του Ράλφ Βέρνερ σε μετάφραση του Συμεών Ιωαννίδη

Ο Γιάννης τη μία μέρα ήταν ένα φυσιολογικότατο και υγιέστατο παιδί και την άλλη μέρα, εξαιτίας ενός ασυνήθιστου δυστυχήματος έμεινε ολότελα τυφλός. Η Τζόνι τη μία μέρα απολάμβανε την ιππασία, το κολύμπι και άλλα αθλήματα και την άλλη μέρα, εξαιτίας ενός ατυχήματος την ώρα που κολυμπούσε, έμεινε παράλυτη για πάντα. Η Μαίρη κέρδισε μια μέρα το πρώτο βραβείο σε αγώνες δρόμου και λίγες μέρες αργότερα, εξαιτίας μίας μόλυνσης στο ένα της πόδι αναγκάστηκαν οι γιατροί να της το κόψουν.

Οι συντριπτικά θλιβερές ιστορίες του ανθρώπινου πόνου δεν έχουν τέλος. Και γεννιέται πελώριο το ερώτημα: Πώς μπορεί κανείς να το εξηγήσει αυτό κάτω από την αλήθεια της καλοσύνης του Θεού; Και πώς μπορεί κανείς ν’ αντιμετωπίσει τη συναισθηματική ερήμωση που προκαλείται απ’ αυτόν;

Μόλις μας χτυπήσει κάποια αρρώστια, ένα ατύχημα, κάποιος πόνος, σχεδόν από ένστικτο ρωτάμε αμέσως: «Γιατί;». Σαν να γυρεύουμε μια απάντηση, σαν να ελπίζουμε πως κάποιος θα βρεθεί να μας δώσει την εξήγηση!

Επειδή ο Θεός είναι ο απόλυτος ρυθμιστής όλου του σύμπαντος και όλων των γεγονότων, νομίζω πως είναι φυσικό για μας τους ανθρώπους να θεωρούμε Αυτόν υπεύθυνο του κακού που μας βρίσκει. Ασυναίσθητα σκεφτόμαστε ότι αφού ο Θεός έχει τη δύναμη να μας γλιτώσει και δεν το κάνει, άρα δεν πολυνοιάζεται για το καλό μας. Έτσι, μία πικρία ενάντια στο Θεό μπορεί ν’ αγγίξει την καρδιά μας και το πνεύμα μας.

Όποια εξήγηση κι αν δοθεί στον ανθρώπινο πόνο, δεν παύει να παραμένει ένα πρόβλημα δύσκολο για τη δική μας περιορισμένη γνώση. Κι ούτε εγώ ισχυρίζομαι μ’ οποιονδήποτε τρόπο, ότι έχω όλες τις απαντήσεις στο πρόβλημα αυτό. Είμαι όμως σίγουρος ότι φορτώνουμε στο Θεό ευθύνες για πράγματα που δεν έχει κάνει Εκείνος. Αυτό ακριβώς κάνουμε και όταν θεωρούμε το Θεό υπεύθυνο για τις θλίψεις και τον πόνο στη ζωή μας.

Ο άνθρωπος κατασκευάζει αεροπλάνα, τρένα, αυτοκίνητα, πλοία, γέφυρες κ.λπ. και όταν εξαιτίας κάποιου ανθρώπινου σφάλματος συμβεί ένα ατύχημα, τότε κατηγορεί το Θεό.

Ο άνθρωπος φτιάχνει κλομπ, μαστίγια, σπαθιά, σφαίρες, όπλα, τανκς, βόμβες και τα χρησιμοποιεί ενάντια σε κάποιον εχθρό κι ύστερα κατηγορεί το Θεό για τον πόνο και τη δυστυχία που προκαλείται απ’ αυτά.

Είναι άραγε ο Θεός, Αυτός που πρέπει να προσγειώσει με ασφάλεια κάθε αεροπλάνο που παθαίνει βλάβη εξαιτίας μίας ατέλειας στην κατασκευή του; Είναι άραγε ο Θεός Αυτός που πρέπει ν’ ακινητοποιήσει κάθε οδηγό που πλησιάζει με το αυτοκίνητό του σε κάποιον γκρεμό σ’ έναν κίνδυνο; Είναι Αυτός που πρέπει να σταματήσει κάθε στρατιώτη που πάει στον πόλεμο, να διορθώσει κάθε φρένο που χαλάει, να φυλάξει τις διασταυρώσεις των σιδηροδρομικών σταθμών, ν’ αρπάξει τον πεζό όταν αυτός βαδίζει αντικανονικά στη μέση του δρόμου;

