Γράφει η Μαρία Φραγκοπούλου – Μωλιώτη, Εκπαιδευτικός- Νομικός
Υπήρχε μια εποχή που τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παίζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ. Έτρεχαν, χοροπηδούσαν, και με τη φαντασία τους δημιουργούσαν ατελείωτες ιστορίες. Σήμερα, πολλά παιδιά σπάνια έχουν την ευκαιρία να παίξουν. Τι έχει συμβεί;> Τα παιδιά ξοδεύουν κατά μέσο όρο 4 ½ ώρες την ημέρα παρακολουθώντας τηλεόραση, παιχνίδια βίντεο, και κομπιούτερς.
> Υπάρχει μεγάλη πίεση για ακαδημαική επιτυχία, για εξετάσεις, ξένες γλώσσες, κι άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, αρχίζοντας από την ηλικία των 3 ετών.
> Η ζωή τους καθορίζεται από το υπερφορτωμένο πρόγραμμα των ενηλίκων.
> Έχουν μειωθεί οι ώρες για σχολικό διάλειμμα, και με τις πολυκατοικίες και την υπέρμετρη αύξηση της κυκλοφορίας έχει σχεδόν εξαφανιστεί ο ανοικτός χώρος για ασφαλές παιχνίδι.
Μακροχρόνιες έρευνες έχουν αποδείξει πως το έντονο και γεμάτο φαντασίωση παιχνίδι είναι πολύ περισσότερο από μια απλή διασκέδαση. Βοηθά το παιδί ν αναπτυχθεί σωματικά, κοινωνικά, πνευματικά και ψυχολογικά. Τα οφέλη είναι τόσο εντυπωσιακά που συνηγορούν πως το παιχνίδι πρέπει να είναι κατά το δυνατόν μια καθημερινή απασχόληση.
Η ΑΞΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Το παιχνίδι που ξεκινά με πρωτοβουλία του παιδιού είναι το απαραίτητο θεμέλιο για μάθηση και ακαδημαϊκή επιτυχία. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί χρησιμοποιεί και μαθαίνει τη γλώσσα, συναλλάσσεται, διαπραγματεύεται, ακολουθεί τους κανόνες, αναγνωρίζει και επιλύει προβλήματα. Με άλλα λόγια, το παιχνίδι βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν καλύτερα τον κόσμο που ζούν και το ρόλο τους στη ζωή. Σύμφωνα με επίσημες έρευνες, το παιχνίδι βοηθά σημαντικά το παιδί στη:
v Σωματική Ανάπτυξη – Το έντονο παιχνίδι δυναμώνει τους μυς, βοηθώντας έτσι τη σωματική ανάπτυξη. Συντονίζει τη ταχύτητα, ισορροπία και κινητικότητα του παιδιού και βοηθά στην κατανάλωση ενέργειας. Το παιχνίδι είναι ο φυσιολογικός τρόπος για τη πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας που καταδυναστεύει σήμερα πολλά παιδιά.
v Πνευματική Ανάπτυξη – Ο συνεχής διάλογος βοηθά στην ανάπτυξη και κατανόηση της γλώσσας, αναπτύσσοντας έτσι την ικανότητα να δίνεις και να καταλαβαίνεις οδηγίες. Είναι το θεμέλιο για μελλοντική επιτυχία στην ανάγνωση και στο γράψιμο. Τα παιδιά χρησιμοποιούν το μυαλό τους και τις έμφυτες ικανότητές τους για ν’ αναπτύξουν ιδέες. Η προσωπική τους εμπειρία με διάφορα αντικείμενα και η άμεση επαφή τους με το φυσικό περιβάλλον και τον κόσμο που ζούνε τα βοηθά να κατανοήσουν πως λειτουργούν οι βασικοί νόμοι της φυσικής και της χημείας, καθώς επίσης και οι αρχές των μαθηματικών. Το παιχνίδι είναι επίσης σημαντικό για την ανάπτυξη της παιδικής φαντασίας και της δημιουργικότητας.
v Κοινωνική και Συναισθηματική Ανάπτυξη – Μέσα από τις κοινωνικές συνθήκες που δημιουργεί το παιχνίδι το παιδί αποκτά φιλίες, μαθαίνει να συνεργάζεται, να διαπραγματεύεται, να μοιράζεται, να συμμορφώνεται με κανόνες, να λύνει προβλήματα, να αισθάνεται συμπόνια, να ελέγχει τη συμπεριφορά του, και να μειώνει την επιθετικότητα του. Το ασφαλές περιβάλλον με ανθρώπους που εμπιστεύεται του δίνει τη δυνατότητα ν? αναπτύξει πρωτοβουλία, και να πάρει αποφάσεις χωρίς σοβαρές συνέπειες. Αυτό βοηθά στην καλύτερη κοινωνική συμπεριφορά και ψυχολογική υγεία του παιδιού.
v Ανάπτυξη μιας Αίσθησης Ικανότητας – «Μπορώ να το κάνω,» είναι μια έκφραση που βοηθά τα παιδιά ν’ αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και σεβασμό στον εαυτό τους. Έτσι θα μπορέσουν ν΄αναπτυχθούν σε αυτόνομονα και υπεύθυνα άτομα.
v Ψυχολογική Εκτόνωση – Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους- χαρά, πόνο, θυμό, απογοήτευση – να εκτονωθούν, και να μειώσουν το άγχος. Αυτό τους βοηθά ν΄αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά διάφορες δυσάρεστες καταστάσεις.
v Μεγάλη Απόλαυση – Αναμφισβήτητα, τα υγιή παιδιά κάθε ηλικίας αγαπούν το παιχνίδι. Οι ειδικοί ισχυρίζονται πως η συχνή και δραστήρια συμμετοχή του παιδιού στο παιχνίδι είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τη μελλοντική του ευτυχία και υγεία.
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ
Η αυτοπεποίθηση και η πειθαρχία που μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από το παιχνίδι είναι μια πολύ σημαντική προετοιμασία που πρέπει να έχουν για το σχολείο.
Jane Little, Νηπιαγωγός
Δεν αποκτάς σωστή κοινωνική συμπεριφορά απλά όταν σου λέει ο δάσκαλος πώς πρέπει να φέρεσαι. Μέσα από τη συναναστροφή σου με άλλα παιδιά μαθαίνεις τι είναι κοινωνικά αποδεκτό ή όχι.
Pelegrini, Ψυχολόγος
Επειδή τα παιδιά απολαμβάνουν το παιχνίδι, δεν το εγκαταλείπουν εύκολα όταν απογοητεύονται. Αυτό τα διδάσκει επιμονή και ικανότητα διαπραγμάτευσης.
Pelegrini, Ψυχολόγος
Η απουσία ευκαιρίας για ελεύθερο παιχνίδι που ικανοποιεί τη παιδική φαντασία μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη των παιδιών σ? ευτυχισμένα και ισορροπημένα άτομα.
Stuart Brown, Ψυχίατρος
ΣΗΜΕΙΩΣΗ Παραλλαγή αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Αγγλική στο διαδίκτυο Συμμαχία για την Παιδική Ηλικία www.allianceforchildhood.org. Ο Οργανισμός αυτός προωθεί νομοθεσία και πρακτικές αρχές που βοηθούν στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών, στην αγάπη τους για μάθηση, και στη χαρά για ζωή.
ΜΑΡΙΑ ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΩΛΙΩΤΗ
Ιούλιος, 2014