Ο Jonathan Cahn είναι ένας Αμερικανός Μεσσιανιστής Εβραίος (Εβραίος, δηλαδή, που πιστεύει στον Ιησού Χριστό και τον αποδέχεται ως τον Μεσσία), ο οποίος τα τελευταία χρόνια, μέσα από ομιλίες και από το βιβλίο του The Harbinger (=Ο προάγγελος), το οποίο γρήγορα έγινε μπεστ σέλερ, απευθύνει ένα σημαντικό μήνυμα στον Αμερικανικό λαό, που νομίζω ότι μπορεί κάλλιστα να αφορά κι εμάς τους Έλληνες, ιδιαίτερα μέσα στις συγκυρίες που βιώνουμε τελευταία. Σ’ αυτό το βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=zLOhWR_xFz8 παρουσιάζεται μια από τις πιο πρόσφατες συνεντεύξεις του . Επειδή, όμως, είναι στα Αγγλικά και ίσως απαιτεί και προηγούμενη γνώση της Αγίας Γραφής, θα προσπαθήσω να εξηγήσω το περιεχόμενο του βίντεο όσο πιο συνοπτικά μπορώ.

Το μήνυμα αυτό διαμορφώθηκε μέσα από τα γεγονότα της επίθεσης στους δίδυμους πύργους της Ν. Υόρκης, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Τότε, όπως έχει πει ο Cahn, ο Θεός τού έστρεψε την προσοχή σε ένα δέντρο, μια μεγάλη συκομουριά που είχε καταστραφεί από ένα δοκάρι των πύργων που κατέρρευσαν και του δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι κάποιο προφητικό μήνυμα κρυβόταν μέσα σ’ αυτό το γεγονός. Αμέσως, αναζήτησε μέσα στη Βίβλο κάποια αναφορά που να συνέδεε τη συκομουριά με κάποιο προφητικό μήνυμα και βρήκε ένα κομμάτι από το βιβλίο του Ησαΐα (9: 8-17) και ειδικότερα τα χωρία 8-11, που λένε τα εξής: «Ο ΚΥΡΙΟΣ έστειλε λόγο ενάντια στον Ιακώβ, και έπεσε επάνω στον Ισραήλ. Και ολόκληρος ο λαός θα το γνωρίσει, ο Εφραϊμ και ο κάτοικος της Σαμάρειας, που λένε υπερήφανα και με έπαρση καρδιάς: Οι πλίθες έπεσαν, εμείς όμως θα κτίσουμε με πελεκητές πέτρες· οι συκομουριές κόπηκαν, εμείς όμως θα τις αλλάξουμε με κέδρους. Γι’ αυτό, ο Κύριος θα σηκώσει τούς εχθρούς τού Ρεσίν εναντίον του, και θα συνενώσει τούς πολεμίους του».

Βλέπουμε ότι, αρχικά, ο λόγος αυτός απευθύνεται στον Ιακώβ (δηλαδή σε ολόκληρο τον Εβραϊκό λαό, που είναι οι απόγονοι του Ιακώβ) αλλά, γρήγορα, ο Θεός επιπλήττει ειδικά τον Εφραΐμ και τους κατοίκους της Σαμάρειας και λίγο πιο κάτω (χωρ. 12, 14) τους προαναγγέλλει ότι θα τους βρει μια μεγάλη καταστροφή, ένας αφανισμός. Ο προφήτης που ανήγγειλε αυτό το μήνυμα, ο Ησαΐας, ξεκίνησε το προφητικό του έργο γύρω στο 740 π.Χ., ενώ ο Ρεσίν, ο βασιλιάς της Αράμ (Συρίας) πέθανε το 732 π.Χ., έχοντας κάνει αρκετές επιθέσεις στο Ισραήλ. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα προφητεύεται η πτώση του, από τους εχθρούς του, επικεφαλής των οποίων ήταν ο βασιλιάς των Ασσυρίων (που είχαν για βάση το σημερινό Ιράκ) ο οποίος και σκότωσε τον Ρεσίν. Αλλά, όπως συνεχίζει η προφητεία, οι Ασσύριοι δεν θα σταματούσαν εκεί, διότι αυτοί οι ίδιοι εχθροί τού Ρεσίν «θα καταφάνε τον Ισραήλ» (χωρ. 12). Και πράγματι, αυτό εκπληρώθηκε 10 χρόνια αργότερα, όταν ο Ασσύριος βασιλιάς Σαλμανασάρ κατέκτησε τη Σαμάρεια και μετοίκισε στην Ασσυρία όλους τους κατοίκους του Βόρειου Βασιλείου, που ήταν και το μεγαλύτερο μέρος του Εβραϊκού λαού (Β΄ Βασ. 17:1-7).

Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι ότι εκείνη την εποχή το Εβραϊκό έθνος ήταν χωρισμένο σε 2 βασίλεια, το νότιο και το βόρειο. Το Νότιο Βασίλειο, που αποκαλείται στη Βίβλο και Ιούδας, αποτελούταν κυρίως από τις φυλές Ιούδα και Βενιαμίν και είχε ως πρωτεύουσα
την Ιερουσαλήμ. Στο Βόρειο Βασίλειο είχαν συνασπισθεί οι υπόλοιπες 10 φυλές, και εκείνο τον καιρό, είχαν ως πρωτεύουσα τη Σαμάρεια. Μέσα στη Βίβλο, το Βόρειο Βασίλειο αποκαλείται και Ισραήλ ή Ιωσήφ ή Εφραΐμ (διότι η φυλή Εφραΐμ ήταν η πολυπληθέστερη και ο Εφραΐμ ήταν γιος του Ιωσήφ). Η διαίρεση είχε επέλθει το 930 π.Χ., όταν βασίλευε ο Ροβοάμ, ο εγγονός του Δαβίδ. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, το Βόρειο Βασίλειο καταλύθηκε 210 χρόνια αργότερα, από τους Ασσύριους, οι οποίοι μάλιστα μετοίκισαν τους κατοίκους του σε περιοχές του Ιράκ. Αυτοί ποτέ δεν επέστρεψαν στη Γη Ισραήλ, και σήμερα αποτελούν το μυστήριο των 10 χαμένων φυλών του Ισραήλ, ένα μυστήριο που τα τελευταία χρόνια -2.700 χρόνια αργότερα -, από τη δεκαετία του 1980 και μετά, μοιάζει να αρχίζει να λύνεται με θαυμαστό τρόπο, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά πόσο συγκλονιστικό βιβλίο είναι η Βίβλος. Το Νότιο Βασίλειο καταλύθηκε από τους Βαβυλώνιους το 586 π.Χ. (περίπου 150 χρόνια αργότερα από το βόρειο) και οι κάτοικοι του μετοικίσθηκαν στη Βαβυλώνα. Ένα μικρό μέρος από αυτούς επέστρεψαν 70 χρόνια αργότερα και το Βασίλειο της φυλής Ιούδα ανασυστάθηκε, αν και χωρίς δικό του βασιλιά πλέον, διότι από τότε και στο εξής τελούσε πάντοτε σε υποτέλεια σε διάφορα μεγάλα βασίλεια της εποχής. Γι’ αυτό και στην Καινή Διαθήκη συναντούμε συχνά τον όρο Ιουδαίοι, ως χαρακτηρισμό για τους τότε κατοίκους του Ισραήλ.

