Της Ιωάννας Σαχινίδου, Φυσιογνώστριας
Υπερκατανάλωση
Η αστικοποίηση στην Ελλάδα σήμαινε εκμετάλλευση των φυσικών και αγροτικών εδαφών. Η χώρα έχασε την οικονομική της αυτονομία και ζωτικότητα, ήταν οικονομικά χρεωμένη σε ξένες δυνάμεις. Μετά το 1933, οι πληθυσμοί στις πόλεις κατοικούσαν σε διαμερίσματα πολυκατοικιών, τα οποία προσφέρανε σύγχρονες υπηρεσίες στους ασθενέστερους οικονομικά, αλλά το τίμημα ήταν μονοτονία και μηδενισμός του ατόμου. Μετά το ΙΙ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οικοδομικά κριτήρια άλλαξαν προς όφελος ιδιωτικών κατασκευαστικών εταιρειών. Η σπανιότητα ελεύθερων εδαφών και η έλλειψη πρόβλεψης για ελεύθερους, πράσινους τόπους και πάρκα είχαν σαν αποτέλεσμα για την Αθήνα ένα τραχύ τοπίο. Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες η γεωργία ήταν η κύρια επαγγελματική ασχολία του μεγαλύτερου αριθμού των Ελλήνων. Αργότερα η ιδεολογία η εμπορική, η καταναλωτική και των μεσαζόντων διαδόθηκε μεταξύ των Ελλήνων και η Αθήνα έγινε κέντρο πολυτελούς καταναλωτισμού. Επιτυχής ανάπτυξη δεν ήταν πλέον η παραγωγική εργασία αλλά το κέρδος ενός καλού εισοδήματος στην πόλη.
Η σύγχρονη οικονομική κρίση προσφέρει στους ανθρώπους της πίστης στο Θεό, τη δυνατότητα να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις για βιώσιμη οικονομία. Κατανοώντας ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα φανερώνει την απομάκρυνσή μας από το Θεό, τους ανθρώπους και τη δημιουργία και επομένως είναι κρίση αξιών, είναι ανάγκη να μετανοήσουμε. γιατί δεν καταγγείλαμε ένα διεφθαρμένο οικονομικό σύστημα, αλλά συμμετέχουμε ακολουθώντας τους κανόνες του στην καθημερινή ζωή μας. Με εγωισμό και απληστία αλωθήκαμε από τις προσωπικές μας επιθυμίες, για συνεχώς περισσότερο χρήμα το οποίο ποτέ δεν ήταν αρκετό. Ο υπερκαταναλωτισμός ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαμε τα χρήματά μας. Οι γονείς μας έζησαν την εποχή των παγκοσμίων πολέμων και του εμφύλιου πολέμου αγωνιζόμενοι να επιβιώσουν. Ξεκίνησαν μετά τους πολέμους από το μηδέν εργαζόμενοι σκληρά για να αντεπεξέλθουν στις βασικές ανάγκες της διαβίωσης. Οι γονείς μου και οι γονείς πολλών Ελλήνων ήρθαν από τη Μικρά Ασία χωρίς πόρους. Η δική μου γενιά ακολούθησε το παγκοσμιοποιημένο μοντέλο της υπερκατανάλωσης για να εφοδιάσουμε τα παιδιά μας με ότι εμφανίζεται στην αγορά. Η επιθυμία μας ήταν να προσφέρουμε στα παιδιά μας ότι οι γονείς μας δεν είχαν τη δυνατότητα να μας προσφέρουν. Είναι ανάγκη να μετανοήσουμε για την απληστία μας: «ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα.»[1] Το μήνυμα του Αποστόλου Παύλου αν μεταφερθεί στην εποχή μας, θα μπορούσε να κατανοηθεί ως προσπάθεια να διατηρούμε υπό έλεγχο συνθήκες εργασίας τις οποίες δεχθήκαμε ή δημιουργήσαμε. Το άγχος και η ένταση που προκύπτουν από την καταναλωτική επιθυμία να αποκτούμε συνεχώς περισσότερα, μπορούν να μετατρέψουν την εργασία από ευλογία σε σύγχρονη κατάρα σκλαβιάς και καταπίεσης.
Η παγκόσμια οικονομία μας ενθαρρύνει να επιθυμούμε χρήματα, σαρκικές απολαύσεις, οινοπνευματώδη, ναρκωτικά και πολλά άλλα. Τα εμπορικά κέντρα έγιναν οι σύγχρονοι καθεδρικοί ναοί μας, που προωθούν την «πνευματικότητα της κατανάλωσης». Οι εξαρτήσεις αυτές εξασθενίζουν τη λαχτάρα για ολοκλήρωση. Αντικαθιστούν τη λαχτάρα για την εμπειρία της γνώσης του Θεού, με μια ατέλειωτη απληστία για κάθε νέο καταναλωτικό αγαθό. Το παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα στην Ελλάδα με το οποίο συμπλεχθήκαμε, μας προκαλεί να μην ικανοποιούμαστε ποτέ με την νέα τηλεόραση, το νέο κινητό, ή το ένδυμα μάρκας. Συνεχώς αναμένουμε τα νεότερα μοντέλα να εμφανιστούν στην αγορά. Αν ίσως παραιτούμασταν από τον συνεχή έλεγχο της αγοράς για νέα κατανάλωση, ίσως θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε βαθύτερα σε ένα καρποφόρο επίπεδο πρακτικής εφαρμογής σε αντίδραση προς την επιπολαιότητα της ζωής μας. Λίγα χρόνια πριν, συναντούσα στο λεωφορείο ομάδες εφήβων που πήγαιναν από το σχολείο στο σπίτι τους, φλυαρώντας ακατάπαυστα στα κινητά τηλέφωνα με φίλους τους. Ποιοι πλήρωναν τα έξοδα των τηλεφώνων; Ρώτησα μια νεαρή κυρία χαμηλόμισθη πώς είχε τη δυνατότητα να διαθέτει πολλά χρήματα για το ακριβό ντύσιμό της. Μου απάντησε ότι έπρεπε να είναι ντυμένη όπως όλες οι κυρίες στο γραφείο, παρόλο που ο δικός τους μισθός ήταν πολύ μεγαλύτερος.
