(Από το υπό έκδοση βιβλίο του: “Η υπόθεση Ιησούς”)

Κοντοστάθηκα να διαβάσω μια πινακίδα στο σαλόνι ενός γιατρού: «Ας σταματήσει κάθε συζήτηση. Το γέλιο ας δραπετεύσει. Εδώ ο θάνατος χαίρεται να δίνει βοήθεια στους ζωντανούς».

Προφανώς αυτό δεν ήταν το σαλόνι ενός συνηθισμένου γιατρού. Είχα πάει να επισκεφτώ για μια ακόμη φορά τον Δρα Robert J. Stein, έναν από τους διασημότερους ιατροδικαστές του κόσμου ?έναν εντυπωσιακό ιατρικό ντετέκτιβ με μπάσα φωνή, ο οποίος συνήθιζε να μου διηγείται ιστορίες για απροσδόκητα στοιχεία που είχε ανακαλύψει εξετάζοντας πτώματα.  Για κείνον οι νεκροί είχαν να πουν κάποιες ιστορίες και μάλιστα τέτοιες οι οποίες συχνά βοηθούσαν στην απονομή δικαιοσύνης στους ζωντανούς.

 Κατά τη μακρά θητεία του ως ιατροδικαστής στην Κομητεία του Cook στο Illinois, ο Stein έκανε πάνω από είκοσι χιλιάδες νεκροψίες, προσπαθώντας επιμελώς κάθε φορά να σχηματίσει μια καθαρή εικόνα για τις συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες πέθανε το θύμα. Επανειλημμένα, η οξυδέρκειά του στην εντόπιση λεπτομερειών, η εγκυκλοπαιδική του γνώση γύρω από την ανθρώπινη ανατομία και η εξαιρετική ερευνητική του διαίσθηση βοηθούσαν αυτό τον ιατρικό ντετέκτιβ να αναπαραστήσει το βίαιο θάνατο του θύματος.
 
Μερικές φορές η δουλειά του είχε σαν αποτέλεσμα τη δικαίωση αθώων. Τις περισσότερες φορές όμως τα πορίσματά του βοηθούσαν να μπει το τελικό καρφί στο φέρετρο ενός κατηγορούμενου. Αυτή ήταν και η περίπτωση του John Wayne Gacy, ο οποίος οδηγήθηκε σε εκτέλεση μετά που, με τη βοήθεια του Stein, καταδικάστηκε για 33 αποτρόπαια εγκλήματα.
 
Τόσο πολύ αποφασιστική μπορεί να είναι η ιατρική απόδειξη. Μπορεί να προσδιορίσει αν ένα παιδί πέθανε από τη χρήση βίας ή από ένα τυχαίο πέσιμο, αν κάποιος πέθανε από φυσικά αίτια ή δολοφονήθηκε από κάποιον που έβαλε αρσενικό στον καφέ του. Μπορεί να ενισχύσει ή να καταρρίψει το άλλοθι ενός μάρτυρα με τον ακριβή προσδιορισμό του χρόνου θανάτου του θύματος, χρησιμοποιώντας μια ευφυέστατη διαδικασία, η οποία μετρά το ποτάσιο στα μάτια του νεκρού.
 
Και, ναι, ακόμη και στην περίπτωση κάποιου, ο οποίος εκτελέστηκε βάναυσα πάνω σ’ ένα ρωμαϊκό σταυρό πριν δύο χιλιάδες χρόνια, η ιατρική απόδειξη μπορεί και πάλι να βοηθήσει σημαντικά: μπορεί να καταρρίψει ένα απ’ τα πιο επίμονα επιχειρήματα που επικαλούνται όσοι ισχυρίζονται ότι η Ανάσταση του Ιησού -η κατεξοχήν απόδειξη της θεότητάς Του- δεν ήταν παρά απάτη.

ΑΝΑΣΤΑΣΗ Ή ΑΝΑΝΗΨΗ;

Την ιδέα ότι ο Ιησούς ίσως δεν πέθανε ποτέ πάνω στο Σταυρό μπορεί να τη βρει κανείς στο Κοράνι ¹, το οποίο γράφτηκε τον 7^o αιώνα -μάλιστα οι Ahmadiya Μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι ο Ιησούς διέφυγε στην Ινδία. Μέχρι σήμερα υπάρχει ένα μνημείο, το οποίο υποτίθεται ότι είναι ο τόπος όπου βρίσκεται ο πραγματικός τάφος του Ιησού στο Srinagar του Kashmir ².

Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Karl Bahrdt, ο Karl Venturini και άλλοι προσπάθησαν να καταρρίψουν την Ανάσταση υποστηρίζοντας ότι ο Ιησούς απλά λιποθύμησε από εξάντληση επάνω στο Σταυρό ή ότι Του είχαν δώσει κάποιο φάρμακο που Τον έκανε να δείχνει ότι πέθανε και ότι αργότερα ανένηψε στο δροσερό, υγρό αέρα του τάφου ³.

Οι υποστηρικτές των συνωμοτικών θεωριών ενισχύουν αυτές τις υποθέσεις, επικαλούμενοι ότι ο Ιησούς πήρε κάποιο υγρό με ένα σφουγγάρι όταν ήταν επάνω στο Σταυρό (Μάρκ. ιε’ 36) και ότι ο Πιλάτος απόρησε που είδε ότι πέθανε τόσο γρήγορα (Μάρκ. ιε’ 44). Συνεπώς, είπαν, η επανεμφάνιση του Ιησού δεν οφειλόταν σε θαυματουργή Ανάσταση, αλλά απλά και μόνο σε μια ευτυχή ανάνηψη, πράγμα που εξηγούσε και τον άδειο τάφο, αφού ο Ιησούς δεν είχε πεθάνει αλλά εξακολουθούσε να ζει.

Παρόλο που διάσημοι επιστήμονες έχουν καταρρίψει αυτή θεωρία της λιποθυμίας, όπως είναι γνωστή, εξακολουθεί να επανέρχεται στη λαϊκή φιλολογία. Το 1929 ο D. H. Lawrence πήρε αυτό το θέμα κι έπλασε γύρω του μια μικρή ιστορία στην οποία πρότεινε τη θεωρία ότι ο Ιησούς είχε φύγει για την Αίγυπτο, όπου ερωτεύτηκε την ιέρεια Ίσιδα ⁴.

Το 1965 το μπεστ σέλλερ βιβλίο του Hugh Schonfield, The Passover Plot (Η συνωμοσία του Πάσχα), υποστήριξε ότι το μόνο που χάλασε το περίπλοκο σχέδιο του Ιησού να δραπετεύσει ζωντανός από το Σταυρό ήταν το μη αναμενόμενο λόγχισμά Του από το Ρωμαίο στρατιώτη, παρόλο που ο συγγραφέας παραδέχτηκε και είπε: «επ’ ουδενί λόγω, βέβαια, ισχυριζόμαστε ότι… [το βιβλίο] αντιπροσωπεύει αυτό που πραγματικά συνέβη» ⁵.

Η υπόθεση της λιποθυμίας ξαναεμφανίστηκε το 1972 στο βιβλίο του Dοnovan Joyce, The Jesus Scroll (Ο πάπυρος του Ιησού), το οποίο, σύμφωνα με τον ειδικό της Ανάστασης Gary Habermas, «περιέχει μία ακόμη πιο απίστευτη αλυσίδα απιθανοτήτων απ’ ό,τι το βιβλίο του Schonfield» ⁶. Το 1982 το βιβλίο Holy Blood, Holy Grail (Άγιο Αίμα, Άγιο Ποτήριο) πρόσθεσε το νεωτερισμό ότι ο Πόντιος Πιλάτος είχε δωροδοκηθεί, για ν’ αφήσει να κατεβάσουν τον Ιησού από το Σταυρό πριν πεθάνει. Παρόλα αυτά, οι συγγραφείς παραδέχτηκαν τα εξής: «Δεν ήμασταν τότε σε θέση -και ακόμη δεν είμαστε- να αποδείξουμε την ακρίβεια του συμπεράσματός μας» ⁷.