Κρατώντας, λοιπόν, στο μυαλό μας την ύπαρξη των 2 βασιλείων και την κατάλυση του Βόρειου Βασιλείου από τους Ασσύριους λίγα χρόνια μετά την προφητεία του Ησαΐα, ας ξαναγυρίσουμε στο σήμερα και στο μήνυμα του Jonathan Cahn που σχετίζεται με την 11η Σεπτεμβρίου του 2001.
Εξετάζοντας και πάλι το απόσπασμα του Ησαΐα, βλέπουμε ότι είναι ένας προφητικός στον οποίο, εμφατικά, μιλάει ο ίδιος ο Θεός και προειδοποιεί τους κατοίκους του Βόρειου Βασιλείου για την επικείμενη καταστροφή τους. Ο λόγος της καταστροφής τους; Η υπερηφάνεια και η αμετανόητη καρδιά τους. Διότι, μετά τις επιθέσεις του Ρεσίν, που τους προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές, αλλά κατόρθωσαν να τις απωθήσουν, αυτοί, αντί να επιστρέψουν και να εκζητήσουν τον Θεό (χωρ. 13) για να δουν για ποιο λόγο τούς συνέβησαν όλα αυτά και πώς θα μπορούσαν να αποκατασταθούν, με έπαρση καρδιάς στηρίχτηκαν στον εαυτό τους και αμετανόητοι θεώρησαν ότι με δικές τους δυνάμεις θα κατορθώσουν να ξανασταθούν στα πόδια τους, δυνατότεροι, και να θωρακιστούν απέναντι στους εχθρούς τους. Είπαν: Τα πλίθινα σπίτια που μας κατέστρεψαν, εμείς θα τα ξανακτίσουμε πιο γερά, με λαξευτές πέτρες, και τις συκομουριές που μας ξερίζωσαν θα τις αντικαταστήσουμε με τους δυνατούς κέδρους του Λιβάνου (χωρ. 10). Κι αυτή η απροθυμία τους να ταπεινωθούν, να μετανοήσουν και να επιστρέψουν στους δρόμους του Θεού, θα τους οδηγούσε στην ολοκληρωτική καταστροφή τους. Διότι, λίγο μετά, θα ερχόταν ένας ισχυρότερος εχθρός, τον οποίο, χωρίς την επέμβαση του Θεού, δεν θα ήταν σε θέση να τον αντιμετωπίσουν, και θα τους αφάνιζε. Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή ότι ο Θεός δεν θέλει το θάνατο του αμαρτωλού, «Ζω εγώ, λέει ο Κύριος ο Θεός, δεν θέλω τον θάνατο του αμαρτωλού, αλλά να επιστρέψει ο ασεβής από τον δρόμο του, και να ζει» (Ιεζεκιήλ 33:11), αλλά από την άλλη δεν ανέχεται και την υπερηφάνεια του ανθρώπου (Παροιμίες 6:16-17), και νομίζω ότι εύκολα αντιλαμβανόμαστε το γιατί, αν μόνο αναλογιστούμε τα ποτάμια του αίματος που χύθηκαν μέσα στην ιστορία, από επηρμένους ηγέτες που νόμιζαν τον εαυτό τους θεό και θέλησαν να κυριαρχήσουν επάνω στους συνανθρώπους τους. Επειδή, όμως, δεν ευχαριστιέται στο θάνατο ακόμη και των υπερήφανων, ο Θεός δίνει πάντοτε την ευκαιρία στον άνθρωπο να διορθώσει τη ζωή του, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εθνών, όπως διαβάζουμε σε πολλές διηγήσεις μέσα στη Βίβλο. Κι αφού ο Θεός είναι αναλλοίωτος, σίγουρα και σήμερα ακολουθεί τον ίδιο δρόμο, έστω κι αν δεν υπάρχουν πάντοτε οι άνθρωποι που το φωνάζουν δυνατά, ή ίσως εμείς δεν ακούμε και δεν δίνουμε σημασία στους ανθρώπους που το φωνάζουν.
Αυτό που διαπίστωσε ο Jonathan Cahn είναι ότι, με έναν μυστηριώδη τρόπο, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η Αμερική μοιάζει να ακολουθεί κατά γράμμα την ίδια αδιάλλακτη πορεία του Βασιλείου του Ισραήλ, μια πορεία που, αν δεν υπάρξει μετάνοια, θα οδηγήσει, προφανώς, και στο ίδιο καταστροφικό αποτέλεσμα. Κι αυτή η διαπίστωση δεν βασίζεται μόνο σε γενικές ή και συγκεκριμένες παρατηρήσεις για ενέργειες που υποδηλώνουν υπερηφάνεια και απομάκρυνση από τον Θεό, αλλά επισημαίνεται και από την εκπλήρωση όλων των σημείων που αναφέρονται στο συγκεκριμένο κείμενο του Ησαΐα, τα οποία ο Cahn αποκαλεί harbingers (προάγγελους).

Ο πρώτος τέτοιος προάγγελος είναι ότι την επομένη της επίθεσης, στην πρώτη σύνοδο της Γερουσίας, ο επικεφαλής της πλειοψηφίας, Tom Daschle, μίλησε για την αποφασιστικότητα των Αμερικανών να γίνουν δυνατότεροι και διάβασε ακριβώς αυτό το απόσπασμα από τον Ησαΐα (ότι θα ξανακτίσουν και θα ξαναφυτέψουν), ως πηγή ενθάρρυνσης, μη διακρίνοντας ότι ουσιαστικά αυτά τα λόγια εξέφραζαν την αποδοκιμασία του Θεού για την αμετανόητη στάση του λαού Ισραήλ. Επιπλέον, στην τρίτη επέτειο από την επίθεση (11 Σεπτ. 2004), τα ίδια λόγια επανέλαβε σε μια σχετική εκδήλωση στην Ουάσιγκτον, και ο John Edwards, που τότε ήταν υποψήφιος για την προεδρία. (Σ’ αυτήν την ιστοσελίδα, μπορείτε να δείτε τα σύντομα βίντεο με τις δύο ομιλίες http://www.wnd.com/2011/12/379829/#ooid=YxdDM0MzrKdEInM9C50Cc0UISnWB-eHa.