Είναι ανάγκη να μεταστραφούμε σε κοινωνίες περιχωρητικές[2] και ο τρόπος της ζωής μας να δίνει τη δυνατότητα σε όλες τις κοινωνίες να έχουν τα αναγκαία για αξιοπρεπή ζωή. Εάν ξοδεύουμε λιγότερα θα μπορούμε να ζούμε περιχωρητική ζωή. Να είμαστε ευτυχείς και ολοκληρωμένοι ανοίγοντας τον εαυτό μας προς τους άλλους, και δημιουργώντας χώρο εντός μας για αυτούς ώστε να είναι ευτυχείς και να έχουν τη στήριξή μας όταν υποφέρουν. Ως εκκλησίες που υπάρχουμε σε συγκεκριμένους τόπους είναι ανάγκη να αντισταθούμε στον υπερκαταναλωτισμό του πολιτισμού που δημιουργεί ανάγκες για κάθε αγαθό που παράγουν τα εργοστάσια. Οι εκκλησίες μας ως περιχωρητικές κοινότητες είναι ανάγκη να εγκαταλείψουν τον καταναλωτισμό και να αγκαλιάσουν έναν πολιτισμό περιορισμών, αυτάρκειας και απλότητας.
Αυτάρκεια
Η Εύα και ο Αδάμ ξεπέρασαν τα ανθρώπινα, όρια, και τις εντολές του Θεού για να γίνουν ως θεοί. Το ίδιο κάνουμε και εμείς παραβιάζοντας τις ισορροπίες της δημιουργίας. Χτίσαμε σπίτια στην άμμο. Απλώσαμε τα πόδια έξω από το πάπλωμά μας, χτίσαμε νοικοκυριά με αέρινο χρήμα. Διαφθάρηκαν οι σκέψεις μας. Χάσαμε την απλότητά μας. Παρασυρθήκαμε από ηγέτες που κατασπαταλούν το δημόσιο χρήμα και τους πόρους της χώρας. Τα δάνεια θα μας σώσουν ή θα μας δώσουν πρόσκαιρη λύση για να συνεχίσουμε να ξοδεύουμε και να παίρνουμε άλλα δάνεια; Η ευσέβεια είναι μεγάλος πλούτος για όποιον είναι αυτάρκης και ικανοποιείται με όσα έχει. Ο Χριστός είπε: «ήρθα για να έχουν τα πρόβατά μου ζωή, και μάλιστα ζωή περίσσια.» Είναι λόγια ουτοπικά για την πραγματικότητα που βιώνουμε παλεύοντας με αποπληρωμές, μνημόνια, διαφθορά, ανεργία; «Αυτάρκεια» σημαίνει πληρότητα με τα αναγκαία για τη ζωή, είναι έννοια βιβλική. Ας ελέγξουμε το ‘πρότυπο ζωής’ που διαμορφώσαμε. Στο κατά Ματθαίον 6.25-34 ας βάλουμε τίτλο «Αυτάρκεια»:
Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε… ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά… τίς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾷ οὐδὲ νήθει· λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων… οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. Μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον, ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἑαυτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς.[3]
Μετάνοια
Η έξοδος από κάθε κρίση είναι η μετάνοια. Εγωκεντρικά εκμεταλλευόμαστε άλλους ανθρώπους και τη φύση. Βάλαμε σε κίνδυνο τη ζωή του πλανήτη. Ο Χριστός ήρθε για να σώσει τον άνθρωπο και τη δημιουργία από τη φθορά και το θάνατο και να μας ενώσει με το Θεό. Πληρωμένοι από την αγάπη του Θεού ας φροντίζουμε για τα αναγκαία μας, και ας ανοίγουμε την αγκαλιά για να φροντίζουμε και άλλους που έχουν ανάγκη. «Κατέχουμε αληθινά, μόνο ότι έχουμε δώσει.»
Οικονομία της Δωρεάς
Παρόλο που η κοινωνία προσφέρει ως πλαίσιο για την οικονομία της αγοράς την ανταλλαγή προϊόντων, ή το ελεύθερο ή ελεγχόμενο εμπόριο ο Θεός Δημιουργός δημιούργησε και συντηρεί τη δημιουργία σε οικονομία δωρεάς. Όλα τα οικοσυστήματα που περιλαμβάνουν δάση, νερό, φυτά, ζώα και ανθρώπους είναι αλληλοεξαρτώμενα και αλληλοσχετιζόμενα. Είναι γήινα και κοσμικά συστήματα, δώρα του Θεού δημιουργού στη δημιουργία. Όλα τα όντα της γης και του κόσμου είναι δώρα στη δημιουργία, ανήκουν στο Δημιουργό τους, «του Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἰκουμένη καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ» και φανερώνουν τη θειότητα και τη δύναμη του Δημιουργού τους.[4] «τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται, ἥ τε ἀΐδιος αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης,’[5]
Το βιβλικό εδάφιο «δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε» μπορεί να κατανοηθεί ως εφαρμογή της οικονομίας της δωρεάς. Η ζωή κάθε ανθρώπου και κάθε ζώντος οργανισμού είναι δώρα του Θεού. Η διατήρηση στη ζωή και η θεραπεία κάθε ζωής είναι στα χέρια του Θεού. Τα κείμενα αυτά μπορεί να εννοηθούν ως πρόσκληση στον εθελοντισμό, στην προσφορά και στις διακονίες της εκκλησίας.