Τελευταία, το 1992, μια σχετικά άσημη πανεπιστημιακός από την Αυστραλία, η Barbara Thiering, δημιούργησε μεγάλη συζήτηση αναβιώνοντας τη θεωρία της λιποθυμίας στο βιβλίο της Jesus and the Riddle of the Dead Sea Scrolls (Ο Ιησούς και ο γρίφος των Παπύρων της Νεκράς Θάλασσας). Το βιβλίο αυτό αρχικά παρουσιάστηκε πολύ εντυπωσιακά από έναν αξιοσέβαστο αμερικανικό εκδοτικό οίκο και στη συνέχεια απορρίφθηκε παταγωδώς από έναν επιστήμονα του Emory University, τον Luke Timothy Johnson, ως «η μεγαλύτερη ανοησία και το προϊόν μιας μάλλον αρρωστημένης φαντασίας παρά μιας προσεκτικής ανάλυσης» ⁸.

Σαν αστικός μύθος, η θεωρία της λιποθυμίας εξακολουθεί να ευδοκιμεί. Την ακούω κάθε φορά που συζητώ την Ανάσταση με πνευματικούς αναζητητές. Τι όμως θεμελιώνουν τα αποδεικτικά στοιχεία; Τι ακριβώς συνέβη κατά τη Σταύρωση; Ποια ήταν η αιτία του θανάτου του Ιησού; Είναι δυνατόν να είχε κατά κάποιον τρόπο επιζήσει μετά τη σταυρική δοκιμασία; Αυτά είναι τα ερωτήματα που έλπιζα ότι η ιατρική απόδειξη θα βοηθούσε να απαντηθούν.

Πήρα λοιπόν το αεροπλάνο και πήγα στη Νότια Καλιφόρνια, όπου χτύπησα την πόρτα ενός κορυφαίου γιατρού, ο οποίος έχει εκτενώς μελετήσει τα ιστορικά, αρχαιολογικά και ιατρικά δεδομένα αναφορικά με το θάνατο του Ιησού της Ναζαρέτ -παρόλο που φαίνεται ότι, εξαιτίας του μυστηριωδώς εξαφανισθέντος σώματος, νεκροψία δεν έγινε ποτέ.

Η ΔΕΚΑΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Ο ΓΙΑΤΡΟΣ Δρ ALEXANDER METHERELL

Το πολυτελές περιβάλλον ερχόταν σε χτυπητή αντίθεση με το θέμα που θα συζητούσαμε. Καθόμασταν στο σαλόνι του άνετου Καλιφορνέζικου σπιτιού του Metherell εκείνο το μυρωδάτο ανοιξιάτικο απόγευμα, με τη ζεστή αύρα του ωκεανού να μάς ψιθυρίζει μέσ’ απ’ τα παράθυρα, και συζητούσαμε ένα θέμα ανείπωτης βιαιότητας: έναν ξυλοδαρμό τόσο βάρβαρο που να συγκλονίζει τα θεμέλια της συνείδησής σου κι ένα είδος θανατικής ποινής τόσο ποταπό που να στέκει ως μαρτυρία απανθρωπιάς ανθρώπου προς άνθρωπο.

Είχα πάει να βρω το Metherell, γιατί είχα ακούσει ότι έχει τα επιστημονικά και ιατρικά προσόντα να εξηγήσει τη Σταύρωση. Είχα επίσης κι ένα άλλο κίνητρο: είχα ακούσει ότι μπορεί να συζητεί το θέμα χωρίς πάθος και με ακρίβεια. Αυτό ήταν πολύ σπουδαίο για μένα, γιατί ήθελα τα γεγονότα να μιλούν από μόνα τους, χωρίς δηλαδή την υπερβολή ή την υπερσυγκινησιακή εκφορά του λόγου που θα χειραγωγούσε το συναίσθημα.

Όπως θα περίμενε κανείς από κάποιον με πτυχίο ιατρικής (από το Πανεπιστήμιο του Miami της Florida) και διδακτορικό μηχανολόγου ηλεκτρολόγου (από το Πανεπιστήμιο του Bristol της Αγγλίας), ο Metherell μιλά με επιστημονική ακρίβεια. Έχει την άδεια εξάσκησης διαγνωστικής ιατρικής από τον Αμερικανικό Ιατρικό Σύλλογο Ακτινολόγων και είναι σύμβουλος στο Εθνικό Καρδιολογικό, Πνευμονολογικό και Αιματολογικό Ινστιτούτο των National Institutes of Health (Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας) στη Bethesda της Πολιτείας Maryland.

Tέως ερευνητικός συνεργάτης, ο οποίος έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της California, ο Metherell έχει επιμεληθεί της έκδοσης πέντε επιστημονικών βιβλίων και έχει γράψει άρθρα σε περιοδικά όπως το Aerospace Medicine και το Scientific American. Η ευρηματική του ανάλυση για τη σύσπαση των μυών έχει δημοσιευτεί στα περιοδικά The Psychologist και Biophysics Journal. Ακόμη και το όλο παρουσιαστικό του -επιβλητικό ανάστημα, ασημένια μαλλιά και ευγενική, αλλά τυπική συμπεριφορά- δίνει την εντύπωση μιας διαπρεπούς ιατρικής αυθεντίας.

Για να είμαι ειλικρινής, πολλές φορές αναρωτήθηκα τι να κρύβει μέσα του ο Metherell. Με επιστημονική επιφυλακτικότητα και μιλώντας αργά και μεθοδικά επ’ ουδενί λόγω έδινε την εντύπωση ότι μπορεί να ένιωθε εσωτερική ταραχή, ενώ περιέγραφε ήρεμα τις φρικιαστικές λεπτομέρειες του θανάτου του Ιησού. Ό,τι και να συνέβαινε μέσα του, όποια δυστυχία και να του προκαλούσε του ίδιου, ως χριστιανού, η συζήτηση για τη σκληρή μοίρα του Ιησού, είχε την ικανότητα να το κρύβει κάτω από τη μάσκα του επιστήμονα, την οποία είχε αποκτήσει μετά από χρόνια εργαστηριακής έρευνας.

Μου έδωσε απλά και μόνο τα γεγονότα, αλλά, σε τελευταία ανάλυση, μήπως γι’ αυτό δεν είχα είχα έρθει τόσο μακριά, ως την άλλη άκρη της Αμερικής;

ΤΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ

Αρχικά ήθελα απλά να πάρω από τον Μetherell μία βασική περιγραφή των γεγονότων, τα οποία κατέληξαν στη σταύρωση του Ιησού. Έτσι, αφού πρώτα ανταλλάξαμε λίγες κοινωνικές αβρότητες, ακούμπησα στο τραπέζι το παγωμένο τσάι μου και γύρισα την καρέκλα μου προς το μέρος του, ώστε να τον έχω απέναντί μου. «Μπορείτε να μου ζωγραφίσετε μια εικόνα για το τι συνέβη στον Ιησού;» τον ρώτησα.

Καθάρισε το λαιμό του και απάντησε: «Το μαρτύριο άρχισε μετά το Τελευταίο Δείπνο, που ο Ιησούς πήγε μαζί με τους μαθητές Του στο Όρος των Ελαιών και συγκεκριμένα στον κήπο της Γεθσημανή», είπε. «Εκεί, αν θυμάστε, προσευχήθηκε όλη τη νύχτα. Κατά τη διάρκεια αυτής της νύχτας, Εκείνος πρόβλεπε τι θα Του συνέβαινε την επομένη και, δεδομένου ότι ήξερε πόσα μαρτύρια θα υπέφερε, είναι φυσικό να ένιωθε έντονο ψυχολογικό στρες».