Ο δεύτερος προάγγελος σχετίζεται με την ανοικοδόμηση με πελεκητές πέτρες. Αυτό εκπληρώθηκε όταν το 2004, στις 4 Ιουλίου (την ημέρα της εθνικής γιορτής της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ), ο Ελληνοαμερικανός κυβερνήτης της Πολιτείας Ν. Υόρκης, ο Τζορτζ Πατάκις, έφερε μια πέτρα 20 τόνων, λαξευμένη από τα ορυχεία έξω από τη Νέα Υόρκη και την εγκαινίασε ως θεμέλιο λίθο για τον Πύργο της Ελευθερίας, που επρόκειτο να κτιστεί στο Σημείο Μηδέν, για ν’ αντικαταστήσει τους πεσμένους πύργους. Όπως διαβάζουμε σ’ αυτήν την ιστοσελίδα http://www.monumentsandmemorials.com/report.php?id=1903, που περιγράφει τα μνημεία της Ν. Υόρκης, η πέτρα αυτή δεν ήταν συμβολική, αλλά σχεδιάστηκε και κόπηκε από τις εταιρείες που εκείνον τον καιρό συνέπρατταν για το σχεδιασμό του νέου πύργου, με σκοπό να αποτελέσει πραγματικά τον ακρογωνιαίο λίθο του νέου οικοδομήματος. Αργότερα, όμως, αποφασίσθηκε να χρησιμοποιηθούν άλλα υλικά, για λόγους μεγαλύτερης ασφάλειας, και σήμερα αυτή η πέτρα έχει μεταφερθεί στον χώρο της εταιρείας που την εξόρυξε, και από το 2009 εγκαινιάστηκε και εκτίθεται ως μνημείο για τους νεκρούς της 11ης Σεπτεμβρίου.

Ο τρίτος προάγγελος σχετίζεται με την αντικατάσταση των συκομουριών με κέδρους, και αφορά στη συκομουριά που κτυπήθηκε και καταστράφηκε από ένα δοκάρι του νότιου πύργου. Μήπως είναι υπερβολή του Jonathan Cahn να ασχοληθεί με ένα δέντρο τη στιγμή που έγινε μια τόσο μεγάλη καταστροφή; Μήπως είναι κάτι παρατραβηγμένο, μόνο και μόνο για να αποδείξει την εκπλήρωση των προφητειών; Ίσως θα μπορούσε κάποιος να σκεφθεί έτσι, αν ο Cahn ήταν ο μόνος που πρόσεξε αυτό το δέντρο, αλλά δεν ήταν. Μπροστά από το Σημείο Μηδέν περνά η Church street και στην άλλη πλευρά της, ακριβώς απέναντι από του δίδυμους πύργους, βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Παύλου (St Paul’s Chapel), με τον αυλόγυρό του. Στην άκρη της αυλής ήταν ριζωμένη η συκομουριά που καταστράφηκε. Αλλά, επειδή ήταν εκεί και δέχτηκε αυτή το κτύπημα, σώθηκε το εκκλησάκι, το μόνο κτίριο που ήταν τόσο κοντά και έμεινε ανέπαφο, με αποτέλεσμα, τις επόμενες ημέρες, να αποτελεί το καταφύγιο όπου αναπαύονταν οι διασώστες που εργάζονταν στο Σημείο Μηδέν. Αυτή η συγκυρία τράβηξε το ενδιαφέρον των ανθρώπων, μέχρι του σημείου που η κεντρική εκκλησία της ενορίας στην οποία ανήκει το εκκλησάκι, η εκκλησία Trinity που βρίσκεται λίγο πιο μακριά, ανέθεσε σε έναν γλύπτη να αποτυπώσει τις ρίζες της σε χαλκό και να φτιάξει μ’ αυτόν τον τρόπο ένα ακόμη μνημείο, που σήμερα βρίσκεται στην αυλή της Trinity, στη συμβολή των πολύ γνωστών δρόμων Broadway και Wall Street. (Με την παρακάτω διεύθυνση μπορείτε να πάτε, μέσα από το Google maps, στην εκκλησία Trinity και να δείτε το γλυπτό των ριζών όπως εκτίθεται σήμερα http://goo.gl/maps/XE7FW.