Αγαπητέ μου Μελέτη
18 καὶ προσελθὼν ὁ ᾿Ιησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων· ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. 19 πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, 20 διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. ᾿Αμήν
H Μεγάλη Αποστολή Της Εκκλησίας
Α. Η Μεγάλη Αποστολή Στην Παλαιά Διαθήκη (Μυρτώ Θεοχάρους)
Β. “ ᾿Εδόθη Μοι Πᾶσα ᾿Εξουσία ᾿Εν Οὐρανῷ Καὶ ᾿Επὶ Γῆς”
Γ. “Πορευθέντες” Αλλά, Πώς; (Χάρης Μακρής)
Δ. “Μαθητεύσατε” (Μανόν Μακρή )
Ε. “Πάντα Τὰ ἔθνη” (Σούλα Μαξιμιάδου-Ις)
Δ. “Βαπτίζοντες Αὐτοὺς”
Ε. “Διδάσκοντες Αὐτοὺς Τηρεῖν”
Ζ. “᾿Ιδοὺ ᾿Εγὼ Mεθ᾿ ὑμῶν Eἰμι”
«Ο προσευχομενος John Hyde 9 Νοεμβρίου 1865»
« Ω, Θεέ, δώσε μου ψυχές ή πεθαίνω!». Αυτή ήταν η θερμή προσευχή του John Hyde (Ιωάννης), που γεννήθηκε στις 9 Νοεμβρίου, 1865 στην Carrollton του Ιλινόις. Ο πατέρας του ήταν ποιμένας Πρεσβυτερικής εκκλησίας. Τα μέλη της οικογένειας του ήταν άνθρωποι προσευχής, έτσι ως συνέπεια ο Ιωάννης, ως νέος, έμαθε να προσεύχεται και να περιμένει αποτελέσματα. Ο αδελφός του πήγε ως ιεραπόστολος στη Μοντάνα, όπου προσβλήθηκε από πυρετό και πέθανε. Ο Ιωάννης διερωτάτο αν θα έπρεπε να πάρει τη θέση του αδελφού του. ΄Αφησε τις σπουδές του και το διορισμό του στο προσωπικό του Κολεγίου, και άρχισε τις σπουδές του σε Θεολογικό Σεμινάριο.
Μια βραδιά, γύρω στα μεσάνυχτα, πήγε στο δωμάτιο του φίλου του Konkle, για να τον ρωτήσει αν πρέπει να πάει στον ιεραποστολικό αγρό στο εξωτερικό. «Του είπα, λέει ο Κ., ότι ήξερε όσα κι εγώ για τον ιεραποστολικό αγρό και θα έπρεπε να φέρει το θέμα αυτό μπροστά στον Πατέρα μας και να μείνει στην παρουσία Του ως ότου είχε την οδηγία Του. Μείναμε σιωπηλοί και μου είπε ότι είχα δίκαιο. Με καληνύχτισε και έφυγε». Το πρωί, της επόμενης μέρας, ο Konkle αισθάνθηκε ένα χέρι να τον ακουμπά. Κοίταξε και είδε το πρόσωπο του Ιωάννη φωτισμένο, με μια νέα όραση. « Τακτοποιήθηκε το θέμα. Konkle», είπε… Τελικά πήγε στην Ινδία ως ιεραπόστολος…
Από τη μια οι διωγμοί των ντόπιων και από την άλλη η λίγη καρποφορία, τον έκαναν να προτρέψει τους λίγους ιεραποστόλους να προσευχηθούν για την Ινδία. Είχε τόσο έντονο βάρος για προσευχή, ώστε ξόδευε ολόκληρες νύχτες στην προσευχή. ΄Εγραψε: «Αισθάνθηκα ότι έπρεπε να προσευχηθώ για τους άλλους αυτό το χειμώνα (1899), όσο ποτέ πριν. Ποτέ δεν γνώρισα τι σημαίνει να δουλεύω την ημέρα και κατόπι να προσεύχομαι στον Θεό όλη τη νύχτα…»
Το 1904, Ινδοί χριστιανοί και ιεραπόστολοι είχαν το πρώτο από μια σειρά συνεδρίων στην Sialkot (σήμερα είναι στο Πακιστάν). Ως προετοιμασία για το συνέδριο αυτό ο Ιωάννης και οι φίλοι του σχημάτισαν μια ομάδα προσευχής, ξεχωρίζοντας κάθε μέρα μισή ώρα για προσευχή για αναζωπύρωση. Τα αποτελέσματα έγιναν φανερά στο συνέδριο… Συνέχισαν την προσευχή και τη νηστεία και για τα άλλα συνέδρια. ΄Ολοι θαύμαζαν για το βάθος της πνευματικότητας και τη ζέση του για την Ινδία. Οι προσευχές του είχαν ως αποτέλεσμα να σώζονται εκατοντάδες… Η υγεία του όμως είχε κλονιστεί σοβαρά. Οι γιατροί τον συμβούλεψαν να ξεκουραστεί… Είδε να σαρώνεται η περιοχή του και στη συνέχεια η Ινδία με τις φλόγες της αναζωπύρωσης… Πέθανε τον Φεβρουάριο του 1912, σε ηλικία 47 ετών.
