Γράφει ο Χάρης Ι. Νταγκουνάκης
Επαλήθευση με τον γραπτό Λόγο
|
Π |
ρέπει να ήταν στις αρχές του 51 μ.Χ. Έχοντας σύμμαχο το σκοτάδι της νύχτας, ο Παύλος και οι δύο σύντροφοί του βγήκαν από την πόλη της Θεσσαλονίκης, βάδισαν κατά μήκος του κόλπου, όπου τα φώτα απ’ τα κατάρτια των καραβιών και οι φωτιές των ψαράδων τούς φώτιζαν τον δρόμο, έστριψαν στην Εγνατία οδό και παίρνοντας έναν επαρχιακό δρόμο, ύστερα από δωδεκάωρη πορεία, έφτασαν την άλλη μέρα στην ήσυχη Βέροια, την τρίτη διοικητική περιοχή της Μακεδονίας.
Σ’ αυτή την απόμερη ορεινή πολίχνη, που τη στολίζουν κρυστάλλινες πηγές, η ζωή κυλούσε ήσυχη. Στη μοναξιά των αμπελώνων και των ελαιώνων της, ο απλοϊκός αυτός λαός των εργατών, των χωρικών και των λατόμων, που εργαζόταν στα λατομεία του Ολύμπου, δεν έδινε δεκάρα για το τι συνέβαινε στον υπόλοιπο κόσμο ή για το κουτσομπολιό που γινόταν εκεί απέναντι, στη μεγάλη παράλια πόλη.
Ο Παύλος είχε σκοπό να περιμένει εδώ, ώσπου να κοπάσει η τρικυμία που είχε ξεσηκωθεί εναντίον του στη Θεσσαλονίκη. Επανειλημμένα μάλιστα προσπάθησε να ξαναγυρίσει, αλλά στάθηκε αδύνατο με τις σατανικές δολοπλοκίες των εκεί Εβραίων (Α΄ Θεσ 2,18). Έτσι, χρησιμοποίησε τον καιρό του για να ιδρύσει μια καινούρια εκκλησία.
Ακόμα και στη Βέροια υπήρχε μια μικρή εβραϊκή παροικία και συναγωγή. Αλλά οι Βεροιείς «ήταν πιο καλοπροαίρετοι απ’ αυτούς στη Θεσσαλονίκη. Δέχτηκαν το κήρυγμα με πολλή προθυμία και κάθε μέρα εξέταζαν τη Γραφή για να ελέγξουν αν ήταν έτσι όπως τα έλεγε ο Παύλος» (Πραξ 17,11 –Νέα Μετάφραση της Βίβλου). Και πέρα από την εκκλησία που ιδρύθηκε εκεί, η Βέροια χάρισε στον Παύλο και έναν συνεργάτη, τον Σώπατρο, γιο του Πύρρου, που αργότερα τον βρίσκουμε ανάμεσα στους συνταξιδιώτες του Παύλου (Πραξ 20,4).
Ίσως ο κύριος λόγος για τον οποίο το έργο του Παύλου στη Βέροια μας είναι σήμερα γνωστό, είναι αυτή ακριβώς η λεπτομέρεια: ότι οι Βεροιείς Ιουδαίοι της συναγωγής ήταν δεκτικοί στο ευαγγέλιο του Παύλου αλλά και οι ίδιοι εξέταζαν τις Γραφές για να ελέγξουν αν τα πράγματα ήταν όπως τα έλεγε ο Παύλος.
Ο ακριβής όρος του πρωτοτύπου είναι ότι οι Βεροιείς ήταν “ευγενέστεροι παρά τους εν Θεσσαλονίκη”. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει πρωτίστως ότι ήταν πιο ευγενικοί, όπως θα λέγαμε σήμερα, αν και αυτό δεν μπορεί παρά να ήταν το αποτέλεσμα ως συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων. “Ευγενής” εκείνη την εποχή σήμαινε αρχικά την ευγενή καταγωγή (πρβλ. εδ. 12, όπου αναφέρεται ότι πίστεψαν πολλές από τις “επίσημες” Ελληνίδες, δηλ. της ανώτερης τάξης). Στη συνάφεια εδώ όμως σημαίνει πως οι άνθρωποι ήταν “καλοπροαίρετοι”. Και αυτό –όπως δείχνει η εξέλιξη των γεγονότων– σημαίνει τέσσερα πράγματα: Οι Βεροιείς ήταν,
1. Πρόθυμοι να ακούσουν
Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να πούμε άνετα για τους Βεροιείς Ιουδαίους είναι ότι ήταν γνήσια θρησκευόμενοι άνθρωποι και είχαν ενδιαφέρον για τον Θεό και για τα πράγματα του Θεού. Στο εδ. 11 διαβάζουμε ότι δέχτηκαν τον λόγο “μετά πάσης προθυμίας”. Ήθελαν ν’ ακούσουν για τον Θεό και για το νέο μήνυμα.