Αλλά, το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Το Νοέμβριο του 2003, η ενορία αποφάσισε να αντικαταστήσει την κατεστραμμένη συκομουριά, και, για να δώσει μια πιο χαρούμενη νότα στην περιοχή, την αντικατέστησε με ένα κωνοφόρο που στολίστηκε ως Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το είδος αυτού του κωνοφόρου ονομάζεται spuce, που στα ελληνικά το βρήκα ως ερυθρελάτη ή πικέα, και είναι το αντίστοιχο του κέδρου που ευδοκιμεί στο βόρειο ημισφαίριο, ενώ ο κέδρος του Λιβάνου είναι μεσογειακό είδος κωνοφόρου, που σήμερα φύεται στο Λίβανο, τη νότια Τουρκία, την Κύπρο και τη Συρία. Αυτό το νέο δέντρο στολίστηκε και φωταγωγήθηκε για τα Χριστούγεννα του 2003 και ονομάστηκε Δέντρο της Ελπίδας, αλλά, δυστυχώς, σήμερα, μετά από 10 χρόνια, κυριολεκτικά φυτοζωεί και είναι σκιά του αρχικού δέντρου, όπως φαίνεται και από τις εικόνες του Google maps που εμφανίζονται εδώ http://goo.gl/maps/r67d5, http://goo.gl/maps/cGZnG. Να ’ναι κι αυτό ένας προάγγελος για το ότι η ελπίδα, πως ο άνθρωπος με δικές του προσπάθειες και μένοντας μακριά από τον Θεό θα αποτρέψει την καταστροφή, είναι μάταιη και καταδικασμένη;

Πέρα, όμως, από την αντικατάσταση της συκομουριάς με τον κέδρο, υπάρχουν και μερικά ακόμη στοιχεία στα οποία αξίζει να σταθούμε. Το εκκλησάκι του Αγίου Παύλου είναι το παλαιότερο δημόσιο κτίριο του Μανχάταν και συνδέεται στενά με την δημιουργία των ΗΠΑ. Εκεί, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ο πρώτος πρόεδρος της χώρας, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, πήγε μαζί με τα μέλη της κυβέρνησής του και για δύο ώρες προσευχήθηκαν και αφιέρωσαν τη νέα ανεξάρτητη χώρα τους στον Θεό. Κι αυτό το γεγονός ίσως μας δίνει τη δυνατότητα να συμπεράνουμε ότι αυτή η διάσωση της μικρής εκκλησίας, που έγινε με τόσο εντυπωσιακό τρόπο ώστε να τραβήξει το ενδιαφέρον των ανθρώπων, δεν θα ήταν καθόλου τυχαία. Μάλλον επρόκειτο για ένα ακόμη μήνυμα από τον Θεό προς τον λαό της Αμερικής, για να ξαναθυμηθούν από πού ξεκίνησαν και να ξαναγυρίσουν εκεί, αλλά και για να τους πει ότι ακόμη υπάρχει καιρός μετάνοιας, κι ότι τους περιμένει, και ότι δεν έχει πάρει την απόφαση να τους εγκαταλείψει στην καταστροφής τους. Κι ενώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό το στοιχείο σχετίζεται με την πνευματική ζωή της Αμερικής, υπάρχει κι ένα δεύτερο στοιχείο που σχετίζεται με την οικονομική ζωή της, και συνδέεται και πάλι με τη συκομουριά. Διαβάζουμε στη Wikipedia ότι η συκομουριά της Αμερικής (που είναι είδος πλατάνου) ονομάζεται Buttonwood (μπάτονγουντ), αλλά αν κάνετε μια αναζήτηση γι’ αυτή τη λέξη στο διαδίκτυο, εκείνο που πρώτα θα εμφανιστεί είναι το λήμμα Buttonwood Agreement (Συμφωνία του Μπάτονγουντ). Η Συμφωνία αυτή ονομάστηκε έτσι διότι υπογράφηκε κάτω από μια συκομουριά,