ΚΑΙ ΛΙΓΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΟΥΝΙΑΝΟΣ, 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1628
Ο John Bunyan (Ιωάννης Βουνιάνος) γεννήθηκε στην Αγγλία στις 28/11/1628, σε μια φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν μπαλωματής και ο ίδιος ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του. Παντρεύτηκε στα 19 του και η πιστή σύζυγός του προσπάθησε να τον οδηγήσει στο δρόμο του Θεού. Αυτός όμως, αν και εξωτερικά φαινόταν καλός, ήταν σκλάβος των κακών έξεων του. Αποκαλούσε τον εαυτό του ως ένα «καλοβαμμένο υποκριτή». Το 1651 σύχναζε σε μια ανεξάρτητη σύναξη και είχε εντυπωσιαστεί από τα δυνατά Βιβλικά κηρύγματα του ποιμένα. ΄Αρχισε κι αυτός να εντρυφά στην Βίβλο ώς ότου απόκτησε τη βεβαιότητα της Χάρης του Θεού. Αναγεννήθηκε. ΄Εγινε μέλος της σύναξης αυτής και άρχισε να κηρύττει. Το ακροατήριο εκπλήττονταν από τα κηρύγματά του απλού μπαλωματή. Παρά την θρησκευτική ελευθερία που έδωσε ο βασιλιάς, η αγγλικανική εκκλησία ήταν επικρατούσα εκκλησία… Το 1661 οι αρχές τον φυλάκισαν επειδή κήρυττε. Αυτό δυσκόλεψε την οικογένεια του και την τυφλή κόρη του. Έμεινε στη φυλακή ώς το 1672.
Μετά την αποφυλάκισή του, η Ανεξάρτητη Σύναξη τον προσκάλεσε να γίνει ποιμένας τους. Πήρε άδεια να κηρύττει και έγινε ηγετική μορφή στην περιφέρεια του. Η ανοχή της Αγγλικανικής εκκλησίας δεν διάρκεσε για πολύ. ΄Ετσι το 1675 τον ξαναφυλάκισαν. Τοτε άρχισε το μεγαλύτερο έργο του, Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΑΠΟΔΗΜΗΤΗ (ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ), μια αλληγορία για τη σωτηρία και το χριστιανικό περπάτημα. Είναι ένα αριστούργημα και θεωρείτο ως το καλύτερο και πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο μετά την Βίβλο. Στα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε ότι δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου στους κύκλους των εκκλησιών παγκόσμια….
ΟΙ 11 ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΚΑΡΕΫ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΕΣ
1. Βάλε μια απεριόριστη αξία στις αθάνατες ψυχές.
2. Απόκτησε κάθε πληροφορία που μπορείς για «τις παγίδες και τις πλάνες στις οποίες είναι μπλεγμένοι οι ειδωλολάτρες».
3. Να απεκδυθείς απ’ όλους τους εγγλέζικους (εθνικούς) τρόπους σου, που μπορούν να δημιουργήσουν προκατάληψη εναντίον του Ευαγγελίου.
4. Να είσαι άγρυπνος, σε όλες τις ευκαιρίες για να κάνεις το καλό, ακόμη κι όταν είσαι κουρασμένος και υπάρχει καύσωνας.
5. Κάνε τον Ιησού Χριστό, τον Εσταυρωμένο. το μεγάλο θέμα του κηρύγματός σου.
6.Κέρδισε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων με τη φιλία σου.
7. Οικοδόμησε τις ψυχές που ήρθαν στη σύναξη.
8. Μεταβίβασε τη διακονία στους «ντόπιους αδελφούς», όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
9. Εργάσου με όλη σου τη δύναμη να μεταφράσεις την Βίβλο στη γλώσσα τους. Και για την επίτευξη του σκοπού αυτού κτίσε σχολεία.
10. Μείνε άγρυπνος σε προσευχή, «παλεύοντας» με τον Θεό, ως ότου «κάνει τα είδωλα να πεθάνουν από πείνα και προξενήσει όρεξη στους ειδωλολάτρες να γευτούν την ευλογία που υπάρχει στον Χριστό.
11. Δώσε τον εαυτό σου ολότελα σ’ αυτή την ένδοξη υπόθεση. Παραχώρησε το χρόνο, τα χρήματα, τα χαρίσματα, τη δύναμη, την οικογένεια σου, τα ίδια τα ρούχα σου, που φοράς.
