του Δρα Ανανία Καβάκα, Ψυχίατρου-Νευρολόγου
Ερώτηση: Ο Χριστός λέει ότι όταν κοιτάξουμε μια γυναίκα και την επιθυμήσουμε, έχουμε ήδη διαπράξει μοιχεία μέσα μας. Τι θέλει να μας πει και τι πρέπει να κάνουμε εμείς γι’ αυτό;
Απάντηση: Για να καταλάβουμε τι θέλει ο Χριστός να μας πει, πρέπει να δούμε τι λέει ακριβώς το συγκεκριμένο εδάφιο, που αποτελεί ένα τμήμα της επί του όρους ομιλία του Κυρίου μας. Ο Χριστός είπε: «Ηκούσατε ότι ερρέθη εις τους αρχαίους, Μη μοιχεύσεις. Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο βλέπων γυναίκα δια να επιθυμήση αυτήν, ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού» (Ματθ. 5:27-28, Μετάφρ. Βάμβα). Αυτό σημαίνει ότι όποιος βλέπει μια γυναίκα με σκοπό να την επιθυμήσει για να την απολαύσει σεξουαλικά, έχει ήδη διαπράξει τη μοιχεία μέσα του.
Αυτή την έννοια έχει η φράση «δια να επιθυμήση αυτήν». Κοιτάζω δηλαδή μια ξένη γυναίκα όχι με καθαρό μάτι αλλά με πονηρό, με σκοπό να διεγερθώ, να έχω σεξ μαζί της ή ν’ αυτοϊκανοποιηθώ σεξουαλικά. Αυτό φαίνεται ακόμα πιο καθαρά από τη διατύπωση της φράσης αυτής, όπως είναι στο κείμενο που έχει ως εξής: «Ηκούσατε ότι ερρέθη εις τους αρχαίους, Μη μοιχεύσεις. Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο βλέπων γυναίκα δια να επιθυμήση αυτήν, ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού» (Ματθ. 5:27-28).
Γι’ αυτό πολύ σωστά στην καινούρια μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας στη δημοτική γλώσσα αποδίδεται ως εξής: «Aκούσατε πως δόθηκε στους αρχαίους η εντολή: Mη μοιχεύσεις. Eγώ όμως σας λέω πως, όποιος κοιτάει γυναίκα παρακινούμενος από σαρκική επιθυμία, έχει κιόλας διαπράξει μοιχεία μαζί της μέσα στην καρδιά του» (Ματθ. 5:27-28).
Μπορεί κάποιος, καθώς βαδίζει στο δρόμο να πέσει το μάτι του σε μια γυναίκα και ξαφνικά αυτοματικά να διεγερθεί σεξουαλικά. Αυτό δεν είναι αμαρτία. Αν όμως αφήσει την επιθυμία του αυτή ν’ αυξηθεί τροφοδοτώντας την ο ίδιος με τη σκέψη του ότι θα ήταν ωραία αν μπορούσε ν’ απολαύσει τη γυναίκα αυτή, τότε έχει ήδη διαπράξει μέσα του μοιχεία μ’ αυτήν.
Αυτό ακριβώς τονίζει και ο απ. Ιάκωβος στην επιστολή του λέγοντας: «Πειράζεται δε έκαστος υπό της ιδίας αυτού επιθυμίας παρασυρόμενος και δελεαζόμενος. Έπειτα η επιθυμία αφού συλλάβη γεννά την αμαρτίαν, η δε αμαρτία εκτελεσθείσα γεννά τον θάνατον» (Ιακ. 1:14-15). Η επιθυμία δηλαδή που δημιουργείται ξαφνικά μέσα μας από τη θέα μιας γυναίκας δεν είναι αμαρτία. Αν όμως εμείς την καλλιεργήσουμε μέσα μας παρασυρόμενοι απ’ αυτήν, καθώς μπροστά μας προβάλλει η θέα της γυναίκας αυτής σαν δόλωμα (γι’ αυτό λέει δελεαζόμενοι) και αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ότι θα ήταν καλό αν μπορούσαμε να έχουμε σεξ μ’ αυτήν, σημαίνει ότι έχουμε ήδη διαπράξει μέσα μας μοιχεία μ’ αυτήν.