Σήκωσα το χέρι μου να τον σταματήσω. «Μα εδώ είναι που οι σκεπτικιστές πανηγυρίζουν», είπα έντονα. «Τα ευαγγέλια μάς λένε πως άρχισε να χύνει ιδρώτα σαν αίμα εκείνη τη στιγμή. Τώρα, ας σοβαρευτούμε λιγάκι. Αυτό και μόνο δεν αμφισβητεί την ακρίβεια των συγγραφέων των ευαγγελίων;»

Ατάραχος ο Metherell κούνησε το κεφάλι του αρνητικά. «Καθόλου», απάντησε. «Αυτό είναι ένα ιατρικό φαινόμενο που λέγεται αιματίδρωση. Δεν είναι πολύ συνηθισμένο, αλλά σχετίζεται με τον υψηλό βαθμό ψυχολογικού στρες».

«Εκείνο που συμβαίνει είναι το εξής: το έντονο στρες προκαλεί τη ρήξη τριχοειδών αγγείων στους ιδρωτοποιούς αδένες και ο ιδρώτας βγαίνει χρωματισμένος ελαφρά με αίμα. Δεν εννοούμε πολύ αίμα. Πρόκειται για μια πολύ μικρή ποσότητα».

Παρόλο που ένιωσα ότι με είχε λίγο “μαλώσει”, συνέχισα τις ερωτήσεις μου. «Αυτό έχει καμιά άλλη επίπτωση στο σώμα;»

«Εκείνο που συμβαίνει συνεπεία αυτού», είπε, «είναι ότι το δέρμα γίνεται υπερευαίσθητο, έτσι ώστε, όταν την επομένη το σώμα του Ιησού μαστιγωνόταν από τους Ρωμαίους στρατιώτες, το δέρμα Του ήταν εξαιρετικά ευαίσθητο».

Είπα με το νου μου, “Τώρα αρχίζουμε” και κουμπώθηκα μπρος στις φοβερές σκηνές που ήξερα ότι θ? αρχίσουν να παρελαύνουν απ’ το μυαλό μου. Ως δημοσιογράφος είχα δει πάρα πολλά πτώματα -θανάτους από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, φωτιές και εγκλήματα βεντέτας-, αλλά υπήρχε κάτι το ιδιαίτερα αποκρουστικό στο άκουσμα κακοποίησης κάποιου από εκτελεστές, οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να επιφέρουν το μεγαλύτερο δυνατό πόνο.

«Πείτε μου», του είπα, «πώς ήταν το μαστίγωμα;»

Η ματιά του Metherell έμεινε καρφωμένη επάνω μου. «Το ρωμαϊκό μαστίγωμα ήταν γνωστό ως το πιο βάναυσο μαρτύριο. Συνήθως, αποτελούνταν από 39 χτυπήματα, αλλά συχνά έδιναν πολύ περισσότερα, ανάλογα με τη διάθεση του στρατιώτη που επέβαλλε την ποινή του μαστιγώματος».

«Ο στρατιώτης χρησιμοποιούσε ένα μαστίγιο φτιαγμένο από πλεγμένα δερμάτινα λουριά με μεταλλικά μπαλάκια να παρεμβάλλονται κατά διαστήματα. Όταν το μαστίγιο χτυπούσε τη σάρκα, αυτά τα μεταλλικά μπαλάκια προξενούσαν βαθιές μελανιές ή μώλωπες, οι οποίοι θα άνοιγαν με τα επόμενα χτυπήματα. Επίσης, το μαστίγιο είχε και κομμάτια από αιχμηρά κόκαλα τα οποία έκοβαν βαθιά τη σάρκα».

«Η πλάτη ήταν τόσο γδαρμένη που μερικές φορές οι βαθιές κοψιές αποκάλυπταν μέχρι και τη σπονδυλική στήλη. Το μαστίγωμα άρχιζε από τους ώμους και έφτανε ως την πλάτη, τους γλουτούς και το πίσω μέρος των ποδιών. Ήταν τρομερό».

Ο Metherell σταμάτησε για μια στιγμή. «Συνεχίστε», του είπα.

«Ένας γιατρός ο οποίος έχει μελετήσει το ρωμαϊκό μαστίγωμα είπε, “Καθώς το μαστίγωμα συνεχιζόταν, οι πληγές έσκιζαν τη σάρκα που ήταν από κάτω και δημιουργούνταν λουρίδες από παλλόμενη αιμόφυρτη σάρκα”. Ένας ιστορικός του 3^ου αιώνα, ο Ευσέβιος, περιέγραψε ένα τέτοιο μαστίγωμα ως εξής, “Οι φλέβες του θύματος άνοιγαν και οι μύες, τα νεύρα και τα έντερα του θύματος έβγαιναν έξω”».

«Ξέρουμε πως πολλοί άνθρωποι πέθαιναν απ? αυτό το είδος του μαστιγώματος πριν τους σταυρώσουν. Ή τουλάχιστον τα θύματα πάθαιναν ολιγαιμικό σοκ».

Ο Metherell είχε τώρα χρησιμοποιήσει έναν ιατρικό όρο που δεν τον ήξερα. «Τι σημαίνει “ολιγαιμικό σοκ”;» ρώτησα.

Άρχισε να μου δίνει την εξήγηση του όρου στην αγγλική του ονομασία, που είναι hypovolemic, και προέρχεται από ένα συγκερασμό λατινικών και ελληνικών συνθετικών. «’Hypo’», είπε, «σημαίνει χαμηλού βαθμού, “vol” είναι η ρίζα του “volumen”, που σημαίνει όγκος, και “emic” είναι από την ελληνική λέξη αίμα. Ολιγαιμικό σοκ, λοιπόν, (ή hypovolemic shock) σημαίνει ότι ένα πρόσωπο υποφέρει από τις συνέπειες απώλειας μεγάλης ποσότητας αίματος», εξήγησε ο γιατρός. «Αυτό οδηγεί σε τέσσερα φαινόμενα: πρώτον, η πίεση πέφτει, πράγμα που προκαλεί αδυναμία και λιποθυμία^. δεύτερον, η καρδιά υπερλειτουργεί στην προσπάθεια να προωθήσει το αίμα, το οποίο όμως δεν υπάρχει^. τρίτον, τα νεφρά σταματούν να παράγουν ούρα, προσπαθώντας να διατηρήσουν όσα υγρά υπάρχουν και, τέταρτον, το άτομο καταλαμβάνεται από μεγάλη δίψα, καθώς το σώμα επιθυμεί να έχει υγρά, για να αντικαταστήσει το αίμα που χάθηκε».

«Βλέπετε να υπάρχει απόδειξη αυτών στις αφηγήσεις των ευαγγελίων;»

«Ναι, σίγουρα», απάντησε. «Ο Ιησούς υπέστη ολιγαιμικό σοκ, καθώς βάδιζε παραπαίοντας στο δρόμο προς το Γολγοθά όπου θα εκτελείτο, κρατώντας την οριζόντια σανίδα του Σταυρού στον ώμο Του. Τέλος, κατέρρευσε. Τότε, ο Ρωμαίος στρατιώτης διέταξε τον Σίμωνα τον Κυρηναίο να μεταφέρει το Σταυρό αντί για Κείνον. Αργότερα, διαβάζουμε ότι ο Ιησούς είπε, “Διψώ”, οπότε Του προσφέρθηκε μια γουλιά ξίδι».