(΄Ηταν στο αγγλικά και το μετάφρασα)
Ιαν Θορπ: Το θλιμμένο «καγκουρό»
Στον βυθό του αλκοόλ και της κατάθλιψης βρίσκεται τον τελευταίο καιρό ο ζωντανός θρύλος της Αυστραλίας, ο κορυφαίος αθλητής, όχι μόνον κολυμβητής, που ανέδειξε ο αθλητισμός της χώρας των καγκουρό
Η «ανθρώπινη τορπίλη», όπως έχει βαπτιστεί ο 31χρονος ήρωας της Αυστραλίας, ο οποίος στην έμπλεο από διακρίσεις, παγκόσμια ρεκόρ και μετάλλια καριέρα του, κατά την οποία έχει κατακτήσει 15 χρυσά σε αγώνες παγκοσμίου επιπέδου (πέντε εξ αυτών ήταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ, το 2000 και της Αθήνας, το 2004) κι έχει σημειώσει 22 νέες παγκόσμιες επιδόσεις, έδειξε από νωρίς ότι αδυνατούσε να διαχειριστεί την απόλυτη δόξα. Μόλις στα 24 του χρόνια αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, επειδή, όπως είχε δικαιολογηθεί, εξέλειπε πλέον το κίνητρο για επιτυχίες, βάθρα και μετάλλια. Ο κορυφαίος Αυστραλός Ολυμπιονίκης από τότε γνώριζε ότι είχε καταληφθεί από αισθήματα απογοήτευσης και απαισιοδοξίας για την ανθρώπινη ζωή, αναζητώντας μέρη και τρόπους αυτοχειρίας. Στην αυτοβιογραφία του έχει αποκαλύψει ότι την περίοδο της προετοιμασίας του για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, στους οποίους κατέκτησε δύο χρυσά μετάλλια (στα 200μ. και 400μ. ελεύθερο), ένα ασημένιο (στη σκυταλοδρομία 4Χ200μ.) κι ένα χάλκινο (στα 100μ. Ελεύθερο), έκανε συχνά… βουτιές στο αλκοόλ, έχοντας τάσεις αυτοκτονίας: «Αν δεν έπινα, δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Δεν συνέβαινε κάθε βράδυ, βέβαια, αλλά υπήρξαν πολλές τέτοιες περιπτώσεις την περίοδο 2002-2004, όταν προετοιμαζόμουν για να υπερασπιστώ στην Αθήνα τους τίτλους που είχα κατακτήσει. Σκέφτηκα μέρη και τρόπους για να αυτοκτονήσω, αλλά πάντα άλλαζα γνώμη, κατανοώντας πόσο γελοίο θα ήταν. Ημουν πάντοτε μόνος και μέσα σε μία ομίχλη ντροπής. Ηταν σαν ένα βάρος που με βύθιζε». Και το βάρος αυτό, το οποίο συνεχώς αυξανόταν, οδήγησε τον ζωντανό θρύλο των υδάτινων σε κλινική αποτοξίνωσης, προκειμένου να καταπολεμήσει την κατάθλιψη και τον αλκοολισμό.
Το 2011, πέντε χρόνια μετά την αποχώρησή του από τον αθλητισμό, επιχείρησε να επιστρέψει στη δράση (και στη ζωή), με την ελπίδα της συμμετοχής, ει δυνατόν και της διάκρισης, και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Η προσπάθειά του απέτυχε και μοιραία επήλθε η καταβύθιση της «τορπίλης».
Από τα φώτα στο σκοτάδι
Τις μέρες δόξας του ο Ιαν Θορπ κέρδιζε περί τα 4 εκατ. δολάρια ετησίως, χρήματα που του επέτρεψαν να αγοράσει στην Καλιφόρνια έπαυλη που κόστισε 1,2 εκατ. δολάρια. Κυκλοφόρησε σειρά ρούχων και κοσμημάτων με την επωνυμία του, αλλά και άρωμα με το όνομα «Ian Thorpe for Men». Οταν ρωτήθηκε αν είναι ομοφυλόφιλος, είχε αποκριθεί: «Με ελκύουν οι γυναίκες, αγαπώ τα παιδιά και θέλω κάποια μέρα να δημιουργήσω οικογένεια». Προς το παρόν στη ζωή του έχει πέσει βαθύ σκοτάδι…
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ
Η κατάθλιψη δεν κάνει διακρίσεις. Ρωτήστε και τον Ίαν Θορπ.
Ο Ίαν Θορπ είχε ό,τι ονειρεύονται οι περισσότεροι: Δόξα, νιάτα, πλούτη. Ωστόσο την ίδια περίοδο σκεφτόταν να αυτοκτονήσει λόγω κατάθλιψης! Η συγκλονιστική αποκάλυψη του Αυστραλού δίνει την αφορμή στον Θοδωρή Κουνάδη να εξερευνήσει τη ζωή του “Thorpedo” και να μιλήσει για την ιστορία που δεν είναι πάντα όπως θέλουμε να είναι…
|
Easy & Fast Hyper-V VM Backup Free for 2 VMs. Download now! altaro.com/free-hyper-v-backup Ψυχοθεραπεία Συμβουλευτική Στήριξη Κατάθλιψη Σχέσεις Άγχος Πανικοί |
Τα επιτεύγματα και οι διακρίσεις του προκαλούν δέος. Από τα 9 ολυμπιακά μετάλλια σε Σίδνεϊ και Αθήνα μέχρι τα 11 χρυσά σε παγκόσμια πρωταθλήματα, ο Ίαν Θορπ έζησε μέχρι τα 24 του μια μυθική καριέρα. Η’ τουλάχιστον αυτό μόνο βλέπαμε. Γιατί η πραγματικότητα που αποκάλυψε ο ίδιος ήταν τραγική. Οι δαίμονες της κατάθλιψης τον συντρόφευσαν στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, οδηγώντας τον στο αλκοόλ και παραλίγο στο θάνατο καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που έκανε σκέψεις να αυτοκτονήσει!
Με αφορμή τις συνταρακτικές αποκαλύψεις στην αυτοβιογραφία του, γυρίσαμε το χρόνο λίγο πίσω. Τότε που ο Θορπ κολυμπούσε σαν τορπίλη κερδίζοντας δόξα και χρήμα. Θυμόμαστε τα δικά του λόγια που ίσως να έκρυβαν τότε τον Γολγοθά που ανέβαινε αλλά κανείς μας δεν μπορούσε να τον φανταστεί…
Πριν ταξιδέψουμε στο παρελθόν μέσα από τα λόγια του ίδιου του Θορπ, ας κάνουμε μια απαραίτητη παρένθεση για να αντιληφθούμε το μέγεθος της κατάθλιψης στο σύγχρονο κόσμο.