Ένα καλλιεργημένο μυαλό είναι συνήθως απροκατάληπτο, και ξεκινάει με τη δίψα για μάθηση, και για τη γνώση του Θεού. Είναι το ίδιο πνεύμα μ’ εκείνο του καλλιεργημένου Ζακχαίου ή του Κορνήλιου που έστειλε να φωνάξουν τον Πέτρο για να μάθει περισσότερα, ενώ ήξερε τόσα για τον Θεό. Είναι το πνεύμα αυτών που “πεινούν και διψούν για τη δικαιοσύνη”.
Έχεις, φίλε αναγνώστη, προθυμία μέσα στα τόσα που ενδεχομένως έχεις διαβάσει και ξέρεις, να ακούσεις και το ευαγγέλιο του Χριστού; Πολλοί το παίζουν εξελιγμένοι και προοδευτικοί και αρνούνται τον Θεό a priori χωρίς προηγουμένως να ακούσουν καν γι’ αυτόν. Αυτό είναι η πιο αντιεπιστημονική και παράλογη μέθοδος εξέτασης των πραγμάτων και προσέγγισης της Αλήθειας.
Οι Βεροιείς ήταν πρόθυμοι να ακούσουν, αλλά δεν έμειναν εκεί. Ήταν επίσης,
2. Ανοιχτοί να δεχτούν
Η διαφορά τους από τους Ιουδαίους της Θεσσαλονίκης ήταν ότι καθώς άκουγαν το κήρυγμα του Παύλου, σκέφτηκαν την πιθανότητα όλα αυτά να ήταν σωστά. Δεν υπάρχει τώρα λόγος ν’ αρχίσουμε τις υποθέσεις ότι ενδεχομένως οι Βεροιείς να μην ήταν ικανοποιημένοι από τη μέχρι τότε πίστη τους στον Ιουδαϊσμό κλπ. Κάθε άλλο! Ήταν τακτικοί στη συναγωγή, λάτρευαν τον αληθινό Θεό του Ισραήλ κι ασκούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Όμως, ο Θεός είχε κάτι περισσότερο να τους πει, και γι’ αυτό τους έστειλε τον Παύλο! Ήθελε να τους προσφέρει την πλήρη αποκάλυψη της σωτηρίας εν Χριστώ Ιησού.
Κι αντί να πουν σαν τους Θεσσαλονικείς «καλά είχαμε την ησυχία μας, έχουμε τον βασιλιά μας που είναι ο αυτοκράτορας, δεν θέλουμε μπλεξίματα, μη μας αναστατώνετε» και να διώξουν τον Παύλο, ήταν ανοιχτοί να δεχτούν και να εκτιμήσουν τη νέα διδασκαλία.
Τι είναι εκείνο που κρατάει κλειστά τ’ αυτιά σου και την καρδιά σου; Ιδιαίτερα εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε πρόθυμοι να συζητήσουμε τίποτα το καινούριο. Έχουμε τη θρησκεία μας, τις παραδόσεις μας, το δόγμα μας, δεν θέλουμε τίποτα καινούριο. Είμαστε καχύποπτοι σαν τους Θεσσαλονικείς. Φοβόμαστε πως το ευαγγέλιο θα μας χαλάσει την ησυχία μας και ίσως μας βάλει σε μπελάδες, κι έτσι το απορρίπτουμε.
Αλλά οι Βεροιείς ήταν ανοιχτοί να συζητήσουν, και επιπλέον ήταν,
3. Τολμηροί να ελέγξουν
Πουθενά άλλού, όπου κι αν πήγε ο Παύλος δεν βρήκε τέτοιους ακροατές. Αλλά έτσι αντιδρούν οι καλλιεργημένοι άνθρωποι, όχι οι αγροίκοι ή οι αφελείς. «Ωραία ακούγονται αυτά που μας λες, Παύλε, ας δούμε όμως κι εμείς από τα κείμενα αν είναι ακριβώς όπως τα λες –“αν ούτως έχουσι ταύτα”». Οι Γερμανοί έχουν μια ωραία παροιμία: «Καλή είναι η εμπιστοσύνη αλλά καλύτερος ο έλεγχος!»