Η επιθυμία λοιπόν «αφού συλλάβη» λέει ο απ. Ιάκωβος «γεννά την αμαρτίαν, η δε αμαρτία εκτελεσθείσα γεννά τον θάνατον». Αυτή είναι η πορεία για όσους δεν ελέγχουν τις επιθυμίες τους, αλλά αντίθετα τις χαϊδεύουν, τις καλλιεργούν μέσα τους και τις τροφοδοτούν με πονηρές σκέψεις. Η επιθυμία για παράνομο σεξ αν δεν ελεγχθεί και απορριφθεί αμέσως, γεννά την αμαρτία και η αμαρτία όταν εκτελεστεί φέρνει τον πνευματικό θάνατο, την αποκοπή δηλαδή από το Θεό και την απομάκρυνση των ευλογιών του Θεού από τη ζωή του, επειδή η αγιότητα του Θεού δεν μπορεί ν’ ανεχτεί την αμαρτία.
ΠΑΙΔΙΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΓΑΜΟ
Ερώτηση: Είναι γνωστό ότι με το γάμο εξασφαλίζεται η νομιμότητα (έτσι όπως κάθε φορά κοινωνικά προσδιορίζεται) των παιδιών και άρα της διαδοχής και της κληρονομιάς. Όμως είναι λάθος νομίζω, να θεωρείται ότι ο γάμος προηγείται παντού και πάντα της απόκτησης των παιδιών. Αυτό για τους εξής λόγους:
α) Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές κοινωνίες (και μάλιστα κοινωνίες ευρωπαϊκές και χριστιανικές) γνώρισαν την κοινωνικο-οικονομική θέση της παλλακίδας (ως παλλακίδας) και των εξώγαμων παιδιών (ως φυσικών παιδιών του πατέρα, στο σπίτι του οποίου συχνά μεγάλωναν μαζί με τα παιδιά από το νόμιμο γάμο του πατέρα τους).
β) Ενώ ο θεσμός της παλλακίδας αφορούσε κατά κύριο λόγο τις ανώτερες τάξεις, δεν είναι καθόλου αλήθεια ότι ο θεσμός του γάμου ήταν παντού και πάντα ο ίδιος και απαράλλαχτος και ούτε αφορούσε ομοιόμορφα ολόκληρη την κοινωνία.
γ) Τελευταία εμφανίζονται άλλοι τρόποι σύστασης οικογένειας στις σύγχρονες κοινωνίες, τρόποι που προσδιορίζονται ελλειπώς, που μελετώνται πολύ δύσκολα, που δεν καταγράφονται και που οι δημογραφικές στατιστικές αγνοούν.
δ) Η αντίληψη ότι ο γάμος προηγείται της απόκτησης παιδιών δεν είναι σύμφωνη με την πραγματικότητα. Και τούτο γιατί υπήρξαν και υπάρχουν κοινωνίες όπου η κύηση προηγείται του γάμου, αλλά και γιατί στις σύγχρονες αστικές βιομηχανικές κοινωνίες, αφενός ένα μεγάλο και αυξανόμενο ποσοστό γεννήσεων είναι γεννήσεις εξώγαμων και αφετέρου ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γεννήσεων που γίνονται μετά το γάμο, έχει γίνει η σύλληψή του πριν απ’ αυτόν.
Θα ήθελα να το σχολιάσετε και να εκφέρετε τη γνώμη σας. Ευχαριστώ.
Απάντηση: Οι παρατηρήσεις σας είναι εν μέρει σωστές, αλλά όλ’ αυτά που αναφέρετε είναι συνέπειες της ηθικής πτώσης του ανθρώπου που προήλθε από την ανταρσία και απομάκρυνση του ανθρώπου από το Θεό. Είναι αλήθεια ότι αρκετοί άνθρωποι προχωρούν στην απόκτηση των παιδιών με το/τη σύντροφό τους, χωρίς να σκέφτονται ότι πρέπει πριν από την πράξη τους αυτή να προηγηθεί ο γάμος.
Επίσης είναι αλήθεια ότι υπήρξε στο παρελθόν (όχι όμως σε χριστιανικές κοινωνίες) το φαινόμενο της απόκτησης παλλακίδων γυναικών από άντρες της ανώτερης κυρίως οικονομικής ή κοινωνικές τάξης, τις οποίες διατηρούσαν παράλληλα με τις νόμιμες συζύγους τους και τα παιδιά των οποίων μεγάλωναν μαζί με τα αντίστοιχα από τις νόμιμες, όπως κάποτε και σήμερα γίνεται με τα εξώγαμα παιδιά μερικών αντρών ή γυναικών.
Ακόμα είναι αλήθεια ότι υπήρξαν κοινωνίες, ιδιαίτερα εκεί όπου επικρατούσε η δουλεία, όπου η κύηση προηγούνταν συχνά από το γάμο, μια συνήθεια που είχε δημιουργηθεί από την επιθυμία κυρίως ή την απαίτηση των αφεντικών των δούλων να βεβαιωθούν ότι οι νεαρές δούλες τους μπορούσαν να τεκνοποιήσουν, οπότε η εμπορική αξία τους θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερη μια που με τον τρόπο αυτό θα έδειχναν ότι μπορούσαν να παράγουν νέους δούλους ή δούλες γι’ αυτούς.
Τέλος, είναι αλήθεια αυτό που γράφετε ότι «αφενός ένα μεγάλο και αυξανόμενο ποσοστό γεννήσεων είναι γεννήσεις εξώγαμων και αφετέρου ότι ένα μεγάλο ποσοστό των γεννήσεων που γίνονται μετά το γάμο έχει γίνει η σύλληψή τους πριν απ’ αυτόν».
Όλ’ αυτά όμως ήταν και είναι κατάντημα. Είναι φαινόμενο μιας κοινωνίας που έχει απορρίψει το Θεό, τις ηθικές αξίες Του, όπως και τις προδιαγραφές Του για το γάμο και γι’ αυτό πληρώνει ακριβά τις συνέπειες της λαθεμένης της πορείας. Ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, αντιζηλίες, μίσος εκεί όπου έπρεπε να επικρατεί η αγάπη, φθόνος επιθυμία για εκδίκηση, θυμός οργή, απογοήτευση, απόγνωση με τελική έκβαση τα διαζύγια.
Δε νομίζω ότι θα μπορούσε κάποιος να διαφωνήσει ότι μια οικογένεια όπου υπάρχει η αγάπη, η αλληλοκατανόηση, ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοεξυπηρέτηση είναι προτιμότερη από μια διαλυμένη οικογένεια εξαιτίας παθών (αλκοόλ, χαρτιά, απιστία κ.λπ.), εγωισμών, αλαζονείας ή σκληρόκαρδης συμπεριφοράς. Οι προδιαγραφές του Θεού για το γάμο σκοπεύουν σ’ αυτό ακριβώς, στη δημιουργία ευτυχισμένων οικογενειών, ενώ όλα τα μοντέλα γάμου που έχουν εφαρμόσει οι διάφορες ανθρώπινες κοινωνίες απορρίπτοντας το μοντέλο γάμου του Θεού τα οποία αναφέρετε στην ερώτησή σας, οδηγούν στην αποτυχία και στη δυστυχία, ιδιαίτερα των νέων υπάρξεων που γεννιούνται στις οικογένειες αυτές.
Ως πιστοί του Κυρίου δε στηριζόμαστε και ούτε υιοθετούμε τα ξεπεσμένα μοντέλα γάμου και οικογένειας που προβάλλουν οι ηθικά ξεπεσμένες ανθρώπινες κοινωνίες, αλλά το μοντέλο γάμου που έχει σχεδιάσει και έχει θεσμοθετήσει ο ίδιος ο Θεός και τις προδιαγραφές και τα κριτήρια για έναν ευτυχισμένο γάμο, που έχει καθορίσει ο ίδιος ο Δημιουργός μας.
Ένα μοντέλο γάμου και τέτοιες προδιαγραφές που οδηγούν το ζευγάρι στην αλληλοκατανόηση και όχι στον αλληλοσπαραγμό, όπως συνήθως συμβαίνει στα κοσμικά ζευγάρια, στην ομόνοια και όχι στη διχόνοια, στην προσκόλληση του ενός στον άλλο και όχι στην καλλιέργεια χάσματος ανάμεσά τους, στην ταύτιση του ενός με τον άλλο και όχι την αποξένωσή τους, στη δημιουργία ενός ήρεμου και ευχάριστου κλίματος στο σπίτι όπου θα μπορέσουν ν’ αναπτυχθούν φυσιολογικά τα παιδιά τους και όχι σ’ ένα σπίτι όπου επικρατούν οι καυγάδες που τραυματίζουν ψυχικά τα νεαρά παιδιά και τους δημιουργούν δυσθεράπευτες πληγές, στην ευτυχία και όχι στη δυστυχία των ίδιων των συζύγων.