Μέχρι το 2020 η συγκεκριμένη νόσος αναμένεται να είναι η δεύτερη σημαντική αιτία ανικανότητας για εργασία σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Και η πρώτη μέχρι το 2030 εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή της. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή το 25% των ανδρών και το 33% των γυναικών, περίπου 2 εκατ. Έλληνες, πάσχουν από ήπια έως σοβαρή κατάθλιψη!
Τρομακτικά νούμερα. Και μπορεί οι λόγοι για την εξάπλωσή της στη χώρα μας να πηγάζουν κυρίως από την οικονομική κρίση και να είναι τελείως διαφορετικοί από τα φαντάσματα που αντίκριζε ένας υπερπρωταθλητής- και τα οποία θα δοκιμάσουμε να αναλύσουμε παρακάτω, αλλά η ουσία μένει η ίδια: Η κατάθλιψη εξαπλώνεται όλο και περισσότερο ποντάροντας τα ρέστα της στο γεγονός ότι φοβόμαστε να μιλήσουμε γι’ αυτήν και κλεινόμαστε όλο και περισσότερο στους εαυτούς μας.
Όπως έκανε και ο Θορπ ο οποίος περιγράφει στην αυτοβιογραφία του ‘This is Me’: “Κανείς δεν γνώριζε, ούτε η ίδια η οικογένειά μου το τι περνούσα. Τώρα συνειδητοποίησα ότι ήρθε η ώρα να ανοιχτώ γιατί έχω την ανάγκη να τους μιλήσω γι’ αυτό”.
Έλλειψη οράματος μετά το Σίδνεϊ
Ο Θορπ γνώρισε την απόλυτη καταξίωση λίγο πριν κλείσει τα 18 του χρόνια. Έγινε ο πιο επιτυχημένος αθλητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ μπροστά στους συμπατριώτες του. Έφτασε στο δικό του Έβερεστ τόσο νωρίς και μάλιστα μέσα στην ίδια του τη χώρα. Έχοντας πρώτα πιεστεί αφόρητα κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας:
- “Δεν πρόκειται να επιτρέψω στον εαυτό μου να μην αποδώσει καλά μόνο και μόνο επειδή δεν αισθάνεται καλά εκείνη την ημέρα.”
- “Εάν έδωσα τα πάντα γι’ αυτό, δεν γίνεται να χάσω. Μπορεί να μην κερδίσω από άποψης χρυσών μεταλλίων αλλά θα κερδίσω την προσωπική μου μάχη. Και γι’ αυτό γίνονται όλα”.
- “Δεν ξέρω εάν είναι πλεονέκτημα ότι οι Αγώνες γίνονται στη χώρα μου ή ένα τεράστιο μειονέκτημα το οποίο δύσκολα θα ξεπεράσεις και θα το συντρίψεις”
Ακόμα πιο χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του κατά τη διάρκεια των Αγώνων, όταν κατακτούσε το ένα μετάλλιο μετά το άλλο.
- “Όταν τελείωσα την κούρσα, δεν ήξερα τι να κάνω. Ένιωθα απλά την ενέργεια που διαπέρασε όλο το σώμα όταν άγγιξα τον τοίχο, κοίταξα γύρω και συνειδητοποίησα ότι είχα κερδίσει τον αγώνα και ήμουν Ολυμπιονίκης”, μετά την κούρσα των 400μ ελεύθερο
- “Αυτή ήταν η πιο όμορφη μέρα στη ζωή μου, οι πιο όμορφες ώρες στη ζωή μου, τα πιο όμορφα λεπτά στη ζωή μου”, την ημέρα που πήρε 2 χρυσά με παγκόσμια ρεκόρ σε 400μ ελεύθερο και 4Χ100μ ελεύθερο
Όπως αναφέρει ο Αυστραλός στην αυτοβιογραφία του, η κατάθλιψή του γιγαντώθηκε στο διάστημα 2002-2004, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του για την Αθήνα. Πίσω από τα λόγια του στο Σίδνεϊ μπορούμε να καταλάβουμε τι μπορούσε να περνάει από το μυαλό του. Έκανε τα όνειρά του πραγματικότητα λίγο πριν ενηλικιωθεί, αποθεώθηκε μέσα στην ίδια του την πατρίδα. Το όραμα της διατήρησης των κεκτημένων στους Αγώνες της Αθήνας, δεν ήταν ικανό να διώξει το τέρας της κατάθλιψης από το μυαλό του.
Αφόρητη πίεση χωρίς… ανταγωνισμό
Πρωταθλητισμός στο υπέρτατο επίπεδο και πίεση στο κόκκινο είναι αλληλένδετα. Τι γίνεται όμως όταν δεν βλέπεις σαν αντίπαλο κάποιον άλλον αθλητή αλλά τον εαυτό σου;
- “Σε έναν αγώνα δεν προσπαθώ να νικήσω τους αντιπάλους, προσπαθώ να ξεπεράσω ό,τι έχω κάνει. Βασικά να νικήσω… εμένα”.
- “Όταν πρέπει να δουλέψεις σκληρά για κάτι και δώσεις ό,τι καλύτερο μπορείς εκείνη την ημέρα, αυτό θα σου δώσει την ικανοποίηση”.
