του Billy Graham σε μετάφραση της Δρος Γιούλικας Κ. Masry
(Aπόσπασμα από το τελευταίο βιβλίο του Billy Graham με τίτλο Nearing Home, όπως παρουσιάστηκε στο περιοδικό Christianity Today της 2 Νοεμβρίου του 2011).
Σε έναν ιστότοπο του Internet υπάρχει ο εξής τίτλος: «Θάνατος: Ο υπ’ αριθμόν 1 δολοφόνος». Το νόημά του είναι προφανές: Κανένας δεν μπορεί ποτέ να ξεφύγει από το θάνατο. Στο τέλος θα μας πιάσει όλους…
Σε έναν ιστότοπο του Internet υπάρχει ο εξής τίτλος: «Θάνατος: Ο υπ’ αριθμόν 1 δολοφόνος». Το νόημά του είναι προφανές: Κανένας δεν μπορεί ποτέ να ξεφύγει από το θάνατο. Στο τέλος θα μας πιάσει όλους. Το 2006, όταν μου πήραν μια συνέντευξη απ’ το Newsweek και με ρώτησαν να πω κάτι αναφορικά με το θάνατο, απάντησα ότι σ’ όλη μου τη ζωή είχα μάθει να πεθαίνω, αλλά κανείς δεν με είχε ποτέ διδάξει να γερνάω. Αυτό το ερώτημα που μου έθεσε το περιοδικό δημιούργησε πολλά ερωτηματικά μέσα μου κι άρχισα να σκέφτομαι να γράψω ένα βιβλίο πάνω στο θέμα.
Δεν είμαι βέβαια ειδικός στα ζητήματα της τρίτης ηλικίας, αλλά τώρα που μαθαίνω αρκετά γι’αυτήν από πρώτο χέρι πρέπει να ομολογήσω ότι δεν γίνονται όλα καλύτερα με την ηλικία! Έχω τώρα μια καινούργια συνείδηση του τι σημαίνουν τα εδάφια 1 και 6 στο δωδέκατο κεφάλαιο του Εκκλησιαστή που λένε:
«Και ενθυμού τον Πλάστην σου εν ταις ημέραις της νεότητός σου πριν έλθωσιν αι κακαί ημέραι…πριν λυθή η αργυρά άλυσος και σπάση ο λύχνος ο χρυσούς…»
Όταν διάβαζα αυτά τα εδάφια ως νεαρός ιεροκήρυκας, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν ένιωθα έτσι όπως νιώθω τώρα. Εκείνο που με εντυπωσιάζει τώρα είναι πως ο Σολομώντας, ο σοφότερος βασιλιάς του Ισραήλ, είχε την πρόθεση να το διαβάσουν αυτό οι νέοι πριν έρθουν οι δύσκολες μέρες (η έμφαση δική μου).
Όταν ήμουνα νέος, δεν μπορούσα να φανταστώ τα γηρατειά. Η μητέρα μου μού είχε πει—πράγμα που το είχε βεβαιώσει κι ο γιατρός—ότι είχα μεγάλα αποθέματα ενέργειας. Αυτό κράτησε και κατά τη νεαρή μου ηλικία. Όταν έφτασα στη μεσηλικία, σωματικά άρχισα να νιώθω κούραση, αλλά το μυαλό μου ήταν πάντα κοφτερό και δημιουργικό και το σώμα μου δεν αργούσε ν’ ακολουθήσει κάθε που έληγαν οι υποχρεώσεις μου απέναντι σε κάποιο εξοντωτικό πρόζεκτ. Σήμερα με κουράζει ακόμα και να αναλογίζομαι το πώς τα κατάφερνα με τέτοιο πρόγραμμα. Κάθε μέρα μαχόμουν τη φθορά του χρόνου. Αθλούμην με θρησκευτική ευλάβεια και πρόσεχα πολύ να μην παρακουράζομαι, καθώς άρχιζα να νιώθω το χέρι του Γέρο Χρόνου να με γραπώνει. Αυτή η εξέλιξη δεν ήταν κάτι που με ενθουσίαζε και άρχισα να απωθώ την ιδέα του τι θα συνέβαινε καθώς θα περνούσαν τα χρόνια.