Οι Βεροιείς ήξεραν ότι εκείνη την εποχή τριγύριζαν αναρίθμητοι ψευδοδιδάσκαλοι και ψευδοπροφήτες, και πολλοί απ’ αυτούς ήταν πειστικότατοι. Ο μόνος τρόπος να μην πλανηθεί κανείς ήταν να ελέγχει τις διδασκαλίες τους με ένα σταθερό κριτήριο. Και το μόνο σταθερό κριτήριο είναι ο γραπτός Λόγος του Θεού. Οι Βεροιείς έλεγξαν μία μία τις προφητείες που μιλούσαν για τον Μεσσία και σιγούρεψαν τη σύνδεση του προσώπου του Ιησού, που κήρυττε ο Παύλος, με τον Μεσσία των προφητειών. Κι επειδή ήταν πρόθυμοι να ακούσουν και ανοιχτοί να δεχτούν την οποιαδήποτε συζήτηση, πείστηκαν για την αλήθεια του Ιησού.
Το μεγαλύτερο αγαθό της Διαμαρτύρησης του 16ου αιώνα είναι ότι άνοιξε την αλυσοδεμένη Βίβλο στον λαό. Η πρώτη πράξη του Λουθήρου προς αυτή την κατεύθυνση ήταν να μεταφράσει τη Βίβλο στα σύγχρονα –τότε– γερμανικά για να την καταλαβαίνουν οι πιστοί. Με την ανακάλυψη της τυπογραφίας τυπώθηκαν χιλιάδες αντίτυπα. Και με την ίδρυση των Βιβλικών Εταιριών σε Γερμανία, Αγγλία και Αμερική άρχισαν να εκδίδονται η μία μετά την άλλη οι μεταφράσεις της Αγίας Γραφής και να κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο.
Παράλληλα, το μεγαλύτερο ατύχημα του ίδιου ανοίγματος ήταν, από τότε μέχρι σήμερα, ο καθένας με μια Γραφή στο χέρι να ανοίγει και μια δική του εκκλησία, γιατί “έτσι του έδειξε ο Θεός”! Όμως οι Βεροιείς δεν πήραν ο καθένας μια Τορά και να την ερμηνεύει καθένας τους κατά το δοκούν, αλλά κάθε μέρα σαν εκκλησία πια συγκεντρώνονταν, και μαζί με τον Παύλο μελετούσαν και ανίχνευαν την αλήθεια. Κι όταν μετά κατέληξαν ότι ο Παύλος είχε δίκιο, ιδρύθηκε η εκκλησία της Βέροιας.
4. Ταπεινοί να υποταχθούν
Τέλος οι Βεροιείς προχώρησαν σ’ ένα τέταρτο και τελευταίο βήμα. Ένα βήμα που κι αυτό μαρτυρούσε ότι ήταν “ευγενέστεροι” από άλλους: Όταν βεβαιώθηκαν ότι “ούτως είχον ταύτα”, αγκάλιασαν το ευαγγέλιο και υποτάχθηκαν σ’ αυτό. Το να είναι κανείς “καλοπροαίρετος” σημαίνει όχι απλώς να μπορεί να δει την αλήθεια, αλλά σημαίνει κι ότι έχει την ταπεινότητα να υποταχθεί σ’ αυτήν.
Τι κάνεις εσύ φίλε μου με το ευαγγέλιο; Ίσως είσαι αρκετά καλλιεργημένος, ευγενής ή καλοπροαίρετος και με προθυμία ακούς το χαρμόσυνο άγγελμα της σωτηρίας του Χριστού. Ίσως ακόμη έχεις την απαραίτητη ευρύνοια και χωρίς “κολλήματα” ή προκαταλήψεις δέχεσαι να κάνεις ατέρμονες συζητήσεις γύρω από τα πράγματα του Θεού. Τέλος έχεις και κάποιες βιβλικές γνώσεις και ψάχνεις να επαληθεύσεις αυτά που ακούς για τη σωτηρία του Χριστού. Καλά κάνεις. Κι ο Χριστός προσκάλεσε τον Θωμά να βάλει το δάκτυλό του “επί τον τύπον των ήλων” για να πεισθεί.
Το ερώτημα όμως είναι: έχεις τελικά τη διάθεση να υποταχθείς και να υπακούσεις στην πρόσκληση του Χριστού; Θέλεις να αφήσεις αυτά που μέχρι τώρα ήξερες, έκανες ή πίστευες και να ακολουθήσεις τον δρόμο της μετανοίας;
Οι Βεροιείς δεν έμειναν στην Ιστορία μόνο γιατί είχαν την τόλμη να ελέγξουν την ακρίβεια των λόγων του Παύλου. Έμειναν στην Ιστορία, και το όνομά τους γράφτηκε στα βιβλία του ουρανού, επειδή τελικά είχαν την ταπείνωση να υπακούσουν και ν’ ανταποκριθούν στην πρόσκληση του ευαγγελίου του αναστημένου Ιησού.
Μπορείς να κάνεις το ίδιο κι εσύ.