαν αυτό.
Ο αρχαίος κόσμος πίστευε επίσης ότι όταν συμμεριζόσουν το όνομά σου με κάποιον άλλο, του έδινες κάποια δύναμη. Υπάρχει κάποια αλήθεια σ’ αυτό; Το να γνωρίζεις το όνομα κάποιου σημαίνει ότι έχεις κάποια επιρροή πάνω σ’ αυτό το πρόσωπο. Οι Ισραηλίτες ήξεραν πολύ καλά ότι όταν ο Θεός τους έδωσε το όνομά Του, τους έδωσε το δικαίωμα να τύχουν της προσοχής Του. Τώρα ήξεραν ότι όποτε βρίσκονταν σε μια ανάγκη, θα τύχαιναν της προσοχής Του.
Πεζοπορώντας μέσ’ από την έρημο, το έθνος αυτό των σκλάβων ελευθερώθηκε από τους Αιγύπτιους, κουβαλώντας μαζί τους το όνομα «Ιεχωβά». Το όνομα αυτό τους έδωσε μια κατεύθυνση για την πορεία τους, μια ελπίδα από την οποία να πιάνονται και μια πεποίθηση να τους στηρίζει. Δίνοντας ο Θεός τις Δέκα Εντολές στους Ισραηλίτες, τους έδωσε μια αυστηρή προειδοποίηση σχετικά με τη χρήση του ονόματός Του: «Μη λάβεις το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω» (Δευτ. 5:11).
Όταν ο Μωυσής ανέβηκε στο βουνό για να συναντήσει το Θεό, κατέβηκε κατόπιν φέρνοντας μαζί του μια τρίτη εντολή που στην ουσία έλεγε: «Μη χρησιμοποιείς το όνομα του Κυρίου παρά μόνο με μεγάλη σοβαρότητα. Να το χρησιμοποιείς προσεχτικά και να το προφέρεις με μεγάλο σεβασμό. Το όνομα αυτό σας δόθηκε σαν ένα ιδιαίτερο δώρο. Μην το κακομεταχειριστείτε».
Αυτός ο σεβασμός για το όνομα του Θεού φανερώνει την πραγματική αμαρτία του να το χρησιμοποιούμε για να καταραστούμε κάποιον. Μας δόθηκε ένα πολύτιμο δώρο κι εμείς το βεβηλώνουμε. Σε κάποια περίοδο της ιστορίας του Ισραήλ το όνομα Ιεχωβά θεωρούνταν τόσο άγιο, που ο λαός δεν μπορούσε ούτε καν να το προφέρει δυνατά. Το να μιλάμε στο Θεό στην προστακτική και να Του ζητάμε να κάνει κάτι που εμείς θέλουμε, σημαίνει κατάχρηση ενός πολύτιμου δώρου που μας δόθηκε. Το να παίρνουμε το όνομα του Κυρίου επί ματαίω στις συνομιλίες μας, είναι σαν να βάζουμε τους εαυτούς μας ψηλότερα από το Θεό και Του ζητάμε να κάνει πράγματα που είναι αντίθετα με τη φύση Του.
Ποιος θα σκεφτόταν ποτέ να πάρει μια όμορφη έγχρωμη φωτογραφία κάποιου που αγαπά και να την πασαλείψει με βρωμιά ή να ρίξει ένα καινούριο ακριβό κουστούμι στο βούρκο; Κι όμως, παίρνουμε τα ονόματα του Ιησού, του Θεού, του Κυρίου, του Παντοδύναμου και τα ρίχνουμε στον οχετό της ρηματικής κακοποίησης. Ένα κουστούμι που ρίχτηκε στο βούρκο μπορεί να σταλεί στο καθαριστήριο, αλλά δεν μπορούμε να πάρουμε πίσω ένα λόγο που είπαμε. Μια και χρησιμοποιήσαμε το όνομα του Θεού επί ματαίω, έγινε πια μέρος της ιστορίας που δεν μπορούμε ν’ ανακαλέσουμε.
Μερικά πράγματα μπορούμε να τα επανορθώσουμε. Για παράδειγμα μπορούμε ν’ ανοίξουμε ξανά μια πόρτα που κλειδώσαμε, να χαλάσουμε τη στέγη ενός σπιτιού που φτιάξαμε, να ξεσαμαρώσουμε ένα άλογο, να ξεφορτώσουμε ένα φορτηγό, να διαλευκάνουμε ένα μυστήριο, ν’ ανοίξουμε ένα πακέτο και ν’ αποκαλύψουμε ένα μυστικό.
Μπορούμε να ζητήσουμε από το Θεό να μας συγχωρήσει για μάταια και βλάσφημα λόγια, αλλά δεν μπορούμε να τα πάρουμε πίσω. Ακριβώς όπως δεν μπορούμε να κάνουμε ξανά αυγό μια ομελέτα, δεν μπορούμε να πάρουμε πίσω ένα λόγο σαν να μην ειπώθηκε ποτέ.
Ο Θεός θεωρεί το όνομά Του άγιο, γιατί διαφορετικά δε θα ήθελε να το διασφαλίσει στις Δέκα Εντολές Του. Μια από τις αιτίες μπορεί να είναι το γεγονός ότι τα λόγια, οι λέξεις είναι τελεσίδικες. Αν πεις ένα λόγο, δεν μπορείς να τον πάρεις πίσω. Εκείνο όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι να τα αντικαταστήσουμε στο μέλλον με λόγια αλήθειας και ειλικρίνειας.
Ο Ιεχωβά είναι ο Θεός όλης της πλάσης, ο Οποίος θέλησε να είναι ο φίλος και ο παρήγορός μας. Μας έχει καλέσει να έρθουμε και να ζήσουμε κοντά Του, αλλά όχι να προφέρουμε το όνομά Του χωρίς σεβασμό και δέος.