Διατηρήστε το μυαλό σας σε τέλεια κατάσταση
Ο τρόπος ζωής επηρεάζει σημαντικά τις λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως τη μνήμη, τη μάθηση, την κρίση και την πνευματική οξύτητα. Πρώτα, έχει μεγάλη σημασία η διαχείριση του στρες μια και το χρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη μνήμη. Κάτω από στρες είναι πιο δύσκολο να θυμάται κανείς πράγματα και να αποθηκεύει πληροφορίες στο μυαλό του.
Ο καλός ύπνος είναι σημαντικός παράγοντας για τη σωστή λειτουργία του μυαλού. Μια απώλεια 1-2 ωρών ύπνου τη νύχτα μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Άλλοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στη μνήμη είναι η κατάθλιψη, η χρήση ορισμένων φαρμάκων και χρόνιοι πόνοι. Η υπέρταση μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του μυαλού μακροπρόθεσμα.
Η άσκηση είναι ζωτικής σημασίας
Η τακτική αεροβική άσκηση, όπως το ζωηρό περπάτημα, είναι ένας σίγουρος τρόπος να βελτιωθεί η ροή του αίματος στον εγκέφαλο και να βοηθηθεί η μνήμη. Άνδρες πάνω από 70 χρονών που παρέμεναν ενεργοί όπως και πριν στη ζωή τους, ήταν διανοητικά τέλειοι. Σε μελέτη που διάρκεσε δυο χρόνια, σκύλοι (ηλικίας 7-11 ετών) εκτελούσαν καλύτερες πνευματικές ασκήσεις και μάθαιναν νέα καθήκοντα όταν ασκούνταν τακτικά και έπαιζαν με άλλους σκύλους, παράλληλα με μια διατροφή που περιείχε αντιοξειδωτικά.
Η διατήρηση ενός κατάλληλου επιπέδου φόρμας κάνει κάτι περισσότερο από το να βοηθά τους μυς και το υγιές σωματικό βάρος. Ο ΜακΝτάνιελ του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λιούις λέει ότι η τακτική άσκηση προστατεύει από τη γνωστική εκφύλιση, «φρεσκάρει» το μυαλό και δίνει την αίσθηση της ευεξίας. Ο Κράμερ, του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, λέει ότι οι γυμνασμένοι άνθρωποι έχουν οξύ μυαλό, ενώ αγύμναστοι άνθρωποι με την κατάλληλη γυμναστική μπορούν να βελτιώσουν το μυαλό τους. Σ’ όλα τα στάδια της ζωής, η εργασία βοηθά το μυαλό. Ενώ υπάρχουν αρκετά χάπια που βοηθούν τη μνήμη, τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με ένα καλό περπάτημα, που βοηθά τις ενδορφίνες του εγκεφάλου, μειώνει το άγχος και την κατάθλιψη και ενισχύει την αυτοπεποίθηση.
Ο τρόπος ζωής παίζει σπουδαίο ρόλο
Οι καλές σχέσεις με τους άλλους, η ανταλλαγή ιδεών και σχεδίων με αγαπημένους φίλους, διατηρεί σε φόρμα το μυαλό. Οι κοινωνικές συναναστροφές επίσης βοηθούν το μυαλό. Εκείνοι που διατηρούν πνευματική δραστηριότητα σε όλη τους τη ζωή, διαβάζουν καλά βιβλία, ενημερώνονται για τα γεγονότα και έχουν διάφορα χόμπι, έχουν τέσσερις φορές λιγότερες πιθανότητες να πάθουν αλτσχάιμερ. Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου βοηθούν στην επιβράδυνση του πνευματικού εκφυλισμού στη μεγάλη ηλικία.
Τα γηρατειά συνδέονται συχνά με ανωμαλίες στον μεταβολισμό της γλυκόζης στο αίμα και αυτό μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, προκαλώντας προβλήματα στη μνήμη. Ο δρ. Κόνβιτ στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης διαπίστωσε ότι τα πρόσωπα με υψηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα δεν τα πήγαιναν καλά σε διάφορα τεστ ή σε θέματα απομνημόνευσης σε σχέση με εκείνους που είχαν φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Επιπλέον, άνθρωποι με ανεβασμένο σάκχαρο έχει διαπιστωθεί ότι έχουν μικρότερο ιππόκαμπο, το μέρος εκείνο του εγκεφάλου που αφορά τη μάθηση και τη μνήμη.