- “Για μένα το να χάσεις, δεν είναι το να έρθεις δεύτερος αλλά το να βγεις από το νερό και να ξέρεις ότι θα μπορούσες να τα πας καλύτερα. Για μένα, έχω κερδίσει κάθε αγώνα που έχω κολυμπήσει”.
- “Υπάρχει νερό σε κάθε γραμμή. Όλα καλά λοιπόν”, όταν ρωτήθηκε για τον διαδρομή 5 που θα κολυμπούσε σε τελικό “αδιαφορώντας” κατά κάποιο τρόπο για τους αντιπάλους
Είναι βασικό να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου. Να νιώθεις πως έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες. Ωστόσο ο Ίαν Θορπ φαίνεται ότι είχε ξεπεράσει τα όρια φτάνοντας σε σημείο να μην παίρνει ικανοποίηση από τις νίκες απέναντι στους αντιπάλους!
Πόσο όμως να αντέξεις να κάνεις μια ζωή γεμάτη στερήσεις, πίεση και στρες κυνηγώντας τον… εαυτό σου; Να πατάς στο ψηλότερο σκαλί του βάθρου, να κάνεις συνολικά 13 παγκόσμια ρεκόρ αλλά να μην γεμίζεις μέσα σου;
- “Εάν κερδίσεις κάτι και δεν έχεις δώσει τα πάντα γι’ αυτό, στην πραγματικότητα δεν έχεις πετύχει τίποτα”.
- “Το να κάνει προπόνηση νωρίς το πρωί σε τόσο κρύα πισίνα, δοκιμάζει αληθινά το αν θες είσαι κολυμβητής ή όχι”.
Η τελευταία δήλωση αποδεικνύει στο έπακρο ότι ο Θορπ πάλευε καθημερινά, έδινε σκληρή μάχη για γίνει η… τορπίλη που θαυμάσαμε. Ακριβώς όπως πιο πάνω, φαίνεται στα λόγια του πως η παραμικρή αμφιβολία ότι μπορεί να μην έχει δώσει το 100% ήταν ικανή να μηδενίσει τα πρωινά που κολυμπούσε στα παγωμένα νερά!
Χάθηκαν τα κίνητρα, σταμάτησε στα 24
Η απόφαση του να αποσυρθεί τον Νοέμβρη του 2006 σόκαρε την παγκόσμια αθλητική κοινότητα. Ο Ίαν Θορπ την απέδωσε στην έλλειψη κινήτρου. Χαρακτηριστικά δήλωσε:
- “Είχα μια σπουδαία καριέρα. Δεν είναι η καλύτερη ηλικία για να σταματήσεις, αλλά για μένα ήρθε η ώρα μου. Έφτασα στα ιλιγγιώδη ύψη του αθλήματος. Πλέον οι στόχοι που είχα, όπως το να σπας παγκόσμια ρεκόρ κάτι που ξέρω τον τρόπο να το κάνω, δεν μου δίνουν την ίδια έμπνευση όπως παλιά”.
Στα λόγια φαινόταν καθαρά ότι είχε χάσει την όρεξή του. Τώρα, και μετά τις αποκαλύψεις του, μπορούμε να συνδυάσουμε την απόφασή του και με παλαιότερες δηλώσεις του. Πιθανόν τα παρακάτω λόγια να τα έλεγε για να τα ακούσει ο… ίδιος:
- “Να θυμάσαι να κάνεις συχνά πράγματα που σου αρέσουν εκτός κολύμβησης”.
- “Μερικές φορές αναρωτιόμαστε για πράγματα που έχουμε κάνει στη ζωή μας, αλλά πόσες φορές αναρωτιόμαστε για πράγματα που δεν έχουμε κάνει στις ζωές των άλλων”.
Οι ζωές των άλλων ίσως να ήταν η… δικιά του. Αυτή που είχε παραμελήσει για να αφιερωθεί στην κολύμβηση όπου συναγωνιζόταν τον εαυτό του έχοντας παράλληλα φτάσει εκεί που όλοι ονειρεύονται πριν καν ενηλικιωθεί. Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που κατά πάσα πιθανότητα τον οδήγησε στα μονοπάτια της κατάθλιψης!
Επιστροφή στη ζωή
Ο Ίαν Θορπ τον τελευταίο καιρό μοιάζει να βρήκε την… ανθρωπινή του διάσταση. Κάποιοι απογοητεύθηκαν από την απόφαση του να επιστρέψει πριν λίγο καιρό στην ενεργό δράση καθώς το είδωλό τους “καταστράφηκε” αποτυγχάνοντας να προκριθεί στους Λονδίνο. Αρκετοί τον χλεύασαν.
Ό ίδιος όμως μοιάζει να ξαναβρήκε το νόημα της ζωής. Το είχε αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο αλλά η κατάθλιψη πιθανότατα τον τύφλωσε και το έχασε στην πορεία.
- “Νομίζω ότι είναι καλύτερα να δοκιμάσεις κάτι και να αποτύχεις παρά να μην το επιχειρήσεις καν”.
Η ώρα που ο Αυστραλός δοκίμασε κάτι πραγματικά δύσκολο ήρθε (Λονδίνο). Και ακολουθούν και άλλες προσπάθειες καθώς θα δοκιμάσει να προκριθεί και στο Παγκόσμιο του 2013 στη Βαρκελώνη αλλά και στους Αγώνες του Ρίο το 2016. Μοιάζει να βρήκε και πάλι το κέφι του. Και η απόφαση να μιλήσει για την κατάθλιψη συνηγορεί σε αυτό.