Τι είδους κόσμος θα ήταν αυτός αν ο Θεός παρέμβαινε μ’ αυτόν τον τρόπο στη ζωή των ανθρώπων, να μπλοκάριζε έτσι την ελευθερία του να κινείται, να σχεδιάζει, να κατασκευάζει, να δημιουργεί, για ν’ αποφευχθούν τα δυστυχήματα; Τι είδους κόσμος θα ήταν ο κόσμος μας αν ο Θεός παραβίαζε την ελευθερία εκλογής του ανθρώπου και με τον τρόπο αυτό ματαίωνε τις καλές ή τις κακές συνέπειες της εκλογής του αυτής;

Ένα ξύλινο δοκάρι θα ήταν μαλακό σαν γρασίδι αν θα είχε χρησιμοποιηθεί σαν όπλο με σκοπό να σπάσει το κεφάλι κάποιου. Ο αέρας θ’ αρνιόταν να μας υπακούσει και να μεταφέρει τα ηχητικά κύματα αν επιχειρούσαμε να πούμε ψέματα ή βλαστήμιες. Το μυαλό μας θα νεκρωνόταν αν τολμούσαμε να σκεφτούμε κάτι κακό. Το χέρι μας θα ξύλιαζε αν το απλώναμε να κάνουμε κάτι παράνομο. Ο κόσμος θα ήταν ένας κόσμος στον οποίο κάθε κακή πράξη θ’ αποκλείονταν και ελεύθερη θέληση δε θα υπήρχε.

Είναι αυτονόητο και πρέπει να το παραδεχτούμε ότι όπου υπάρχει ελεύθερη θέληση και ελευθερία εκλογής, από την ίδια της τη φύση είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν και τα ανάλογα αποτελέσματα αυτής της εκλογής. Κάποτε τα αποτελέσματα αυτά θα είναι καλά άλλες φορές κακά, ανάλογα με την εκλογή.

Μια λαθεμένη αλλά πλατιά διαδομένη και αποδεκτή ιδέα την εποχή της επίγειας ζωής του Χριστού ήταν ότι η θλίψη έρχεται στους ανθρώπους σαν τιμωρία από το Θεό. Όταν οι μαθητές του Χριστού αντάμωσαν τον εκ γενετής τυφλό, ρώτησαν τον Κύριο: «Κι ενώ βάδιζε, είδε έναν άνθρωπο που είχε γεννηθεί τυφλός. Τον ρώτησαν τότε οι μαθητές του: “Δάσκαλε ποιος αμάρτησε ώστε να γεννηθεί τυφλός; Αυτός ή οι γονείς του;”» (Ιωάν. 9:1-3).

Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί ο Ιώβ που βρέθηκε μέσα σε απερίγραπτα σκληρές δοκιμασίες. Τα υπάρχοντά του αρπάχτηκαν από εισβολείς, τα παιδιά του σκοτώθηκαν εξαιτίας κάποιου φοβερού ανεμοστρόβιλου και ο ίδιος έπεσε στο κρεβάτι με το σώμα του γεμάτο από ανυπόφορα επώδυνες πληγές από το κεφάλι ως τα πόδια του. Η γυναίκα του τον συμβούλεψε να βλαστημήσει το Θεό και να πεθάνει αντί να υποφέρει τόσο πολύ.

Μερικοί φίλοι του τον επισκέφτηκαν για να τον παρηγορήσουν. Ύστερα από σιωπή μερικών ημερών τελικά πήραν το θάρρος να του πουν τις σκέψεις τους. Σίγουρα ο Θεός δε θα τιμωρούσε κάποιον μ’ αυτόν τον τρόπο, αν αυτός δεν είχε διαπράξει κάποιες ασυγχώρητες αμαρτίες, ήταν το συμπέρασμά τους. Ο Ιώβ ήξερε καλύτερα, και ο Θεός το ίδιο, ότι τέτοιες αμαρτίες δεν είχε διαπράξει. Οι φίλοι του Ιώβ ούτε καν υποψιάστηκαν τους πραγματικούς λόγους των θλίψεών του και το συμπέρασμά τους ήταν πέρα για πέρα λαθεμένο. Ο Θεός όχι μόνο δεν τιμωρούσε τον Ιώβ, αλλά αντίθετα ήταν εξαιρετικά ευχαριστημένος από την πιστότητα, την αφοσίωση και την αγιότητα της ζωής του. Η αιτία των δοκιμασιών του Ιώβ ήταν ο Σατανάς. Αυτός προσπαθούσε να κάνει τον Ιώβ να χάσει την εμπιστοσύνη του στο Θεό και να τον παρασύρει στην απιστία.

Αυτό δείχνει καθαρά πόσο εξωπραγματικά μπορεί να είναι τα δικά μας συμπεράσματα για την αιτία του ανθρώπινου πόνου. Είναι μεγάλο λάθος να σκεφτόμαστε σε κάθε περίπτωση πως κάποιος υποφέρει εξαιτίας κάποιας αμαρτίας του ή ότι ο Θεός είναι δυσαρεστημένος μαζί του. Αν κάτι δεν αλήθευε στην περίπτωση του Ιώβ, αυτό ήταν πως ο Θεός είχε δυσαρεστηθεί μαζί του και πως τον έθλιβε για να τον τιμωρήσει.