Η Ρουθ όμως, η γυναίκα μου, μπορούσε να ξαλεγράρει κάθε βαριά καρδιά και ιδιαίτερα τη δική μου. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που μας ανακοίνωσε τι θα’θελε να γραφτεί πάνω στον τάφο της (και όσοι έχουν τόσο σεβάσμια επισκεφτεί τον τάφο της στη Billy Graham Library θα έχουν διαπιστώσει ότι αυτό τηρήθηκε κατά γράμμα).
Κάποτε, πολύ πριν καταπέσει, η Ρουθ οδηγούσε σε μια εθνική οδό όπου εκτελούνταν έργα. Σεβόμενη απόλυτα όλα τα σήματα παράκαμψης και τα προειδοποιητικά σήματα για τις οδικές συνθήκες που ήταν σπαρμένα κάθε λίγα χιλιόμετρα, έφτασε κάποτε και στο τελευταίο που έλεγε «Έργα – Τέλος. Ευχαριστούμε για την υπομονή σας». Γύρισε σπίτι γελώντας παιχνιδιάρικα και διηγήθηκε στην οικογένεια τις εντυπώσεις της. Έπειτα είπε: «Όταν πεθάνω, αυτό θέλω να γραφτεί πάνω στην πλάκα του τάφου μου». Το έλεγε ανάλαφρα, αλλά το εννοούσε αυτό που ζήταγε. Μάλιστα το’γραψε κιόλας για να μην το ξεχάσει. Παρόλο που γελάσαμε με το αστείο, σκεφτήκαμε πως το μήνυμα που έστελνε αυτή η λακωνική φράση ήταν πολύ σωστό. Ο κάθε άνθρωπος είναι ένα «υπό κατασκευή» πρότζεκτ από την ώρα της σύλληψής του. Η κάθε ανθρώπινη ζωή είναι γεμάτη λάθη—και τα μαθήματα που μαθαίνουμε απ’ αυτά—, γεμάτη αναμονές και ωρίμανση, γεμάτη από την εξάσκηση της υπομονής και ασκήσεις επιμονής. Όταν η διαδικασία αυτή τελειώσει, τα «έργα» έχουν πια ολοκληρωθεί και έρχεται ο θάνατος.
«Διότι συ εμόρφωσας τους νεφρούς μου…
Δεν εκρύφθησαν τα οστά μου από σου,
ενώ επλαττόμην εν τω κρυπτώ,
και διεμορφονόμην εν τοις κατωτάτοις της γης.
Το αδιαμόρφωτον του σώματός μου είδον οι οφθαλμοί σου∙
και εν τω βιβλίω σου πάντα ταύτα ήσαν γεγραμμένα,
ως και αι ημέραι καθ’ ας εσχηματίζοντο…»
(Ψαλ. 139/13 & 15-16).
Ο θάνατος λέει: «Αυτό είναι το τέλος των επιτευγμάτων σου». Παρόλο που οι άνθρωποι δεν μπορούν να προσθέσουν τίποτε πια στις εμπειρίες τους, οι πιστοί του Χριστού έχουν την ελπίδα ότι θα Τον ακούσουν να λέει: «Εύγε, δούλε αγαθέ και πιστέ» (Ματθ. 25/21).
Ο απόστολος Παύλος περιέγραψε τη ζωή των χριστιανών ως εξής: «ερριζωμένοι και εποικοδομούμενοι εν αυτώ, και στερεούμενοι εν τη πίστει» (Κολοσσ. 2/7). Αυτό είναι ένα μέρος της πνευματικής μας πορείας και αύξησης σ’ αυτή τη ζωή. Αλλά η Αγία Γραφή μάς διαβεβαιώνει πως «εάν η επίγειος οικία του σκηνώματος ημών χαλασθή, έχομεν εκ του Θεού οικοδομήν, οικίαν αχειροποίητον, αιώνιον, εν τοις ουρανοίς» (Β¢ Κοριν. 5/1). Όταν η Ρουθ αποχωρίστηκε από το σώμα του πόνου της και η επίγεια «κατασκευή» της είχε πια ολοκληρωθεί, βρήκε αιώνια ειρήνη. Η κατοικία της τώρα είναι αιώνια.