«Λόγω των φοβερών συνεπειών του μαστιγώματος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ιησούς ήταν ήδη σε κρίσιμη κατάσταση πριν Του περάσουν τα καρφιά μέσ’ απ’ τα χέρια και τα πόδια».

Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Όσο αποκρουστικό και να ήταν το μαστίγωμα, ήξερα ότι θα ακολουθούσε μια ακόμη πιο απεχθής μαρτυρία. Αυτό επειδή οι ιστορικοί συμφωνούν παμψηφεί ότι ο Ιησούς επέζησε του μαστιγώματος εκείνη την ημέρα και προχώρησε στο Σταυρό, όπου το όλο θέμα του θανάτου Του τίθεται επί της πραγματικής του βάσης.

Τη σημερινή εποχή, όταν στυγεροί δολοφόνοι καταδικάζονται σε θάνατο και τους δένουν στην καρέκλα για να τους ενέσουν δηλητήρια ή τους δένουν σε ξύλινη καρέκλα για να τους διαπεράσει ηλεκτρικό ρεύμα, οι συνθήκες είναι αυστηρά ελεγχόμενες. Ο θάνατος επέρχεται γρήγορα και προβλέψιμα. Εκπρόσωποι του ιατρικού επαγγέλματος τους εξετάζουν προσεκτικά και πιστοποιούν το θάνατό τους. Μάρτυρες παρακολουθούν τα πάντα από κοντά από την αρχή ως το τέλος.

Πόσο βέβαιος, όμως, ήταν ο θάνατος με αυτή την πρωτόγονη, μάλλον ανακριβή μέθοδο που λέγεται σταύρωση; Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς ακριβώς ο σταυρός σκοτώνει το θύμα. Και χωρίς έναν ειδικευμένο γιατρό να πιστοποιήσει επισήμως ότι ο Ιησούς πέθανε, θα μπορούσε άραγε να είχε ξεφύγει, αιμόφυρτος και καταπληγωμένος αλλά πάντως ζωντανός;

Άρχισα να αραδιάζω αυτά τα ερωτηματικά. «Τι συνέβη όταν έφτασε στον τόπο της Σταύρωσης;» ρώτησα.

«Θα Τον ξάπλωσαν κάτω και θα κάρφωναν τα χέρια Του τεντωμένα στην οριζόντια σανίδα του σταυρού. Αυτή η οριζόντια σανίδα δεν ήταν ακόμη προσαρτημένη στην κάθετη, η οποία ήταν στερεά μπηγμένη στο έδαφος».

Είχα πρόβλημα να ?δω? με το μάτι του νου μου όλα αυτά και χρειαζόμουν περισσότερες πληροφορίες. «Θα Τον κάρφωναν με τι;» ρώτησα. «Και θα Τον κάρφωναν πού;»

«Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν καρφιά μήκους 12-18 εκατοστών, τα οποία κατέληγαν σε μια λεπτή μύτη. Τα πέρναγαν μέσ’ απ’ τον καρπό», είπε ο Metherell δείχνοντας με το δάχτυλό του ένα σημείο στο αριστερό του χέρι περίπου δυόμιση εκατοστά από την παλάμη του.

«Μια στιγμή», διέκοψα. «Εγώ νόμιζα ότι τα καρφιά τρύπησαν τις παλάμες Του. Αυτό δείχνουν όλες οι απεικονίσεις. Μάλιστα, οι τρυπημένες παλάμες είναι το στάνταρ σύμβολο στη Σταύρωση».

«Όχι. Μέσ’ απ’ τον καρπό τα πέρναγαν τα καρφιά», επανέλαβε ο Metherell. Αυτή ήταν η σταθερή θέση που θα ακινητοποιούσε το χέρι. Αν τα πέρναγαν μέσ’ απ’ τις παλάμες, τα βάρος του σώματος θα έκανε το δέρμα να σκιστεί και θα γλίστραγε από το Σταυρό. Τα καρφιά, λοιπόν, πέρασαν μέσ’  απ’τους καρπούς, οι οποίοι θεωρούνταν μέρος του χεριού στη γλώσσα της εποχής εκείνης».

«Και είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι το καρφί θα πέρναγε από το σημείο που περνάει το μέσο νεύρο του χεριού. Αυτό είναι το μεγαλύτερο νεύρο που διακλαδώνεται σ’ ολόκληρο το χέρι και θα κομματιαζόταν από το καρφί που θα το διαπερνούσε».

Δεδομένου ότι έχω μόνο μια πολύ στοιχειώδη γνώση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος, δεν ήμουν σίγουρος τι σήμαινε αυτό. «Τι είδους πόνο θα προξενούσε αυτό;» ρώτησα.

«Ας τον περιγράψουμε ως εξής», είπε. «Ξέρετε το είδος του πόνου που νιώθει κανείς, όταν χτυπήσει ένα κοκαλάκι στον αγκώνα του; Αυτό βέβαια είναι ένα άλλο νεύρο, το ωλένιο, Αλλά, πονάει πάντως πολύ όταν τύχει και χτυπήσει κανείς σ’ αυτό το σημείο».

«Για να καταλάβετε, φανταστείτε ότι παίρνετε μια τανάλια και σφίγγετε το νεύρο μέχρι να σπάσει», είπε, βάζοντας έμφαση στη λέξη “σφίγγω”, καθώς πίεζε τη φανταστική τανάλια. «Αυτό το αίσθημα θα έμοιαζε μ’ εκείνο που δοκίμασε ο Ιησούς».

Το πρόσωπο μου συσπάστηκε στην εικόνα και στριφογύρισα νευρικά στην καρέκλα μου.

«Ο πόνος ήταν πέρα για πέρα ανυπόφορος», συνέχισε ο Metherell. «Μάλιστα, είναι αδύνατο να τον περιγράψει κανείς με λόγια. Θα έπρεπε να βρουν μια καινούργια λέξη γι’ αυτό τον πόνο, όπως έκαναν και στ’ αγγλικά με τη λέξη excruciating -από το ‘ex’ που σημαίνει έξω ή εκτός και το ‘crux’ που σημαίνει σταυρός. Καμία άλλη αγγλική λέξη δεν θα μπορούσε να αποδώσει την αγωνία του πόνου που το θύμα δοκιμάζει με το σταυρικό θάνατο».

«Μετά, ο Ιησούς υψώθηκε, καθώς η οριζόντια σανίδα προσαρτιόταν στην κάθετη. Στη συνέχεια πέρασαν καρφιά και στα πόδια Του. Και πάλι τα νεύρα των ποδιών θα συνθλίβονταν και αυτό θα προξενούσε το ίδιο είδος πόνου που περιγράψαμε παραπάνω».

Νεύρα που είχαν συνθλιβεί και σπάσει ήταν κάτι το αρκετά τρομερό, αλλά εγώ έπρεπε να ρωτήσω και για τις συνέπειες που θα είχε για τον Ιησού το να κρέμεται επάνω στο Σταυρό. «Τι στρες θα έβαζε αυτό στο σώμα Του;» ρώτησα.

Ο Metherell απάντησε και είπε: «Πρώτα πρώτα, τα χέρια Του αμέσως θα τεντώνονταν κατά περίπου 15 εκατοστά και οι δύο Του ώμοι θα εξαρθρώνονταν -αυτό είναι κάτι που μπορεί να το προσδιορίσει κανείς με απλές μαθηματικές εξισώσεις».

«Αυτό εκπλήρωνε την προφητεία της Παλαιάς Διαθήκης στον Ψαλμό κβ΄, ο οποίος πρόβλεψε τη σταύρωση εκατοντάδες χρόνια πριν γίνει και ο οποίος λέει, “και εξηρθρώθησαν πάντα τα οστά μου” (εδ. 14)».