ΥΓ: Το φαινόμενο της κατάθλιψης στον αθλητισμό επιχειρήσαμε να το αναλύσουμε πέρσι στο Sport24.gr με τη βοήθεια του παλιού παίκτη του Άρη και νυν αθλητικού ψυχολόγου, Νίκου Γεωργιάδη. Το συγκεκριμένο κείμενο όμως το έγραψα για να καταλάβουμε ότι αν η κατάθλιψη μπορεί να αγγίξει τόσο εύκολα έναν υπερπρωταθλητή (όπως είδαμε παραπάνω), τότε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας έχει πρόσφορο έδαφος να γιγαντωθεί. Όσο μάλιστα θα παραμένει θέμα ταμπού στην κοινωνία, τόσο θα αυξάνεται δραματικά η επιρροή της.
Και επειδή το να περιμένεις την ελληνική κοινωνία να πάρει δραστικά μέτρα ισοδυναμεί με αυτοκτονία, η δύναμη στο να σπάσει αυτό το ταμπού θα ασκηθεί κατά κύριο λόγο από εμάς. Είτε με το να μιλήσουμε σε οικογένεια, σε φίλους, σε ειδικούς, αν βρεθούμε αντιμέτωποι με το τέρας, είτε με το να ακούσουμε όσους μας ζητήσουν τη βοήθειά μας.
Στο @thkoun συζητάμε για μπάλα. Και για Θορπ. Και για κατάθλιψη.
Οι Παναγίες και τα “καντήλια”
Του Παναγιώτη Κανταρτζή
Δεν θα μπω καθόλου στην πολιτική διάσταση του θέματος. Ήμουν όμως και εγώ ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες που είδαν στο διαδίκτυο το βίντεο της συνομιλίας του γενικού γραμματέα της κυβέρνησης με τον βουλευτή της Χρυσής Αυγής. Αυτό που εμένα μου έκανε εντύπωση από την συζήτηση ήταν το «ντεκόρ» της. Ο τοίχος πίσω από τον κ. Μπαλτάκο ήταν γεμάτος εικονίσματα. Όχι ένα ή δύο, αλλά σωστό εικονοστάσι. Και μπροστά σ’ αυτό το ντεκόρ με τις «Παναγίες» έρρεαν οχετός τα «καντήλια». Και βέβαια με την παρατήρηση αυτή μένω στην επιφάνεια των πραγμάτων. Στην φύση του λόγου του και όχι στο περιεχόμενό του. Αν προχωρούσα και στην ουσία του τότε πραγματικά θα ήταν να φρίτταμε.
Πριν κάποια χρόνια είχα γράψει ένα άλλο σημείωμα στην στήλη αυτή με τον κάπως εριστικό τίτλο «Η παναγίτσα και το κουνελάκι: Η θρησκεία των νεοελλήνων». Εκεί σχολίαζα την εικόνα ενός οδηγού λεωφορείου ΚΤΕΛ που ψηλά στο καντράν από την μία πλευρά είχε μία «παναγίτσα» και από την άλλη το γνωστό σήμα με το κουνελάκι του Playboy. Και τα δυο δίπλα δίπλα. Το ίδιο και εδώ. Η σαπίλα και τα εικονίσματα. Η μπόχα και το λιβάνι.
Πρέπει εδώ να ξεκαθαρίσω κάτι. Προσωπικά πιστεύω ότι ο Μπαλτάκος δεν έβαλε τα εικονίσματα για «ξεκάρφωμα». Δεν τα έβαλε δηλαδή επειδή ήθελε την εύνοια της εκκλησίας ή κάποια δοσοληψία μαζί της. Δεν νομίζω ότι ποτέ κανείς θα έβλεπε το τι είχε κρεμασμένο στον τοίχο του αν δεν έβγαινε στη δημοσιότητα το επίμαχο βίντεο. Πιστεύω λοιπόν ότι ο άνθρωπος αυτός καλοπροαίρετα κρέμασε τα εικονίσματα. Είτε επειδή τα έβλεπε σαν φυλακτό, είτε επειδή πίστευε ότι το να γεμίσει έναν τοίχο με αγίους και παναγίες τον κάνει καλό χριστιανό ορθόδοξο. Αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το πιο σοβαρό ζήτημα, το πιο ουσιαστικό πρόβλημα. Δηλαδή κατανοώ ότι η εξουσία χρησιμοποιεί την εκκλησία (και η εκκλησία την εκάστοτε εξουσία). Το κάνει όχι μόνο εδώ αλλά παντού. Δεν νομίζω όμως ότι αυτό είναι το πρόβλημα εδώ. Το πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος αυτός πίστευε πως ήταν ένας ευσεβής ορθόδοξος χριστιανός. Και αν θέλετε το ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το ίδιο θα πίστευαν και πάρα πολλοί ταγοί της εκκλησίας.
Προτείνω ότι καλό θα ήταν το βίντεο αυτό να το μελετήσει προσεκτικά ο σεβαστός αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Και πρέπει να αποφασίσει τι από τα δύο θέλει να είναι η ορθοδοξία σε αυτόν τον τόπο. Φολκλορικό ντεκόρ μπρος στην διαφθορά και ανηθικότητα ή βίωμα και ζωή που εξαγνίζει και μεταμορφώνει; Πιστεύω ότι η απάντηση θα πρέπει να είναι προφανής. Όμως στο τόπο μας αυτό ακριβώς είναι που έχει χαθεί. Το προφανές!