του Βασίλη Κωνσταντινίδη
Βιβλικό ανάγνωσμα: Παροιμίες 4:20-27
Ένας επαγγελματίας ξεναγός στέκεται μπροστά σ’ έναν πολύ απότομο και βαθύ γκρεμό. Μιλώντας με κάποιον από την περιοχή εκεί, του λέει: «Αυτός ο γκρεμός φαίνεται πολύ επικίνδυνος. Πώς και δεν έχουν βάλει εδώ μια προειδοποιητική πινακίδα; Και ο άνθρωπος του απαντά: «Έχετε δίκιο. Όντως είναι πολύ επικίνδυνος γκρεμός και όντως είχαν βάλει μια προειδοποιητική πινακίδα για δύο χρόνια. Κανένας όμως δεν είχε πέσει μέσα κι έτσι την αφαίρεσαν!»
Μπορεί αυτή η ιστορία να μας κάνει να χαμογελάμε αλλά πιστεύω μας δίνει μια πολύ καθαρή εικόνα για τα πνευματικά. Ο Θεός, γνωρίζοντας τους κινδύνους που υπάρχουν σ’ αυτόν τον πεσμένο κόσμο, μας έχει δώσει τις δικές Του προειδοποιήσεις μέσα στο Λόγο Του, την Αγία Γραφή. Ο Διάβολος όμως έχει καταφέρει με πολλή πανουργία να αφαιρέσει όλες τις πινακίδες αφού, όπως μας λέει η Γραφή, σκοπός του είναι «να κλέψει και σκοτώσει και απολέσει» (Ιωάν.10:10). Ο άρχοντας του κόσμου αυτού, όπως περιγράφεται ο Διάβολος στην Αγία Γραφή, δεν αφήνει καμιά ευκαιρία να πάει χαμένη, και δε διστάζει να χρησιμοποιήσει ακόμα και τα Χριστούγεννα ως ένα από τα καλά καμουφλαρισμένα δολώματά του για να επεκτείνει την προσωρινή βασιλεία του.
Ήθελα λοιπόν να μιλήσουμε για τα «επικίνδυνα Χριστούγεννα»! Ας δούμε μαζί λίγο πιο χειροπιαστά τους κινδύνους που μπορεί να κρύβουν οι γιορτές των Χριστουγέννων για την πνευματική μας υγεία και πώς μπορούμε να φυλαχθούμε απ’ αυτούς.
Στο πιο πάνω Βιβλικό ανάγνωσμα από το βιβλίο των Παροιμιών, ο Θεός προειδοποιεί: «Μετά πάσης φυλάξεως φύλαττε την καρδίαν σου· διότι εκ ταύτης προέρχονται οι εκβάσεις της ζωής’ (Παρ. 4:23). Αγαπητοί μου, κάθε φορά που υπάρχει κάποια προειδοποίηση στο Λόγο του Θεού, καλά θα κάνουμε να δίνουμε προσοχή. Ο Θεός γνωρίζει την πλάση μας, πόσο αδύναμοι είμαστε και ευάλωτοι στις παγίδες του εχθρού της ψυχής μας. Μας προειδοποιεί, λοιπόν, για το καλό μας. Και είναι δική μας η ευθύνη να φυλάξουμε την καρδιά μας. Ο προφήτης Ιερεμίας μας λέει ότι «η καρδιά είναι απατηλή υπέρ πάντα, και σφόδρα διεφθαρμένη»! (Ιερ. 17:9). Η καρδιά μας μπορεί πολύ εύκολα να πλανηθεί αν δεν προσέξουμε, αν δεν αγρυπνήσουμε, ακόμα και τα Χριστούγεννα, για να μη σας πω ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα! Ποιους κινδύνους όμως μπορεί να περικλείει μια γιορτή με ένα τόσο μεγάλο πνευματικό νόημα; Ας δούμε 6 απ’ αυτούς:
Κίνδυνος # 1 – Η Πλεονεξία
Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός μας προειδοποίησε: «Προσέχετε και φυλάττεσθε από της πλεονεξίας· διότι εάν τις έχη περισσά, η ζωή αυτού δεν συνίσταται εκ των υπαρχόντων αυτού» (Λουκ. 12:15). Ο απ. Παύλος πάλι, ξεσκεπάζει το αληθινό πρόσωπο της πλεονεξίας όταν γράφει στους Κολοσσαείς 3:5 «Νεκρώσατε λοιπόν τα μέλη σας τα επί της γης … και την πλεονεξίαν, ήτις είναι ειδωλολατρία»! Γιατί όμως ο Λόγος του Θεού μας προειδοποιεί τόσο έντονα για την πλεονεξία; Γιατί να φυλαγόμαστε απ’ αυτήν; Μήπως υπάρχει περίπτωση εμείς οι πιστοί να πέσουμε θύματά της; Και πάλι θα το πω: ο Θεός γνωρίζει την πλάση μας. Ο Εκκλησιαστής περιγράφει πολύ γλαφυρά την ανθρώπινη φύση: «Ο οφθαλμός δεν χορταίνει βλέπων, και το ωτίον δεν γεμίζει ακούων» (Εκκλ. 1:8). Βομβαρδιζόμαστε συνεχώς τις μέρες αυτές από διαφημίσεις. Πάμε κάτω στα καταστήματα για βόλτα και το μάτι μας δεν χορταίνει να βλέπει. Προσωπικά πιστεύω ότι η πιο δύσκολη από τις 10 εντολές είναι η τελευταία: «Ού επιθυμήσεις»!
Τι σημαίνει «πλεονεξία»; Η λέξη είναι σύνθετη, από το «πλέον» και το «έχω», δηλ. έχω περισσότερα από αυτά που χρειάζομαι πραγματικά. Τι λέτε, μας αφορά αυτή η λέξη; Ας είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας. Ποιος από μας αν είχε την ευκαιρία να έχει περισσότερα θα έλεγε «όχι»; Ας υποθέσουμε ότι έχεις μια καλή δουλειά μ’ έναν καλό μισθό (πράγμα σπάνιο βέβαια στις μέρες μας!) που σου καλύπτει όλες σου τις ανάγκες και με το παραπάνω. Ο διευθυντής σου, σού δίνει μια μεγάλη αύξηση στο μισθό. Ποιος από μας θα έλεγε: «Ευχαριστώ αλλά ο μισθός που μου δίνετε είναι υπεραρκετός για μένα. Δεν χρειάζομαι την αύξηση. Ή αν επιμένετε, δώστε μου τα μισά. Μπορώ να ζήσω και μ’ αυτά μια άνετη ζωή». Ποιος από μας, αλήθεια, θα έλεγε κάτι τέτοιο; Άστε που θα χαλούσε η φήμη του και θα ετίθετο υπό αμφισβήτηση η ψυχική του υγεία! Κανείς δε λέει όχι στα περισσότερα. Αυτή είναι η φύση μας. Και όμως, ο Χριστός τόσο ξεκάθαρα μας το έχει πει: «εάν τις έχει περισσά, η ζωή αυτού δεν συνίσταται εκ των υπαρχόντων αυτού.»
Ακούστε κάτι ενδιαφέρον που διάβασα στο διαδίκτυο: «Μέσα από μελέτες διαπιστώνουμε ότι η ψυχαναγκαστική μανία των αγορών οφείλεται σε πλήθος ψυχολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο σημερινός άνθρωπος… Έρευνες δείχνουν ότι άτομα που προσανατολίζονται προς υλικές αξίες, όπως τα χρήματα και τα υλικά αγαθά, η εικόνα τους και η κοινωνική τους θέση αναφέρουν μειωμένη ψυχική ευδαιμονία. Οι έφηβοι που οραματίζονται τη συσσώρευση υλικών αγαθών λένε ότι αισθάνονται λιγότερη ενεργητικότητα, αυξημένη κατάθλιψη και αγωνία.»