Η ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Ο Metherell είχε απαντήσει, και πολύ γραφικά μάλιστα, στο ερώτημά μου για το είδος του πόνου που ένιωσε ο Ιησούς, όταν άρχισε η διαδικασία της σταύρωσης. Αλλά, έπρεπε να συνεχίσω, για να μάθω τι είναι τελικά εκείνο που επιφέρει το θάνατο στο θύμα που εκτελείται με σταυρικό θάνατο, γιατί αυτό είναι το κεντρικό θέμα στο ερώτημα αν ο Ιησούς θα μπορούσε να είχε αποφύγει το θάνατο ή να τον υποκριθεί. Έτσι, ρώτησα το Metherell ευθέως για την αιτία του θανάτου.

«Άπαξ και το θύμα κρεμαστεί κάθετα», απάντησε, «η σταύρωση βασικά επιφέρει έναν αργό, αγωνιώδη θάνατο από ασφυξία».

«Η αιτία γι’ αυτό είναι ότι η πίεση που ασκείται στους μυς και το διάφραγμα φέρνει το στήθος σε θέση εισπνοής. Στη συνέχεια, προκειμένου το θύμα να εκπνεύσει, πρέπει να δώσει ώθηση προς τα πάνω με τα πόδια, έτσι ώστε η πίεση στους μυς να σταματήσει για μια στιγμή. Με αυτή την κίνηση, όμως, τα καρφιά των ποδιών θα ξέσκιζαν τα πόδια, τα οποία θα κατέληγαν να συναντήσουν τα οστά του ταρσού».

«Αφού θα κατόρθωνε να εκπνεύσει, το θύμα θα μπορούσε να χαλαρώσει και να πάρει μια άλλη αναπνοή, οπότε όμως θα έπρεπε και πάλι να ωθήσει το σώμα του προς τα πάνω για να εκπνεύσει, γδέρνοντας την αιμόφυρτη πλάτη του στο άγριο ξύλο του σταυρού. Αυτό θα συνεχιζόταν μέχρι πλήρους εξάντλησης, οπότε το άτομο δεν θα είχε πια τη δύναμη να ωθήσει το σώμα του προς τα πάνω, ώστε να αναπνεύσει».

«Καθώς η αναπνοή του θύματος επιβραδύνεται, το άτομο πέφτει σε κατάσταση αναπνευστικής οξέωσης -δηλαδή το διοξείδιο του άνθρακα στο αίμα γίνεται ανθρακικό οξύ, προκαλώντας την αύξηση της οξέωσης του αίματος. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε καρδιακή αρρυθμία. Με την καρδιά Του να χτυπάει τόσο ακανόνιστα, ο Ιησούς θα γνώριζε ότι πλησίαζε η στιγμή του θανάτου Του, οπότε είπε το “Πάτερ, εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου”* και μετά πέθανε από ανακοπή».

Ήταν η πιο ξεκάθαρη περιγραφή που έχω ακούσει ποτέ μου για το πώς επέρχεται ο θάνατος από σταύρωση, αλλά ο Metherell δεν είχε τελειώσει.

«Ακόμη και πριν πεθάνει -και αυτό είναι επίσης σημαντικό- το ολιγαιμικό σοκ θα Του είχε προξενήσει παρατεινόμενη ταχυκαρδία, η οποία θα οδηγούσε σε καρδιακή ανεπάρκεια συνεπαγόμενη περικαρδιακή συλλογή, δηλαδή τη συλλογή υγρού στην καρδιακή κοιλότητα, αλλά και πλευριτική συλλογή, δηλαδή τη συλλογή υγρού γύρω από τους πνεύμονες».

«Γιατί είναι σημαντικό αυτό;» ρώτησα.

«Εξαιτίας αυτού που συνέβη, όταν ο Ρωμαίος στρατιώτης ήρθε επί τόπου και είχε τη βεβαιότητα ότι ο Ιησούς είχε πεθάνει, το επαλήθευσε με το να Τον τρυπήσει με τη λόγχη του στη δεξιά Του πλευρά*. Κατά πάσα πιθανότητα ήταν η δεξιά Του πλευρά. Αυτό όμως δεν είναι βέβαιο, αλλά από την περιγραφή μάλλον ήταν η δεξιά μεριά, ανάμεσα στα πλευρά».

«Η λόγχη φαίνεται πως πέρασε διαμέσου του δεξιού πνεύμονα και δια μέσου της καρδιάς, έτσι που, όταν τραβήχτηκε για να βγει, συμπαρέσυρε και μερικό υγρό ?από την περικαρδιακή συλλογή και τη συλλογή υγρού στον πλευρικό χώρο. Το υγρό αυτό θα έμοιαζε με καθαρό νερό και θα το ακολουθούσε μια μεγάλη ποσότητα αίματος, όπως ο αυτόπτης μάρτυρας Ιωάννης περιγράφει στο ευαγγέλιό του».

Προφανώς, ο Ιωάννης δεν είχε ιδέα για ποιο λόγο είδε και αίμα και ένα καθαρό υγρό να βγαίνει -μάλλον αυτό δεν θα ήταν εκείνο που ένας, ο οποίος δεν ξέρει από ιατρική, θα περίμενε να δει. Παρόλα αυτά, η περιγραφή του Ιωάννη συμπίπτει με αυτό που κατά την ιατρική επιστήμη θα περίμενε να δει κανείς. Εκ πρώτης όψεως αυτό φάνηκε να ισχυροποιεί τη μαρτυρία του Ιωάννη ότι ήταν αυτόπτης μάρτυρας. Ωστόσο, φαινόταν να υπήρχε ένα πρόβλημα με όλο αυτό το θέμα.

Έβγαλα τη Γραφή μου και την άνοιξα στο ιθ’ κεφάλαιο του κατά Ιωάννην ευαγγελίου, εδάφιο 34. «Μια στιγμή, γιατρέ», διαμαρτυρήθηκα. «Όταν διαβάσετε προσεκτικά τι είπε ο Ιωάννης ότι είδε να βγαίνει από την πλευρά του Ιησού, θα δείτε ότι λέει “αίμα και ύδωρ” Εκ προθέσεως βάζει τις λέξεις στη σειρά που τις βάζει: πρώτα το αίμα και μετά το υγρό που μοιάζει με νερό. Aπ’ ό,τι είπατε εσείς, όμως, το καθαρό υγρό θα είχε βγει πρώτα. Υπάρχει λοιπόν εδώ μια σημαντική ασυμφωνία».

Ο Metherell χαμογέλασε ελαφρά. «Δεν είμαι ειδικός στην ελληνική γλώσσα», είπε, «αλλά, σύμφωνα μ’ εκείνους που είναι, τη σειρά των λέξεων στα αρχαία ελληνικά δεν την καθορίζει απαραίτητα η αλυσιδωτή διαδοχή, αλλά η σπουδαιότητα του όρου. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι, αφού υπήρχε πολύ περισσότερο αίμα από υγρό, δεν είναι περίεργο που ο Ιωάννης αναφέρει το αίμα πρώτο».

Δέχτηκα την εξήγησή του, αλλά σημείωσα να το επαληθεύσω αργότερα. Και συνέχισα με την ερώτηση: «Σ’ αυτή τη φάση ποια θα λέγατε ότι ήταν η κατάσταση του Ιησού;»

Για μια στιγμή η ματιά του Μetherell συναντήθηκε με τη δική μου. Απάντησε ως αυθεντία και είπε: «Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Ιησούς ήταν νεκρός».

ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟΥΣ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΤΕΣ

Ο ισχυρισμός του Δρα Metherell φαινόταν να συμφωνεί με τις αποδείξεις για τον Ιησού. Αλλά υπήρχαν ακόμη μερικές λεπτομέρειες που ήθελα να ερευνήσω και τουλάχιστον ένα ευαίσθητο σημείο στην περιγραφή του που θα μπορούσε κάλλιστα να υπονομεύσει την πειστικότητα των Βιβλικών αφηγήσεων.