Στη Βόρεια Καρολίνα υπάρχει ένα τμήμα εθνικής οδού που περνάει μέσ’ απ’ την ορεινή περιοχή και είναι για χρόνια «υπό κατασκευή». Η φύση σ’ εκείνη την περιοχή είναι άγρια. Η αντίστοιχη του ελληνικού ΥΠΕΧΩΔΕ υπηρεσία στην Πολιτεία της Βόρειας Καρολίνας έχει αναλάβει να κάνει τις απαραίτητες ανατινάξεις μέσ’ απ’ τις κροκάλες και τις καταξεσκισμένες ρίζες των δέντρων, προκειμένου να χαράξει ένα ομαλό πέρασμα προς την ορεινή περιοχή. Πολλά αυτοκίνητα έχουν παγιδευτεί σε κατολισθήσεις και προσωρινό κλείσιμο δρόμων. Σε όλη τη διάρκεια της νύχτας φώτα αναβοσβήνουν στην περιοχή με την ένδειξη «Προσοχή!», καθώς ο δρόμος στρίβει και ξαναστρίβει περνώντας μέσ’ από τους λόφους και οδηγεί τα οχήματα μέσ’ από έναν πραγματικό λαβύρινθο. Όταν οι ταξιδιώτες που ζουν στην κορυφή του βουνού βλέπουν—επιτέλους—το καλοδεχούμενο σήμα «Έργα – Τέλος», ξέρουν ότι πλησιάζουν στον προορισμό τους. Γνωρίζω πολλούς γονείς που ζουν σ’ αυτή την περιοχή οι οποίοι βηματίζουν νευρικά μες στο σπίτι τους ξέροντας ότι τα ανήλικα παιδιά τους ανεβοκατεβαίνουν αυτό το δρόμο. Το να φτάσει κανείς στον προορισμό του ασφαλώς δίνει την αίσθηση της σιγουριάς.
Η ζωή μπορεί να μοιάζει με πέρασμα μέσ’ από έναν επικίνδυνο δρόμο. Υπάρχουν λακούβες που μας τραντάζουν, παρακάμψεις που μας απομακρύνουν από την πορεία μας και σήματα που προειδοποιούν ότι μας περιμένει κάποιος κίνδυνος καθοδόν. Ο προορισμός της ψυχής και του πνεύματος είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας για το Θεό γι’αυτό κι Εκείνος μάς παρέχει καθημερινή καθοδήγηση. Μερικοί δίνουν προσοχή στις κατευθυντήριες γραμμές του Θεού. Άλλοι τις αγνοούν και προσπερνάνε με ταχύτητα τα σήματα κινδύνου. Όλοι όμως κάποτε φτάνουν στον τελικό τους προορισμο: την πόρτα του θανάτου. Εκεί είναι το σημείο στο οποίο η ψυχή διαχωρίζεται από το σώμα.
Ακόμα και πάνω στο Σταυρό ο Ιησούς Χριστός μάς δίδαξε ότι ο θάνατος ήταν ένα πέρασμα του πνεύματος στη παρουσία του Θεού. «Και φωνάξας με φωνήν μεγάλην ο Ιησούς είπε, Πάτερ εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου. Και ταύτα ειπών εξέπνευσεν» (Λουκ. 23/46). Και ο ψαλμωδός επίσης διακήρυξε: «Αλλ’ ο Θεός θέλει λυτρώσει την ψυχήν μου εκ χειρός άδου∙ διότι θέλει με δεχθή» (Ψαλ. 49/15). Έχετε εμπιστευτεί την ψυχή σας στα χέρια του Δημιουργού σας; Ακολουθείτε προσεκτικά τα σήματα που ο Θεός έχει τοποθετήσει παντού μέσα στον «Οδηγό» Του, την Αγία Γραφή; «Η οδός των ευθέων είναι να εκκλίνωσιν από του κακού∙ όστις φυλάττει την οδόν αυτού, διατηρεί την ψυχήν αυτού» (Παρ. 16/17).