στην Wall Street (σε απόσταση περίπου 1 χιλιομέτρου από το εκκλησάκι), από 24 χρηματιστές, το 1792, και αποτελεί την ιδρυτική απόφαση για τη δημιουργία του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης. Ο Cahn επισημαίνει κι άλλες λεπτομέρειες για τη σύνδεση της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε λίγα χρόνια μετά (το 2008), με την προειδοποίηση του Θεού, αλλά νομίζω πως τα όσα αναφέραμε ήδη είναι αρκετά για να μας κάνουν να σκεφθούμε ότι είναι μάλλον απίθανο να πρόκειται για συμπτώσεις.
Σήμερα, ο νέος πύργος πλησιάζει προς την ολοκλήρωση της κατασκευής του, η οποία είχε σχεδιαστεί για το 2011, αλλά καθυστέρησε. Τον Αύγουστο του 2012 το ανεγειρόμενο κτίριο ξεπέρασε και πάλι σε ύψος όλα τα άλλα κτίρια και τότε πραγματοποιήθηκε μια ειδική τελετή, στην οποία ο πρόεδρος Ομπάμα και άλλοι επίσημοι υπέγραψαν επάνω σε ένα κεντρικό δοκάρι. Αλλά, και πάλι καμιά μνεία για μετάνοια, καμιά αναφορά στον Θεό. Και πάλι, η ίδια έπαρση και η ίδια εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη δύναμη, καθώς ο πρόεδρος Ομπάμα έγραψε: «Θυμόμαστε, ξανακτίζουμε, επιστρέφουμε δυνατότεροι». (Δείτε εδώ το σχετικό βιντεάκι του Associated Press http://www.youtube.com/watch?v=gXQ2c15nYtE)

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση, θα ήθελα να δώσω μια διεύθυνση από τον ιστότοπο της εκκλησίας Trinity, http://www.trinitywallstreet.org/news/features/the-trinity-root. Στο κάτω αριστερό μέρος της σελίδας έχει τέσσερις τίτλους, που όταν τους ανοίξουμε περιέχουν φωτογραφίες σχετικές με το εκκλησάκι, τη συκομουριά και το δέντρο της ελπίδας. Κάτω δεξιά, μπορούμε να δούμε ένα βίντεο από τη δημιουργία και την τοποθέτηση του γλυπτού των ριζών. Σ’ όλες τις συνεντεύξεις του Jonathan Cahn που έχω δει, ποτέ δεν ανέφερε ότι όλες αυτές οι τελετές έχουν γίνει από κάποια άλλη εκκλησία, αλλά πραγματικά, καθώς έβλεπα τις προσπάθειες των ανθρώπων να δημιουργήσουν ελπίδα, με γιορτές, σύμβολα και εκδηλώσεις, εφησυχάζοντας τον εαυτό τους και τους άλλους, δεν μπόρεσα να μην το συνδυάσω με ένα ακόμη χωρίο από το 9ο κεφάλαιο του Ησαΐα, που βρίσκεται μερικά χωρία πιο κάτω από το 10ο, για το οποίο μιλήσαμε τόσο εκτενώς. Είναι το Ησαΐας 9:16, που λέει: «Επειδή, αυτοί που μακαρίζουν αυτόν τον λαό, τον πλανούν· κι αυτοί που μακαρίζονται απ’ αυτούς, αφανίζονται» και, όπως διαβάζουμε στα προηγούμενα χωρία (14-15), αυτή η κρίση του Θεού απευθύνεται τόσο στους πολιτικούς όσο και τους θρησκευτικούς ηγέτες του λαού, που αντί να τον οδηγήσουν σε μετάνοια, τον καθησυχάζουν και του λένε πως όλα θα πάνε καλά και όλα θα διορθωθούν.
Δεν θα κλείσω με τον κλασικό τρόπο του ρητορικού ερωτήματος «Μήπως, όλα αυτά έχουν να πουν κάτι και σ’ εμάς τους Έλληνες, σήμερα;» διότι από την αρχή είπα ότι πιστεύω πως μας αφορούν και, σίγουρα, έχουν να μας πουν πολλά για το πώς φτάσαμε κι εμείς στην κατάσταση που είμαστε σήμερα και για το πώς θα μπορέσουμε να αποφύγουμε την ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή, που εδώ και τρία χρόνια ο Θεός την καθυστερεί, περιμένοντας από εμάς να κάνουμε αυτό που πρέπει, για να μην αφανιστούμε, τώρα αλλά και αιώνια. Ας ακούσουμε.