«Τα ευαγγέλια λένε ότι οι στρατιώτες έσπασαν τα πόδια των δύο εγκληματιών, που ήταν σταυρωμένοι μαζί με τον Ιησού», είπα. «Γιατί θα το έκαναν αυτό;»

«Αν ήθελαν να επισπεύσουν το θάνατο -και με το Σάββατο του Πάσχα να πλησιάζει η ιουδαϊκή θρησκευτική ηγεσία σίγουρα θα ήθελε να τελειώσει αυτό πριν τη δύση του ήλιου-, οι Ρωμαίοι θα χρησιμοποιούσαν την ατσάλινη λαβή μιας κοντής ρομφαίας, για να θρυμματίσουν τα κόκαλα των κάτω ποδιών των θυμάτων. Αυτό θα τους εμπόδιζε να ωθούν προς τα πάνω τα πόδια τους, προκειμένου ν’ αναπνεύσουν, και ο θάνατος από ασφυξία θα επερχόταν μέσα σε ελάχιστα λεπτά».

«Φυσικά, στην Αγία Γραφή λέει ότι δεν έσπασαν τα κόκαλα των ποδιών του Ιησού, διότι οι στρατιώτες ήξεραν ήδη ότι είχε πεθάνει και απλά Τον τρύπησαν στο πλευρό, για να το επιβεβαιώσουν. Αυτό επαλήθευσε και μία άλλη προφητεία της Παλαιάς Διαθήκης για τον Μεσσία που λέει ότι δεν θα Του έσπαζαν τα κόκαλα»*.

Διέκοψα και πάλι. «Μερικοί έχουν προσπαθήσει να αμφισβητήσουν τις αφηγήσεις των ευαγγελίων, επιτιθέμενοι εναντίον της ιστορίας της Σταύρωσης», είπα. «Για παράδειγμα, πριν από πολλά χρόνια, ένα άρθρο στην επιθεώρηση Harvard Theological Review κατέληξε ότι υπάρχουν “ελάχιστα αποδεικτικά στοιχεία για το ότι τα πόδια ενός σταυρωμένου τα τρύπαγαν με καρφιά”. Αντίθετα, λέει αυτό το άρθρο, τους έδεναν τα πόδια και τα χέρια στο σταυρό με σκοινιά ⁹. Δεν παραδέχεστε ότι αυτό δημιουργεί προβλήματα κύρους για την αφήγηση των ευαγγελίων;»

Ο Δρ Metherell μετακίνησε το σώμα του προς τα μπρος μέχρι που κάθισε στην άκρη της καρέκλας. «Όχι», είπε, «διότι η αρχαιολογία έχει σήμερα αποδείξει ότι η χρήση των καρφιών είναι ιστορικά εξακριβωμένη -παρόλο που, ναι, θα δεχτώ ότι καμιά φορά χρησιμοποιούσαν σκοινιά αντί για καρφιά».

«Τι απόδειξη υπάρχει γι’ αυτό;» ρώτησα.

«Το 1968 μερικοί αρχαιολόγοι στην Ιερουσαλήμ βρήκαν τα λείψανα καμιά τριανταριά εβραίων, οι οποίοι είχαν βρει το θάνατο κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης εναντίον της Ρώμης γύρω στο 70 μ.Χ. Ένα από τα θύματα, που το όνομά του φαίνεται πως ήταν Γιοχανάν, είχε πεθάνει με σταυρικό θάνατο. Βρήκαν, λοιπόν, ένα καρφί μήκους 18 εκατοστών περασμένο στα πόδια του με μικρά κομματάκια ξύλου ελιάς από το σταυρό ακόμη κολλημένα επάνω του. Αυτό αποτελεί εξαιρετική αρχαιολογική επιβεβαίωση μιας σημαντικής λεπτομέρειας στην περιγραφή της Σταύρωσης που κάνουν τα ευαγγέλια».

Εντυπωσιακό, σκέφτηκα. «Αλλά», βιάστηκα να προσθέσω, «ένα άλλο επίμαχο σημείο αφορά την πείρα που είχαν οι Ρωμαίοι να προσδιορίσουν ότι ο θάνατος του Ιησού είχε ήδη επέλθει. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν πρωτόγονοι όσον αφορά την κατανόηση της ιατρικής, της ανατομίας του σώματος, κτλ. Πώς ξέρουμε, λοιπόν, ότι δεν είχαν κάνει λάθος, όταν διακήρυξαν ότι ο Ιησούς ήταν ήδη νεκρός;»

«Σίγουρα, αυτοί οι στρατιώτες δεν είχαν πάει στην Ιατρική Σχολή», συμφώνησε ο Metherell. «Αλλά μην ξεχνάτε ότι ήταν ειδικοί στο να σκοτώνουν ανθρώπους -αυτή ήταν η δουλειά τους και την έκαναν πάρα πολύ καλά. Ήξεραν λοιπόν χωρίς καμιά αμφιβολία πότε ένας άνθρωπος είναι νεκρός και πότε όχι. Και, στο κάτω κάτω, αυτό δεν είναι και τόσο δύσκολο να το διαπιστώσει κανείς».

«Εξάλλου, αν κανένας κρατούμενος κατόρθωνε με κάποιον τρόπο να δραπετεύσει, οι στρατιώτες που ήταν υπεύθυνοι γι’ αυτόν θα θανατώνονταν οι ίδιοι. Οπότε, είχαν ένα ισχυρό κίνητρο να σιγουρευτούν απόλυτα ότι το κάθε θύμα ήταν πράγματι νεκρό, όταν το κατέβαζαν από το σταυρό».

ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ

Με αναφορές στην ιστορία, την ιατρική, την αρχαιολογία και τους ρωμαϊκούς στρατιωτικούς κανόνες, ο Μetherell είχε κλείσει κάθε τρύπα: ο Ιησούς δεν θα μπορούσε να είχε κατέβει από το Σταυρό ζωντανός. Και πάλι, όμως, τον πίεσα λίγο περισσότερο. «Υπάρχει κανένας τρόπος -οποιοσδήποτε δυνατός τρόπος- που ο Ιησούς θα μπορούσε να είχε επιβιώσει;» ρώτησα.

Ο Metherell κούνησε το κεφάλι του αρνητικά και κουνώντας και το δάχτυλο προς το μέρος μου για έμφαση είπε: «Αποκλείεται. Και μην ξεχνάτε ότι είχε ήδη υποστεί ολιγαιμικό σοκ από τη μεγάλη ποσότητα αίματος που είχε χάσει πριν αρχίσει η σταύρωση. Επ’ ουδενί λόγω θα είχε μπορέσει να κάνει τον πεθαμένο, γιατί δεν μπορεί να υποκριθεί κανείς την ανικανότητα να αναπνεύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εξάλλου, το τρύπημα της καρδιάς Του από τη λόγχη θα είχε κλείσει το θέμα άπαξ και διά παντός. Ούτε οι Ρωμαίοι στρατιώτες θα ρισκάριζαν να τιμωρηθούν εκείνοι με θάνατο με το να Τον αφήσουν να διαφύγει ζωντανός».

«Οπότε», είπα, «όταν κάποιος σάς λέει ότι ο Ιησούς απλά λιποθύμησε πάνω στο Σταυρό…»

«Του λέω ότι αυτό είναι αδύνατον. Είναι απλά μια παράδοξη θεωρία, χωρίς καμία βάση στην πραγματικότητα».