Μπορεί να συλλάβετε τον εαυτό σας να λέει: «Αλλά, Μπίλλυ, εγώ πλησιάζω το τέλος της ζωής μου. Δεν ήμουνα κακός άνθρωπος». Πολλοί το έχουν πει αυτό—νέοι και γέροι—καθώς αναλογίζονται το θάνατο, αλλά είναι καθήκον μου να πω την αλήθεια σύμφωνα μ’ αυτό που λέει ο Λόγος του Θεού: «[Ε]πειδή πάντες ήμαρτον, και υστερούνται της δόξης του Θεού» (Ρωμ. 3/23).
Καθώς γερνούν οι άνθρωποι, μας εκπλήσσει όλο και λιγότερο ο θάνατός τους, ο οποίος συχνά έρχεται μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα φθίνουσας υγείας. Μπορεί μάλιστα και να προλαβαίνουν να μαζευτούν οι συγγενείς για να είναι κοντά στο ετοιμοθάνατο πρόσωπο τις τελευταίες του ώρες. Αυτό συνέβη με τη Ρουθ. «Ο οργανισμός της αρχίζει να κλείνει αυλαία», μου είπε με ειλικρίνεια ο γιατρός της. «Μπορεί να ζήσει κάποιες μέρες ακόμα, αλλά η διαδικασία του θανάτου έχει ξεκινήσει και πρέπει να είστε προετοιμασμένοι γι’αυτό». Δυο βδομάδες αργότερα, καθώς βρίσκόμαστε στο προσκέφαλό της παρακολουθώντας την αναπνοή της που γινόταν όλο και πιο ρηχή, εγώ καθόμουν δίπλα της και της κρατούσα το χέρι όταν σε μια στιγμή η κόρη μας η Άννα που στεκόταν πλάι μου είπε ξαφνικά: «Είναι στον Ουρανό».
Η αναπνοή της είχε σταματήσει και το χέρι της είχε ξεγλιστρήσει απ’ το δικό μου. Τα χρόνια της ταλαιπωρίας της είχαν πια τελειώσει. Η Ρουθ είχε μπει στην αιώνια κατοικία της. Οι αναμνήσεις των τελευταίων μηνών θα μείνουν στη θύμησή μου για όλη μου τη ζωή: η διαρκώς αυξανόμενη ευθραστότητά της, ο πόνος της, οι εκφράσεις αγάπης της, ο χρόνος που περάσαμε μαζί προσευχόμενοι, η βεβαιότητά της—ακόμα και χαρά —που σύντομα θα βρισκόταν στην παρουσία του Κυρίου τον οποίο είχε αγαπήσει και υπηρετήσει επί τόσα χρόνια. Καθώς αναπολώ εκείνες τις μέρες, τα γνωστά λόγια του Ψαλμού 23 μού έρχονατι στο νου με καινούργιο νόημα, γιατί καθρεφτίζουν τη βεβαιότητα της Ρουθ καθώς συνειδητοποιούσε πως ο χρόνος της πάνω στη γη πλησίαζε να τελειώσει. «Και εν κοιλάδι σκιάς θανάτου εάν περιπατήσω, δεν θέλω φοβηθή κακόν∙ διότι συ είσαι μετ’ εμού∙ η ράβδος σου και η βακτηρία σου αύται με παρηγορούσιν…Βεβαίως χάρις και έλεος θέλουσι με ακολουθεί πάσας τας ημέρας της ζωής μου∙ και θέλω κατοικεί εν τω οίκω του Κυρίου εις μακρότητα ημερών» (Ψαλ. 23/4, 6).
Μετάφραση από τα αγγλικά: Δρ Γιούλικα Κ. Masry, 2011
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ”