Της Νατάσσας Πιπεροπούλου-Κωνσταντάρα,
Διδάκτορος Ψυχολογίας
Ξεκινώ με το σχόλιο μιας μητέρας «η 15χρονη κόρη μου δηλώνει πώς άν συνεχίσω να της επιβάλλω την επιστροφή στο σπίτι μια ή και δύο ώρες νωρίτερα από την υπόλοιπη παρέα της θα την κάνω…κομπλεξικιά!»
Εδώ νομίζω ότι είναι απαραίτητη, σε πρώτο πλάνο, μια αποσαφήνιση που αφορά στο γεγονός ότι η εφηβεία δεν είναι απλά και μόνο το κρίσιμο σταυροδρόμι της ζωής αλλά ταυτόχρονα και μια ατέλειωτη εστία γέννησης και εκδήλωσης προκλήσεων, προστριβών, αμφισβητήσεων και επιβεβαιώσεων για κάθε αγόρι και κορίτσι σε κάθε νέα γενιά.
Σίγουρα ΔΕΝ μπορεί να αφήσουμε το παιδί μας, στις «πονηρές και δύσκολες» εποχές που ζούμε, να περιδιαβαίνει στέκια και «μαγαζιά» της νύχτας όπου καθημερινά μας πληροφορούν τα δελτία των ειδήσεων για νοθεία ποτών, διακίνηση δήθεν «μαλακών» ναρκωτικών. Ζούμε σε εποχές συστηματικής, μεθοδικής θα τολμούσα να πω, διάβρωσης εθίμων και ηθών, αξιών και παραδόσεων.
Από την άλλη μεριά για κάθε έφηβο η συναισθηματική αξία και σημασία που διαδραματίζει στη ζωή του η παρέα είναι, εάν όχι εξίσου σημαντική με την επίδραση της γονικής φροντίδας και παρότρυνσης, πάντως ήταν και είναι σημαντικά καθοριστική στη διαμόρφωση συμπεριφοράς και στην άντληση της επιβεβαίωσης που κάθε παιδί χρειάζεται στην πορεία προς την ωρίμανση.
Είναι, λοιπόν, λάθος να αντιπαραταχθούμε ανοιχτά με την παρέα του παιδιού μας ζητώντας από αυτό να διαλέξει – ή εμάς ή την…κακή παρέα του. Το δίλημμα δεν είναι μόνο ψεύτικο είναι και επικίνδυνο γιατί εξισώνει σε μια πασαρέλα προτιμήσεων πρόσωπα και θεσμούς που είναι από τη φύση τους ανομοιογενή και διαφορετικής σημασίας.
Η ορθή αντιμετώπιση συνίσταται σε τρείς άξονες προσέγγισης:
α) Η πρόληψη είναι πάντοτε πιο σημαντική και από την καλύτερη θεραπεία. Οι γονείς οφείλουν έγκαιρα να προλάβουν την εμπλοκή του παιδιού τους στα γρανάζια μιας παρέας που δεν είναι η πρέπουσα για το κάθε συγκεκριμένο παιδί, την κάθε συγκεκριμένη οικογένεια.
β) Ο πατέρας οφείλει να διαδραματίσει το ρόλο του αυστηρού και απαιτητικού γονέα, παρά τη δημοκρατικότητά του, έτσι ώστε η μητέρα να προσεγγίσει το παιδί συγγράφοντας μαζί του ένα άτυπο συμβόλαιο όπου αυτή του δίνει το δικαίωμα να ξεπεράσει τα χρονικά όρια επιστροφής στο σπίτι μετά από μια Σαββατιάτικη έξοδο που θέτει με την απαιτούμενη αυστηρότητα του γονικού του ρόλου ο πατέρας. Αυτό δεν συνομολογεί διάβρωση εξουσίας ούτε και υποκρισία αλλά διαιώνιση του αιώνιου συμβολαίου επικοινωνίας μεταξύ μητέρας – και εφήβου παιδιού..
γ) Μια και περισσότερες καλές και ουσιαστικές συζητήσεις ΔΕΝ κάνουν κακό. Οι έφηβοι το γνωρίζουν ότι ΔΕΝ πρόκειται να γίνουν κομπλεξικοί επειδή θα αποχωρήσουν από το στέκι και την παρέα μια ή ακόμα και δυο ώρες νωρίτερα από τους υπόλοιπους, ίσως μάλιστα μια τέτοια πράξη βοηθήσει και άλλα μέλη της παρέας να εκδηλώσουν παρόμοια συμπεριφορά που πνίγεται από τη δυναμική αξιολόγηση των περισσότερο «χειραφετημένων» παιδιών που εσφαλμένα εξισώνουν την ποσότητα του χρόνου με την ποιότητα της διασκέδασης.
Ας μην ξεχνάμε πως μόλις «χτες» (ο χρόνος είναι σχετικός) ήμασταν και εμείς έφηβοι….Τί λέγαμε τότε στον εαυτό μας απαντώντας νοερά στις απαγορεύσεις που έθεταν οι δικοί μας γονείς; «….’Οταν εγώ κάνω παιδιά θα τους φερθώ αλλιώτικα…»
Κάντε το λοιπόν!