Σε μια τόσο υλιστική εποχή όπως τη δική μας σήμερα, ο απ. Παύλος βάζει μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση: «Μέγας δε πλουτισμός είναι η ευσέβεια μετά αυταρκείας… Έχοντες δε, διατροφάς και σκεπάσματα, ας αρκώμεθα εις ταύτα» (Α’ Τιμ. 6:6,8). Τι λέτε; Έχουμε να φάμε και να σκεπαστούμε; Ο Παύλος μας λέει ν’ αρκούμαστε σ’ αυτά. Αγαπητέ αναγνώστη, καθώς τις μέρες αυτές θα κάνεις τη βόλτα σου στα καταστήματα, και καθώς τα μάτια σου δεν θα χορταίνουν να βλέπουν και η καρδιά σου να επιθυμεί, ρώτα τον εαυτό σου: «Το χρειάζομαι ή απλά το θέλω;»
Κίνδυνος # 2 – Η Λαιμαργία
Όλες οι καλά μελετημένες διαφημίσεις εστιάζουν στις ανθρώπινες αισθήσεις. Μια απ’ αυτές είναι και η γεύση. Το φαγητό είναι ευλογία από το Θεό και ο ψαλμωδός μας λέει ότι «ο άρτος στηρίζει την καρδιά του ανθρώπου» (Ψαλ. 104:15). Ο Παύλος από την άλλη, μας προειδοποιεί ότι αν δεν προσέξουμε μπορεί η κοιλιά μας να γίνει ο Θεός μας (Φιλιπ. 3:19)! Λίγα λέγονται για τη λαιμαργία και σπάνια την αναφέρουμε, ίσως επειδή λίγο-πολύ όλοι μας είμαστε ένοχοι σ’ αυτόν τον τομέα, που ο Θεός δεν ντρέπεται να ονομάσει στο Λόγο Του ως «αμαρτία». Η λαιμαργία, ξέρετε, ήταν μια από τις τέσσερις αμαρτίες για τις οποίες ο Θεός κατέστρεψε με φωτιά τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Διαβάζουμε στον προφήτη Ιεζεκιήλ 16:49 «Ιδού, αύτη ήτο η ανομία της αδελφής σου Σοδόμων… πλησμονή άρτου». Οι διαφημίσεις παντού προσπαθούν να μας πείσουν ότι Χριστούγεννα ίσον με ένα βαρυφορτωμένο μακρύ τραπέζι με πληθώρα λαχταριστών εδεσμάτων, ενώ κάπου στο βάθος υπάρχει ένα άλλο τραπέζι γεμάτο με κάθε λογής Χριστουγεννιάτικα γλυκά που πρέπει οπωσδήποτε να καταναλωθούν για να «νιώσεις» – όπως λένε – Χριστούγεννα! Και δώσ’ του τα πάρτι, τα φαγοπότια, οι εκδηλώσεις, οι φιλοφρονητικές επισκέψεις, όπου βέβαια, πρωταγωνιστής είναι πάντα το φαγητό. Ενώ τα νοσοκομεία δεν προλαβαίνουν να εξυπηρετούν ασθενείς που χρειάζονται επειγόντως πλύση στομάχου λόγω της πολυφαγίας.
Τώρα θα μου πείτε «Μα το’ χουν οι γιορτές! Δεν μπορείς να το αποφύγεις. Μας καλούν συνεχώς από δω και από κει. Δεν μπορείς να πεις όχι στους συγγενείς ούτε στις κοινωνικές υποχρεώσεις της οικογένειας.» Ίσως δεν μπορείς να πεις όχι στην πρόσκληση, σκέφτηκες όμως ποτέ ότι μπορείς να πεις όχι στην ποσότητα; Ο καθένας από μας είναι υπόλογος στο Θεό για το πώς μεταχειρίζεται τον Ναό του Αγίου Πνεύματος, που είναι το σώμα μας.