Ωστόσο, εγώ δεν ήμουν ακριβώς έτοιμος να εγκαταλείψω το θέμα. Με κίνδυνο να εξοργίσω το γιατρό, είπα: «Ας υποθέσουμε ότι συνέβη το αδύνατο κι ότι ο Ιησούς κατά κάποιον τρόπο κατάφερε να επιζήσει της Σταύρωσης. Ας υποθέσουμε ότι κατόρθωσε να πετάξει από πάνω Του τα σάβανα, να κυλήσει την τεράστια πέτρα που έφραζε  την είσοδο του τάφου και να διαφύγει της προσοχής των Ρωμαίων  στρατιωτών που τον φρουρούσαν. Από ιατρικής πλευράς, σε ποια κατάσταση θα ήταν μετά που βρήκε τους μαθητές Του;»

Ο Metherell δίσταζε να εμπλακεί σ’ αυτό το παιχνίδι. «Και πάλι», τόνισε με λίγο περισσότερη ζωντάνια, «δεν υπάρχει περίπτωση να είχε επιζήσει του Σταυρού».

Και συνέχισε: «Εάν όμως είχε, πώς θα περπατούσε αφού τα καρφιά θα Του είχαν τρυπήσει τα πόδια; Πώς θα μπορούσε να είχε εμφανιστεί στο δρόμο προς την κωμόπολη Εμμαούς, βαδίζοντας μια μεγάλη απόσταση, λίγο μόλις μετά τη Σταύρωση; Πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιεί τα χέρια Του, τα οποία λίγο πριν είχαν τραβηχτεί και εξαρθρωθεί; Μην ξεχνάτε επίσης ότι είχε και τεράστιες πληγές στην πλάτη, καθώς και μια πληγή από το τρύπημα της λόγχης στο στήθος Του».

Έπειτα σταμάτησε. Κάτι του ήρθε στο μυαλό και ήταν τώρα έτοιμος να βγάλει το τελικό του συμπέρασμα που θα “κάρφωνε” οριστικά τη θεωρία περί λιποθυμίας στον πυρήνα της μια για πάντα. Ήταν το επιχείρημα που κανείς δεν είχε ποτέ μπορέσει να αντικρούσει απ’ τo 1835 που το πρότεινε για πρώτη φορά ο Γερμανός θεολόγος David Strauss.

«Κοιτάξτε», είπε ο Metherell, «ένα άτομο σε τέτοια αξιοθρήνητη κατάσταση δεν θα μπορούσε ποτέ να εμπνεύσει τους μαθητές να βγουν στον κόσμο και να κηρύξουν ότι Εκείνος είναι ο Κύριος της Ζωής που θριάμβευσε κατά του θανάτου».

«Καταλαβαίνετε τι λέω; Μετά που υπέφερε τέτοια κακοποίηση, υπέστη τέτοια τραύματα και έχασε τόσο πολύ αίμα, θα φαινόταν τόσο αξιολύπητος που οι μαθητές δεν θα Τον χαιρετούσαν ποτέ ως το νικηφόρο κατακτητή του θανάτου. Θα Τον λυπούνταν και θα προσπαθούσαν να Τον περιποιηθούν, για να γίνει καλά».

«Είναι λοιπόν τερατωδώς παράλογο να νομίζουμε ότι, αν είχε εμφανιστεί στους μαθητές Του σε τέτοια άθλια κατάσταση, εκείνοι θα εμπνέονταν ν’ αρχίσουν ένα παγκόσμιο κίνημα βασισμένο στην ελπίδα ότι μια μέρα θα είχαν και οι ίδιοι ένα αναστημένο σώμα σαν αυτό του Ιησού. Αυτό είναι τελείως αδύνατον».

ΕΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Πειστικά και επιβλητικά ο Metherell είχε αναμφίβολα κερδίσει την υπόθεση. Το είχε επιτύχει με το να εστιάσει την προσοχή του αποκλειστικά στο ερώτημα “πώς”. Πώς εκτελέστηκε ο Ιησούς, μ’ έναν τρόπο που εγγυόταν το θάνατό Του; Καθώς όμως κλείναμε τη συνέντευξη, εγώ ένιωσα ότι κάτι έλειπε. Είχα αντλήσει από τη γνώση του, αλλά δεν είχα αγγίξει την καρδιά του. Καθώς λοιπόν στέκαμε όρθιοι, για ν? ανταλλάξουμε χειραψίες, ένιωσα την ανάγκη να τον ρωτήσω και την ερώτηση του “γιατί”, η οποία ανυπομονούσε να τεθεί.

«Αλεξ», είπα ανεπίσημα, «πριν φύγω, θα ήθελα να ρωτήσω τη γνώμη σου για κάτι -όχι την ιατρική σου γνώμη ή την επιστημονική σου αξιολόγηση. Απλά, κάτι απ’ την καρδιά σου».

Ένιωσα ότι άφηνε λίγο αφύλακτες τις επάλξεις του, καθώς μου απαντούσε: «Σύμφωνοι, θα προσπαθήσω».

«Ο Ιησούς έπεσε ο Ίδιος στην αγκαλιά του προδότη Του, δεν έφερε αντίσταση στη σύλληψή Του, δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό Του στη δίκη -ήταν ξεκάθαρο ότι θεληματικά υπέβαλε τον εαυτό Του σ’ αυτό που εσύ περιέγραψες ως ταπεινωτικό και φρικτό μαρτύριο. Θα ήθελα να ξέρω το γιατί. Τι θα μπορούσε να παρακινήσει κάποιον να δώσει τη συγκατάθεσή του να υποστεί αυτού του είδους την τιμωρία;»

Ο Alexander Metherell, ο άνθρωπος αυτή τη φορά και όχι ο γιατρός, έψαχνε να βρει τις κατάλληλες λέξεις για την απάντησή του.

«Ειλικρινά δεν νομίζω ότι ένας συνηθισμένος άνθρωπος θα μπορούσε να το κάνει ποτέ αυτό», είπε τελικά. «Αλλά, ο Ιησούς ήξερε τι Τον περίμενε και είχε οικειοθελώς δεχτεί να το υποστεί, γιατί αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να μας λυτρώσει -παίρνοντας τη θέση μας και πληρώνοντας Εκείνος με την ποινή του θανάτου την τιμωρία που άξιζε σ’ εμάς για την επανάστασή μας κατά του Θεού. Αυτή ήταν η αποστολή Του στη γη. Γι’ αυτό ήρθε».

Μετά που είπε αυτά, ένιωσα ότι το μυαλό του Metherell -ακούραστα ορθολογιστικό, λογικό και οργανωμένο- βασάνιζε ακόμη την ερώτησή μου για να καταλήξει στον πιο βασικό, το στοιχειώδη πυρήνα της απάντησης.

«Έτσι, όταν με ρωτάς, Lee, τι κίνητρο είχε», είπε, «τότε… η απάντηση υποθέτω θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μία λέξη: την αγάπη».

Καθώς οδηγούσα επιστρέφοντας εκείνο το βράδυ, ήταν αυτή του η απάντηση που μου ερχόταν και ξαναρχόταν στο νου.

Γενικά, το ταξίδι μου στην Καλιφόρνια είχε επιτύχει το σκοπό του. Ο Metherell είχε πειστικά θεμελιώσει ότι ο Ιησούς δεν θα μπορούσε να είχε επιβιώσει του μαρτυρίου του Σταυρού, ενός μαρτυρίου τόσο αποτρόπαιου που οι Ρωμαίοι δεν το επέβαλαν στους δικούς τους πολίτες, εκτός περιπτώσεων προδοσίας εθνικού συμφέροντος.

Τα συμπεράσματα του Metherell συμφωνούσαν μ’ εκείνα άλλων γιατρών, οι οποίοι είχαν προσεκτικά μελετήσει το θέμα. Μεταξύ αυτών είναι και ο Δρ William D. Edwards ο οποίος, σ’ ένα άρθρο του το 1986, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of the American Medical Association, κατέληξε ως εξής: «Αναμφισβήτητα τα ιατρικά και ιστορικά αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν πως ο Ιησούς ήταν νεκρός πριν τον τρυπήσουν στο πλευρό με τη λόγχη… Συνεπώς, ερμηνείες βασισμένες στην υπόθεση ότι ο Ιησούς δεν πέθανε πάνω στο Σταυρό, συγκρούονται με τη σύγχρονη ιατρική επιστήμη» ¹⁰.

Αυτοί που προσπαθούν να αμφισβητήσουν την Ανάσταση του Ιησού, ισχυριζόμενοι ότι κατά κάποιον τρόπο γλίτωσε απ’ το θάνατο στο Γολγοθά, θα πρέπει να βασιστούν σε μια πιο πειστική θεωρία, η οποία να μη συγκρούεται με τα αντικειμενικά δεδομένα.

Εκτός αυτού, ακόμη και αυτοί οφείλουν στο τέλος να σκεφτούν το τρομερό ερώτημα που πρέπει όλοι να θέσουμε στον εαυτό μας: ποιο θα μπορούσε να ήταν το κίνητρο του Ιησού ν’ αφήσει να Τον ταπεινώσουν και κακοποιήσουν με τέτοιον τρόπο.

Μετάφραση Δρ. Γιούλικα Κ. Masry

Για περαιτέρω αποδείξεις

Πρόσθετη βιβλιογραφία επί του θέματος

¹  Surah IV: 156-57.
²   Wilson, Jesus: The Evidence (Ιησούς: Η απόδειξη), σελ. 140.
³   Craig, Reasonable Faith (Λογική πίστη), σελ. 234.
⁴   D. H. Lawrence, Love among the Haystacks and Οther Stories (Αγάπη στις θημωνιές και άλλες ιστορίες), New York: Penguin, 1960, σελ. 125.
⁵   Hugh Schonfield, The Passover Plot (Η συνωμοσία του Πάσχα), New York: Bantam, 1965, σελ. 165.
⁶   Habermas, The Verdict of History (Η ετυμηγορίa της ιστορίας), σελ. 56.
⁷   Michael Baigent, Richard Leιgh και Henry Lincoln, Holy Blood, Holy Grail (Άγιο Αίμα, Άγιο Ποτήριο), New York: Delacorte, 1982, σελ. 372.
⁸   Johnson, The Real Jesus (Ο πραγματικός Ιησούς), σελ. 30.
⁹   J. W. Hewitt, The Use of Nails in the Crucifixion (Η χρήση των καρφιών στη σταύρωση), Harvard Theological Review 25 (1932), σελ. 29-45, όπως παρατίθεται από τον Josh McDowell στο έργο του The Resurrection Factor (Ο παράγοντας Ανάσταση), San Bernardino, Calif.: Here’s Life, 1981, σελ. 45.
¹⁰   William D. Edwards, et al., On the Physical Death of Jesus Christ (Για το σωματικό θάνατο του Ιησού Χριστού), Journal of the American Μedical Association, Mάρτ. 21 1986, σελ. 1455-63.

* Λουκ. κγ΄ 46 (Σ.τ.μ.).
* Ιωάν. ιθ΄ 34 (Σ.τ.μ.).
* Έξοδ. ιβ΄ 46, Αριθ. θ΄ 12 και Ψαλμ. λδ΄ 20  (Σ.τ.μ.).

 http://www.cbc.gr/index.php   Με απολογητικά θέματα κ.λπ.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 

Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΕΡΓΑΜΟΣ (pergamos@otenet.gr) το βιβλίο-σταθμός στη σύγχρονη χριστιανική απολογητική του Lee Strobel, απόφοιτου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Yale και κορυφαίου νομικού συντάκτη του Chicago Tribune, Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ (399 σελ., αριθ. καταλόγου 207, τιμή €22). Την ελληνική μετάφραση καθώς και την επιμέλεια του βιβλίου έχει κάνει η Δρ Γιούλικα Κ. Masry, η οποία από τον περασμένο χρόνο είναι και συνεργάτις στο site μας www.nikites.eu

Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι σήμερα που, ανεξάρτητα απ’ την οποιαδήποτε εσωτερική τους πνευματική αναζήτηση, τελικά μένουν μακριά από τα πράγματα του Ζωντανού Θεού εξαιτίας των ερωτηματικών τους για το αξιόπιστο των Γραφών, την επάρκεια αποδεικτικών στοιχείων για τον Ιησού Χριστό και εκτός Αγίας Γραφής, το πραγματικό του γεγονότος της Ανάστασης, την επιβεβαίωση των ευαγγελίων από την αρχαιολογία, την ύπαρξη ικανών αποδεικτικών στοιχείων ότι ο Ιησούς και μόνον ο Ιησούς ανταποκρινόταν στο προφίλ του Μεσσία—όπως αναδύεται μέσ’ απ’ τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης—ακόμα και των αμφιβολιών τους για την ψυχική υγεία του Ναζωραίου.

Ο Lee Strobel, ο οποίος στο προσωπικό του πνευματικό οδοιπορικό είχε και ο ίδιος ανάλογα ερωτηματικά και αμφιβολίες, παίρνει συχνά τη θέση του σκληροπυρηνικού σκεπτικιστή, αν όχι του συνήγορου του διαβόλου, απέναντι στους δέκα τρεις διακεκριμένους στον τομέα τους επιστήμονες από τους οποίους παίρνει συνεντεύξεις με βάση τις αντίστοιχες οπτικές γωνίες από τις οποίες έχει επιλέξει να προσεγγίσει το θέμα. Ο ευφυής αυτός χειρισμός που επιστρατεύει ο συγγραφέας προκειμένου να παρουσιάσει τα δύσκολα θέματα της χριστιανικής απολογητικής κάνει το βιβλίο να διαβάζεται σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα, απνευστί. Αλλά δεν είναι μυθιστόρημα. Είναι μια έρευνα που αιχμαλωτίζει: η έρευνα για την αλήθεια αναφορικά με το πιο σημαντικό πρόσωπο της ιστορίας, τον Ιησού Χριστό.

Όπως έχουν σχολιάσει και πολλοί κριτικοί, ο Strobel πείθει χωρίς να χειραγωγεί, συγκλονίζει χωρίς να εντυπωσιάζει και αγγίζει τα μύχια της ανθρώπινης ψυχής, παρόλο που στο σύνολό του το έργο του χτίζει το ορθολογικό υπόβαθρο της χριστιανικής πίστης.

Τι θέση θα πάρετε εσείς στο θέμα: «Η Υπόθεση Ιησούς Χριστός;» ρωτάει τον κάθε αναγνώστη προσωπικά στο τέλος του βιβλίου του ο Strobel, μια ερώτηση-κεραυνό που κάποτε έθεσε κι ο ίδιος στον εαυτό του κι η οποία είναι σε τελευταία ανάλυση το ερώτημα των αιώνων αλλά και το ερώτημα με τις αιώνιες συνέπειες. Όχι μόνο οι αναζητητές αλλά και οι πιστοί οφείλουν να το υποβάλουν στον εαυτό τους και μάλιστα όχι μόνο άπαξ αλλά διαρκώς, γιατί το πνευματικό ταξίδι είναι τόσο ένα ταξίδι εφάπαξ δέσμευσης όσο κι ένα ταξίδι διαρκούς ανανέωσης της δέσμευσης αυτής του ανθρώπου να χτίζει μόνον επάνω στον ακρογωνιαίο λίθο της λύτρωσής του από το Σωτήρα του Χριστό.