Ο τρόπος ζωής μπορεί επίσης να επηρεάσει και την ασθένεια αλτσχάιμερ. Μια σουηδική μελέτη έδειξε ότι πρόσωπα που ήταν παχύσαρκα στην ηλικία των 50 και που είχαν υψηλή χοληστερόλη και υπέρταση, είχαν εξαπλάσιες πιθανότητες να πάθουν αλτσχάιμερ. Από την άλλη μεριά, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (όπως κάστανα και σπόροι λιναριού) φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο προβλημάτων παρόμοιων με το αλτσχάιμερ.
Σπουδαίες διατροφικές επιλογές
Οι σωστές διατροφικές επιλογές (όπως η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών) επηρεάζουν αποφασιστικά τις λειτουργίες του εγκεφάλου. Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Κορνουάλης διαπίστωσαν πρόσφατα ότι η φλαβονοειδής ουσία κουερσετίνη μπορεί να προστατεύσει από τις βλάβες στον εγκέφαλο. Τα αντιοξειδωτικά αντισταθμίζουν τις βλάβες που δημιουργούνται στον εγκέφαλο από τις ελεύθερες ρίζες. Τα μήλα (ιδιαίτερα η φλούδα τους) περιέχουν ορισμένα από τα υψηλότερα επίπεδα κουερσετίνης. Τα κόκκινα μήλα έχουν τυπικά υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών φλαβονοειδών σε σχέση με τα πράσινα και τα κίτρινα μήλα. Άλλες τροφές πλούσιες σε κουερσετίνη είναι τα κρεμμύδια και τα βατόμουρα.
Εκείνοι που καταναλώνουν τροφές που έχουν σαν βάση τα προϊόντα σόγιας, εμφανίζουν καλύτερη μνήμη σε σχέση με εκείνους που δεν ακολουθούν μια τέτοια διατροφή. Σε μελέτες που έγιναν σε ποντικούς στο πανεπιστήμιο Ταφτς, η προσθήκη βατόμουρων στη διατροφή τους βελτίωνε τη βραχυπρόθεσμη μνήμη σε γερασμένους νευρώνες.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες παρουσίαζαν λιγότερα γνωστικά προβλήματα όταν κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες από πράσινα, φυλλώδη λαχανικά και λαχανικά όπως κουνουπίδι, λάχανο και μπρόκολο. Μια διατροφή πλούσια σε σουσάμι, λινάρι και μπρόκολο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η κουρκουμίνη, ένα συστατικό που βρίσκεται στο πορτοκαλιού χρώματος μπαχαρικό κουρκούμη, έχει αποδειχθεί ότι επιβραδύνει τον εκφυλισμό του εγκεφάλου σε μεγάλες ηλικίες.
Η έλλειψη δημιουργεί προβλήματα
Η έλλειψη ορισμένων θρεπτικών ουσιών μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου. Εκνευρισμός, κατάθλιψη και σύγχυση μπορούν να προκληθούν όταν για ορισμένο διάστημα ακολουθείται μια διατροφή από την οποία λείπουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως θειαμίνη, νυασίνη και πυριδοξίνη. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 στους ηλικιωμένους μπορεί επίσης να οδηγήσει αργά σε διάφορα επίπεδα άνοιας. Επιπλέον, μια επαρκής λήψη φυλλικού οξέος είναι απαραίτητη για έναν κατάλληλο αριθμό νευρώνων που σχηματίζονται στην περιοχή του ιππόκαμπου του εγκεφάλου. Καλές πηγές φυλλικού οξέος είναι το ψωμί, τα κιτροειδή και τα πράσινα, φυλλώδη λαχανικά.
Η έλλειψη σιδήρου στα παιδιά έχει διαπιστωθεί ότι συνδέεται με την έλλειψη προσοχής, δυσκολίες στη μάθηση και στη μνήμη και προβλήματα στη συμπεριφορά. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η κατάθλιψη και τα προβλήματα στη γνωστική λειτουργία σχετίζονται με την έλλειψη σιδήρου στους κατά τα άλλα υγιείς εφήβους και ενήλικες.
Ανακούφιση από τα βότανα
Χρόνιος πονοκέφαλος και ημικρανίες μπορούν να επηρεάσουν τις πνευματικές ικανότητες. Το βότανο Tanacetum parthenium έχει την ικανότητα να μειώνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα στις ημικρανίες. Το λάδι της πιπεριάς, αν αλειφθεί στο μέτωπο ή στον κρόταφο, μπορεί να ανακουφίσει από τον πονοκέφαλο. Το λάδι της λεβάντας ελευθερώνει έναν ατμό που ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους και φέρνει ηρεμία και ήσυχο ύπνο.
Επιμέλεια: Κώστα Πετσίνη