Κίνδυνος # 3 – Ο Ηδονισμός
Ο απ. Παύλος είχε γράψει στον Τιμόθεο ότι «εν ταις έσχαταις ημέραις θέλουσιν ελθεί καιροί κακοί, διότι θέλουσιν είσθαι οι άνθρωποι … φιλήδονοι μάλλον παρά φιλόθεοι» (Β’ Τιμ. 3:1,4). Δεν ξέρω αν ο Παύλος το είχε προβλέψει, αλλά αυτό που βλέπουμε πράγματι σήμερα γύρω μας είναι μια έντονη αναζήτηση της ηδονής με κάθε τρόπο. Όπως και με τη λαιμαργία, η ηδονή απευθύνεται κι αυτή στις αισθήσεις μας. Και τα Χριστούγεννα είναι η εποχή που ο Διάβολος μας δίνει μπόλικα ερεθίσματα, για κάθε είδος ηδονής. Δεν είναι όμως η ηδονή ένα δώρο του Θεού στον άνθρωπο; Δεν μας θέλει ο Θεός ν’ απολαμβάνουμε τη ζωή που Εκείνος μας δίνει; Εξάλλου ο Παύλος δεν είπε πως «ο Θεός δίδει εις ημάς πλουσίως πάντα εις απόλαυσιν» (Α’ Τιμ. 6:17); Άλλο όμως απόλαυση και άλλο ηδονή. Η ηδονή ασχολείται με την εγωιστική ικανοποίηση του εαυτού και των επιθυμιών της σάρκας. Η απόλαυση, ή η τέρψη, αναγνωρίζει την πηγή της στο Θεό και εστιάζει στον Δότη παρά στο δώρο. Δεν είναι τυχαίο που ο Παύλος λέει ότι οι άνθρωποι θα είναι περισσότερο φιλήδονοι παρά φιλόθεοι. Αυτό που μας λέει με λίγα λόγια είναι ότι δεν μπορείς να είσαι φιλόθεος αν κυνηγάς την ηδονή. Τα Χριστούγεννα δεν είναι η εποχή για να εστιάσεις στην δική σου προσωπική ικανοποίηση αλλά η εποχή να ασχοληθείς με την προσφορά σου σ’ εκείνους που την χρειάζονται!
Κίνδυνος # 4 – Ο μιμητισμός του κοσμικού φρονήματος
Αν νομίζουμε ότι ο μιμητισμός είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας, κάνουμε μεγάλο λάθος. Μέσα στην Αγία Γραφή βλέπουμε την πρώτη εκδήλωση μιμητισμού του κοσμικού φρονήματος μόλις στο πρώτο βιβλίο, τη Γένεση, κεφάλαιο 19 και εδάφια 30-31 «Ανέβη δε ο Λωτ από Σηγώρ και κατώκησεν εν τω όρει, και μετ’ αυτού οι δύο θυγατέραι αυτού…. Και είπεν η πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν ‘Ο πατήρ ημών είναι γέρων, και άνθρωπος δεν είναι επί της γης δια να εισέλθη προς ημάς κατά την συνήθειαν πάσης της γης. Ελθέ, ας ποτίσωμεν τον πατέρα ημών οίνον, και ας κοιμηθώμεν μετ’ αυτού, και ας αναστήσωμεν σπέρμα εκ του πατρός ημών.» Επίσης, ο λαός Ισραήλ ζήλεψε τους άλλους λαούς που είχαν βασιλιά και ζήτησαν από τον Σαμουήλ να χρίσει ένα βασιλιά λέγοντας «Βασιλεύς θέλει είσθαι εφ’ ημάς, δια να ήμεθα και ημείς ως πάντα τα έθνη» (Α’ Σαμ. 8:20). Είναι λυπηρό το πώς ενώ ο Θεός ξεχώρισε το λαό Ισραήλ από όλους τους άλλους λαούς εντούτοις ο λαός Ισραήλ προσπαθούσε πάντα να συμμορφώνεται και να μιμείται τις συνήθειες των άλλων εθνών. Και βέβαια αυτός ο κίνδυνος υπάρχει σήμερα και για την εκκλησία του Χριστού. Ενώ ο Χριστός την αγίασε, την ξεχώρισε μέσα από τον κόσμο, δυστυχώς πολλές φορές εμείς, τα παιδιά του Θεού, εξωτερικά δεν διαφέρουμε από τον κόσμο. Γι’ αυτό ο Παύλος μας προειδοποιεί στη Ρωμαίους 12:2 «Και μη συμμορφώνεσθε με τον αιώνα τούτον, αλλά μεταμορφώνεσθε δια της ανακαινίσεως του νοός σας.»
Ποιες είναι οι Χριστουγεννιάτικες συνήθειες και παραδόσεις που μιμηθήκαμε και υιοθετήσαμε από τον κόσμο; Έχουμε άραγε κάνει ποτέ μια αξιολόγηση; Ή απλά ακολουθούμε τυφλά το κοσμικό φρόνημα; Δεν είναι όλες οι συνήθειες ή παραδόσεις κακές αλλά ούτε είναι και όλες καλές και σύμφωνες με τον Λόγο του Θεού. Ας προσέξουμε, μήπως οι άνθρωποι βλέποντας μας δεν βλέπουν καμιά διαφορά στη ζωή μας σαν παιδιά του Θεού και στο πώς εμείς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα.
Κίνδυνος # 5 – Η τεμπελιά και η πνευματική χαλάρωση
Λίγα έως καθόλου κηρύγματα ακούμε για την αμαρτία της τεμπελιάς. Και όμως η Γραφή διακηρύττει «Ο οκνηρός εις το έργον αυτού είναι βεβαίως αδελφός του ασώτου» (Παρ. 18:9). Η τεμπελιά ήταν άλλη μία από τις 4 αμαρτίες για τις οποίες ο Θεός κατέστρεψε τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Όταν ο Θεός έπλασε τον Αδάμ, διαβάζουμε στη Γένεση 2:15 «έθεσεν αυτόν εν τω παραδείσω της Εδέμ δια να εργάζεται αυτόν και να φυλάττει αυτόν.» Στην Καινή Διαθήκη ο Παύλος δίνει αυστηρές οδηγίες στους Θεσσαλονικείς σχετικά με τους τεμπέληδες «Εάν τις δεν θέλει να εργάζεται, μηδέ ας τρώγη. Επειδή ακούομεν τινάς ότι περιπατούσι μεταξύ σας ατάκτως, μη εργαζόμενοι μηδέν, αλλά περιεργαζόμενοι» (Θεσ. 3:10-11). Με τον Θεό, αγαπητοί μου, δεν υπάρχει αδράνεια. Ακόμα και στον ουρανό ο Κύριος υποσχέθηκε ότι αν είμαστε πιστοί υπηρέτες Του εδώ στη γη, θα μας δώσει καθήκοντα και θέσεις υπηρεσίας στη Βασιλεία Του. Ο ίδιος ο Χριστός είπε για τον Πατέρα «Ο Πατήρ μου εργάζεται έως τώρα, και εγώ εργάζομαι» (Ιωάν. 5:17).
Είναι μεγάλος πειρασμός τώρα τις γιορτές από μια απλή και ποθητή αλλά και αναγκαία ανάπαυση, να οδηγηθούμε σε τεμπελιά και παθητικότητα, ιδιαίτερα αν έχουμε στη διάθεσή μας μια μεγάλη άδεια από τη δουλειά ή το σχολείο. Δεν είναι σπάνιο το γεγονός, κατά τη διάρκεια μιας τόσο πνευματικής γιορτής όπως τα Χριστούγεννα, αντί να αυξηθούμε, να χαλαρώσουμε πνευματικά. Ιδιαίτερα αφού λόγω των διακοπών κοιμόμαστε ίσως περισσότερο, αργούμε να ξυπνήσουμε και η προσωπική μας ώρα με το Θεό περιορίζεται σ’ έναν απλό εκκλησιασμό. Ας το προσέξουμε λοιπόν.
Και πάμε στον έκτο και τελευταίο κίνδυνο των Χριστουγέννων:
Κίνδυνος # 6 – Να χάσουμε την ουσία των Χριστουγέννων
Να γιορτάσουμε δηλ. τα Χριστούγεννα χωρίς τον Χριστό! Να πηγαίνουμε στα γενέθλια και να λείπε ο εορτάζων! Τι μεγάλη ειρωνεία να γιορτάζουν οι άνθρωποι τα Χριστούγεννα και να μην γνωρίζουν το γιατί! Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε σχεδόν ένας Ολλανδός στους τρεις, δηλαδή το 32% του πληθυσμού, δεν ξέρει για ποιο λόγο γιορτάζονται τα Χριστούγεννα. Η έρευνα αποκαλύπτει ακόμη ότι Χριστιανοί δεν ξέρουν πάντα για ποια γιορτή πρόκειται…
Πραγματικά, είναι τόσα πολλά τα φώτα, τα στολίδια και τα δένδρα με τους Άγιους Βασίληδες που επισκιάζουν το βρέφος της φάτνης. Πολύ σωστά ο E.B. White είπε «Το να διακρίνεις τα Χριστούγεννα μέσα από το περιτύλιγμά τους, γίνεται κάθε χρόνο και δυσκολότερο. Κάποιο περιοδικό έγραψε το εξής «Αυτός που δεν έχει τα Χριστούγεννα μέσα στην καρδιά του, δεν μπορεί να τα βρει ποτέ κάτω από ένα Χριστουγεννιάτικο δένδρο.» Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε πει το εξής «Αλήθεια, τόσοι πολλοί γιορτάζουν τα γενέθλια του Χριστού αλλά τόσοι λίγοι ακολουθούν τις εντολές Του.» Είναι πολύ ευκολότερο το πρώτο απ’ το δεύτερο!
Είναι πραγματικά φοβερό το πώς ο Διάβολος έχει καταφέρει να κρύψει το βρέφος της φάτνης πίσω από τα φανταχτερά στολίδια, τα εκθαμβωτικά φώτα, τις γιορτές, τα δώρα, τα φαγοπότια και τα ψώνια. Συνήθως όταν γιορτάζουμε τα γενέθλια κάποιου ο εορτάζων είναι στο επίκεντρο – αυτός δέχεται όλα τα φώτα πάνω του, όλα τα δώρα, όλες τις ευχές και όλα τα φιλιά, έτσι δεν είναι; Στην περίπτωση όμως των Χριστουγέννων ο εορτάζων φαίνεται ν’ απουσιάζει. Άλλα πράγματα κι άλλα πρόσωπα φαίνεται πως είναι στο επίκεντρο.
Ο στρουμπουλός και πολύ συμπαθητικός Άγιος Βασίλης, όπως μας τον παρουσιάζουν, φαίνεται να έχει εκτοπίσει τον εορτάζοντα. Αυτό όμως που πολλοί ξεχνούν είναι ότι ο Άγιος Βασίλης ποτέ δεν πέθανε για κανέναν! Το βρέφος όμως της Βηθλεέμ γεννήθηκε για να πεθάνει. Να πεθάνει για σένα, για μένα, για όλο τον κόσμο. «Επειδή δεν απέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού εις τον κόσμον, δια να κρίνη τον κόσμον, αλλά για να σωθή ο κόσμος δι’ Αυτού» (Ιωάν. 3:17).
Μη γένοιτο, αγαπητοί μου, να καταντήσουμε να γιορτάζουμε τα Χριστούγενα χωρίς τον Χριστό! Μη γένοιτο ν’ αφεθούμε να μας παρασύρει το «πνεύμα» των γιορτών αλλά ας παραδοθούμε στο Άγιο Πνεύμα, και ας Του ζητήσουμε να μας γεμίσει και να μας φυλάξει στο δρόμο του Θεού. Ας παραδώσουμε όλες μας τις αισθήσεις σ’ Αυτόν, και ας Του ζητήσουμε να μας φυλάξει από τους κινδύνους των Χριστουγέννων.
Η περικοπή μας σήμερα από το βιβλίο των Παροιμιών, μας δείχνει πώς μπορούμε να φυλαχθούμε από τους κινδύνους και να κρατηθούμε στο δρόμο του Θεού:
«Οι οφθαλμοί σου ας βλέπωσιν ορθά, και τα βλέφαρά σου ας κατευθύνονται έμπροσθεν σου, στάθμιζε το βάδισμα των ποδών σου, και πάσαι οι οδοί σου θέλουσι κατευθυνθή. Μη εκκλίνης δεξιά ή αριστερά, απόστρεψον τον πόδα σου από κακού.»
Σας αφήνω με τα λόγια του Κάρολου Ντίκενς «Θα τιμήσω τα Χριστούγεννα στην καρδιά μου και θα τα γιορτάζω ολόχρονα»!