Δημόσιο ρεζίλεμα (B΄ Σαμουήλ 12:1-14)

 Δρ  Ανανίας Καβάκας, Νευρολόγος-Ψυχίατρος

Είχαν περάσει αρκετοί μήνες από τη στιγμή που ο Δαβίδ είχε σεξουαλική σχέση με τη Βηρσαβεέ. Η προσπάθεια του Δαβίδ να κρατήσει μυστικό το γεγονός ότι η Βηρσαβεέ είχε μείνει έγκυος απ’ αυτόν φάνηκε ότι πέτυχε. Ο άντρας της, ο Ουρίας ο Χετταίος, ήταν νεκρός, η Βηρσαβεέ είχε γίνει γυναίκα του Δαβίδ και το μόνο που απέμενε ήταν να γεννηθεί το παιδί τους.

Ο Δαβίδ έδινε την εντύπωση ότι ήταν νικητής, εσωτερικά όμως ήταν ένας ηττημένος, ένας πνευματικά νεκρός άνθρωπος. Είχε μοιχεύσει, είχε δολοπλοκήσει. Είχε δολοφονήσει τον Ουρία το Χετταίο, δολοφονώντας ταυτόχρονα και τη δική του ηθική συνείδηση. Εκείνος που κάποτε προτιμούσε να είναι θυρωρός στον Οίκο του Θεού παρά να κατοικεί στις σκηνές της πονηριάς (Ψαλμ. 84:10), έφτασε στο σημείο να μην ελέγχεται από τη συνείδησή του για τις απανωτές παμπόνηρες πράξεις του.

Ποιος μπορούσε να σταματήσει την κατηφορική πορεία του Δαβίδ; Η Βηρσαβεέ πίστευε ότι ο άντρας της σκοτώθηκε από τους εχθρούς τους, τους Αμμωνίτες. Ο Ιωάβ δεν πολυνοιαζόταν για τη ζωή κάποιων στρατιωτών του, ούτε για το τι έκανε ο Δαβίδ στην προσωπική του ζωή. Κάποιοι φρουροί που είχαν δει τη Βηρσαβεέ να μπαίνει στο παλάτι ή κάποιοι δούλοι του παλατιού που είδαν τη Βηρσαβεέ να συντρώγει με το Δαβίδ και στη συνέχεια να μένουν οι δυο τους μόνοι ή να προχωρούν προς το ιδιαίτερο υπνοδωμάτιο του Δαβίδ, δεν τολμούσαν να ανοίξουν το στόμα τους, επειδή αυτό ίσως σήμαινε τον αποκεφαλισμό τους.

Ήταν όμως δυνατό ο Θεός να αφήσει έναν άνθρωπο, που ήταν κάποτε κατά την καρδιά του Θεού (Α΄ Σαμ. 13:14), να παραμείνει ή να συνεχίσει μια πορεία μέσα στο σκοτάδι της αμαρτίας, χωρίς να προσπαθήσει να τον βοηθήσει να συνέλθει; Ο Θεός, που είναι αγάπη (Α΄ Ιωάν. 4:16), δεν μπορούσε να αφήσει το Δαβίδ μέσα στην πονηριά και τις δολοπλοκίες.

Πώς όμως μπορούσε να γίνει αυτό, τη στιγμή που η συνείδηση του Δαβίδ είχε πωρωθεί και δεν υπήρχε κάποιος γύρω του που να ξέρει, πρώτον, όλα όσα πονηρά και κακά είχε διαπράξει ο Δαβίδ και, δεύτερον, να έχει το κουράγιο να τον αντιμετωπίσει με ευθύτητα;

Εκείνο που κανένας δεν μπορούσε να κάνει, το έκανε ο ίδιος ο Θεός. Έστειλε τον προφήτη Νάθαν με σκοπό να ρεζιλέψει το Δαβίδ δημόσια. Φαίνεται ότι μόνο έτσι ο Δαβίδ μπορούσε να συνέλθει, κι ίσως το ίδιο χρειαζόμαστε και μερικοί από μας.

Όταν ο Νάθαν πήγε στο Δαβίδ, του ανέφερε την περίπτωση ενός φτωχού που είχε αδικηθεί κατάφωρα από έναν πλούσιο.

«Σε μια πόλη» είπε ο Νάθαν, «ζούσαν δύο άνθρωποι. Ένας πλούσιος που είχε πολλά πρόβατα και βόδια και ένας φτωχός που δεν είχε τίποτε άλλο, εκτός από ένα μικρό θηλυκό αρνάκι, που το είχε αγοράσει. Το φρόντιζε ο ίδιος και γι’ αυτό μεγάλωσε μαζί του και μαζί με τα παιδιά του. Μοιραζόταν το ψωμί του, έπινε από το ποτήρι του και κοιμόταν στην αγκαλιά του. Ήταν σαν ένα από τα κοριτσάκια του.

»Μια μέρα ένας ταξιδιώτης πήγε στο σπίτι του πλούσιου ανθρώπου και τότε εκείνος λυπήθηκε να σφάξει κάποιο ζώο από τα κοπάδια του για να ετοιμάσει φαγητό για τον επισκέπτη του και αντί γι’ αυτό πήρε το αρνάκι του φτωχού, το έσφαξε και ετοίμασε φαγητό για το φιλοξενούμενό του».

Ο Δαβίδ, μόλις άκουσε την ιστορία αυτή, εξοργίστηκε και είπε: «Ζη Κύριος, άξιος θανάτου είναι ο άνθρωπος, όστις έπραξε τούτο· και θέλει πληρώσει την αμνάδα τετραπλάσιον, επειδή έπραξε το πράγμα τούτο, και επειδή δεν εσπλαγχνίσθη» (Β΄ Σαμ. 12:5-6).

Τα λόγια αυτά του Δαβίδ αποτελούν μια ολοκληρωμένη δικαστική απόφαση. Απ’ αυτό, αλλά και από το γεγονός ότι οι βασιλείς εκείνων των εποχών ήταν συχνά οι ίδιοι και κριτές, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το σκηνικό όπου διαδραματίστηκε το γεγονός αυτό ήταν μάλλον ενός δικαστηρίου, όπου δικαστής ήταν ο ίδιος ο Δαβίδ.

Η συνήθεια αυτή έχει τις ρίζες της σε παλιότερους χρόνους. Αρκετούς αιώνες πριν, ο Μωυσής καθόταν και έκρινε τις υποθέσεις που οι Ισραηλίτες έφερναν μπροστά του στην έρημο. Μάλιστα, επειδή αυτές ήταν πολλές, ο πεθερός του ο Ιοθόρ τον συμβούλεψε να διορίσει εβδομήντα άλλους ανθρώπους, οι οποίοι θα αναλάμβαναν να κρίνουν όλες τις υποθέσεις, εκτός από τις πολύ σοβαρές, τις οποίες θα συνέχιζε να δικάζει ο ίδιος ο Μωυσής (Έξοδ. 18:13-26).

Και ο Σολομώντας ήταν συγχρόνως και κριτής. Είναι γνωστή η ιστορία των δύο γυναικών που σαν πόρνες ζούσαν στον ίδιο χώρο και που διαφωνούσαν για το ποιας από τις δυο ήταν το ζωντανό μωρό και σε ποια ανήκε αυτό που είχε πεθάνει στη διάρκεια της νύχτας (Α΄ Βασ. 3:16-28).

Δικαστική εξουσία ασκούσε και ο Δαβίδ. Γι’ αυτό ο Αβεσσαλώμ πλησίαζε τους ανθρώπους που πήγαιναν στην Ιερουσαλήμ για τις διάφορες υποθέσεις τους και τους έλεγε ότι αν ήταν εκείνος στη θέση του βασιλιά, θα ενδιαφερόταν αμέσως για την υπόθεσή τους και θα τους απέδιδε το δίκιο (Β΄ Σαμ.15:1-4).

Ενώ λοιπόν ο Δαβίδ καθόταν και έκρινε τις υποθέσεις που έφερναν οι υπήκοοί του μπροστά του, εμφανίστηκε ο προφήτης Nάθαν και είπε την ιστορία αυτή. O Δαβίδ νόμισε ότι ήταν αληθινή και γι’ αυτό έβγαλε αμέσως τη δικαστική του απόφαση σύμφωνα με το νόμο που έλεγε: «Eάν τις κλέψη βουν ή πρόβατον, και σφάξη αυτό ή πωλήση αυτό, θέλει πληρώσει πέντε βόας αντί του βοός, και τέσσερα πρόβατα αντί του προβάτου» (Έξοδ. 22:1).

Όμως ο Δαβίδ δε σταμάτησε σ’ αυτό που καθόριζε ο νόμος σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά εξοργισμένος είπε επιπλέον ότι ο άνθρωπος αυτός θα έπρεπε να πεθάνει γι’ αυτό που έκανε (εδ. 5).

Ο πλούσιος αυτός άνθρωπος είχε κάνει κατάχρηση της δύναμης που διέθετε. Για να ετοιμάσει γεύμα για τον επισκέπτη του, δηλαδή για προσωρινή ικανοποίηση και ευχαρίστηση του επισκέπτη του και του ίδιου, προκάλεσε μεγάλη ζημιά σ’ ένα φτωχό άνθρωπο που δεν μπορούσε να προστατεύσει την περιουσία του. Ο πλούσιος δεν είχε δείξει ούτε ίχνος ευσπλαχνίας στο φτωχό γείτονά του.

Όλα αυτά εξόργισαν το Δαβίδ και γι’ αυτό αποφάνθηκε αμέσως ότι ο πλούσιος άνθρωπος έπρεπε να πεθάνει. Όλα αυτά όμως ήταν μια απεικόνιση των όσων ο ίδιος είχε διαπράξει πριν από λίγο καιρό. Μήπως γι’ αυτό εξοργίστηκε τόσο πολύ;

 

Γιατί εξοργίστηκε τόσο πολύ;

Είναι γνωστό ότι εξοργιζόμαστε εύκολα όταν συναντούμε σε κάποιους άλλους αδυναμίες, μειονεκτήματα, λάθη ή απαράδεκτη συμπεριφορά που χαρακτηρίζουν κι εμάς, ιδιαίτερα όταν δεν το παραδεχόμαστε. Ένας εγωιστής κατηγορεί εύκολα τους άλλους για εγωισμό, ένας υπερήφανος βλέπει εύκολα στους άλλους υπερηφάνεια και ένας άδικος εξοργίζεται πιο εύκολα όταν βλέπει σε κάποιους άλλους άδικες πράξεις.

Ο Δαβίδ ήταν υποσυνείδητα εξοργισμένος με τον εαυτό του για τις πράξεις του. Γι’ αυτό η ιστορία του πλούσιου αυτού ανθρώπου τον εξόργισε τόσο πολύ. Η εγωκεντρική συμπεριφορά του πλούσιου και η έλλειψη και της στοιχειώδους ακόμη ευσπλαχνίας χαρακτήριζαν ακριβώς και τη δική του συμπεριφορά απέναντι στον Ουρία το Χετταίο. Δεν μπορούσε να ανεχθεί από τον άλλο πράξεις, που υποσυνείδητα δεν ανεχόταν ούτε από τον εαυτό του.

Όμως αυτό δεν ήταν αρκετό. Ο Δαβίδ έπρεπε και συνειδητά να καταδικάσει τις άνομες πράξεις του και μάλιστα δημόσια. Αυτό ακριβώς απαιτεί από τον καθένα μας ο Θεός. Αν έχω αμαρτήσει στον αδελφό μου, οφείλω να καταδικάσω την αμαρτία μου αυτή όχι μόνο μέσα μου, αλλά και μπροστά στον αδελφό μου.

Πριν όμως δούμε τη συνέχεια της ιστορίας αυτής, καλό είναι να πούμε δυο λόγια για τη θέση και τη στάση του προφήτη Νάθαν εκείνη τη στιγμή. Ο Νάθαν ήταν ο προφήτης στον οποίο ο Θεός έδωσε την εντολή να μεταφέρει το σκληρό εκείνο μήνυμα στο Δαβίδ. Μπορούμε να φανταστούμε τη δύσκολη θέση του. Δεν ήξερε πώς θα αντιδρούσε ο Δαβίδ όταν αποκάλυπτε τις δολοπλοκίες του και μάλιστα δημόσια.

Ας μην ξεχνούμε ότι οι βασιλιάδες εκείνης της εποχής ήταν απόλυτοι άρχοντες. Ο Δαβίδ μπορούσε εύκολα να εξοργιστεί και να δώσει εντολή στους φρουρούς του να σκοτώσουν αμέσως το Νάθαν. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Νάθαν τόλμησε: «Εσύ είσαι αυτός ο άνθρωπος» (εδ. 7) είπε στο Δαβίδ και εξήγησε γιατί.

«Ούτω λέγει Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ. Εγώ σε έχρισα βασιλέα επί τον Ισραήλ, και εγώ σε ηλευθέρωσα εκ χειρός του Σαούλ· και έδωκα εις σε τον οίκον του κυρίου σου και τας γυναίκας του κυρίου σου εις τον κόλπον σου και έδωκα εις σε τον οίκον του Ισραήλ και του Ιούδα· και εάν τούτο ήτο ολίγον, ήθελον προσθέσει εις σε τοιαύτα και τοιαύτα· δια τι κατεφρόνησας τον λόγον του Κυρίου, ώστε να πράξης το κακόν εις τους οφθαλμούς αυτού; Ουρίαν τον Χετταίον επάταξας εν ρομφαία και την γυναίκα αυτού έλαβες εις σεαυτόν γυναίκα, και αυτόν εθανάτωσας εν τη ρομφαία των υιών Αμμών» (Β΄ Σαμ. 12:7-9).

Ο Νάθαν δε δίστασε να αποκαλύψει δημόσια την αμαρτία του Δαβίδ και να τον εκθέσει στα μάτια όλου του λαού Ισραήλ. Τι θα έκανε τώρα ο Δαβίδ;

Αυτό θα το δούμε στη συνέχεια. Στο τελευταίο άρθρο.