Το να σκεφτόμαστε πως οι θλίψεις προέρχονται από το Θεό, μπορεί να είναι ολότελα λαθεμένο. Χωρίς αμφιβολία ο Θεός ρυθμίζει τα πάντα. Αυτός βρίσκεται στο τιμόνι της πορείας της οικουμένης. Και είναι αλήθεια πως ο Θεός μπορεί να εμποδίσει τις θλίψεις όταν και όπου το κρίνει πως είναι αναγκαίο. Αυτό όμως δε σημαίνει πως ο,τιδήποτε συμβαίνει είναι ενέργειες δικές Του. Αν ο άνθρωπος δεν αμάρτανε στον κήπο της Εδέμ, ο πόνος και οι θλίψεις θα ήταν πράγματα τελείως άγνωστα. Όλα μαρτυρούν πως ο πόνος, οι θλίψεις και ο θάνατος υπήρξαν το αποτέλεσμα της πτώσης του ανθρώπου. Η ευθύνη της πτώσης του βαρύνει εξ ολοκλήρου τον άνθρωπο, εξαιτίας της κακής χρήσης της ελεύθερης θέλησής του.

Δεν είναι λοιπόν ο Θεός απόλυτος Κυρίαρχος; Δεν έχει τη δύναμη να σταματήσει τον πόνο οπουδήποτε παρουσιαστεί; Ναι, ο Θεός είναι Κυρίαρχος. Έχει τη δύναμη να εμποδίσει την εκδήλωση του πόνου. Γιατί δεν το κάνει, δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί. Ίσως αυτά που αναφέρουμε παρακάτω, ρίχνουν λίγο φως πάνω στο θέμα.

Όταν ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, θα μπορούσε να τον είχε κάνει ένα δημιούργημα χωρίς ελευθερία και χωρίς τη δυνατότητα ν’ αμαρτήσει, μια μαριονέτα, ένα τυφλό όργανο, που θα υπάκουε γιατί δε θα μπορούσε να κάνει αλλιώς. Ο Θεός όμως δεν ήθελε ένα τέτοιο δημιούργημα. Ήθελε ένα δημιούργημα με το οποίο θα μπορούσε να έχει κοινωνία, ένα δημιούργημα που θα μπορούσε να Τον αγαπά και να Τον υπηρετεί με τη δική του θέληση και τη δική του ελεύθερη εκλογή και όχι ασυναίσθητα ή με τη βία. Έτσι, ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο ελεύθερο ν’ αγαπά και ελεύθερο να μισεί. Ελεύθερο να υπακούει και ελεύθερο να παρακούει. Ελεύθερο να σέβεται και να υπηρετεί και ελεύθερο να τραβήξει το δικό του δρόμο.

Ο Θεός δε χρησιμοποίησε την κυριαρχική Του εξουσία και δύναμη για να εμποδίσει την ανυπακοή του ανθρώπου, παρόλο που ήξερε ότι τα αποτελέσματά της θα ήταν καταστρεπτικά. Ο Θεός ήξερε ότι η αμαρτία θα προκαλούσε άμετρη αθλιότητα και δυστυχία στο ανθρώπινο γένος, αλλά ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος και ο Θεός δε θα παρέμβαινε με κανέναν τρόπο που θ’ αναιρούσε την ανθρώπινη ελευθερία. Επίσης ο Θεός στην πανσοφία Του δεν κρίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσει την κυριαρχική Του εξουσία για ν’ ανατρέψει τα αποτελέσματα της εκλογής εκείνης, να εμποδίσει τον άνθρωπο να θερίσει τον καρπό του σπόρου που έχει σπείρει.

Είναι αλήθεια πως ο πόνος είναι η φυσική συνέπεια της αμαρτίας. Δεν είναι αναγκαστικά η συνέπεια της προσωπικής αμαρτίας κάποιου. Η πρώτη αμαρτία του ανθρώπου στον κήπο της Εδέμ είναι η πηγή από την οποία πηγάζει όλος ο ανθρώπινος πόνος και όλη η δυστυχία. Σαν άτομα γευόμαστε τους καρπούς της πρώτης εκείνης μόλυνσης της ανθρώπινης φύσης από την αμαρτία.

Ένα άλλο σημείο που πρέπει να ξεκαθαριστεί είναι ότι ο Θεός δεν εξαιρεί τα παιδιά Του από τη θλίψη και τον πόνο. Αν το έκανε, τότε πολλοί θα γίνονταν χριστιανοί για συμφεροντολογικούς και ατομιστικούς αποκλειστικά λόγους. Ο Θεός δεν υποσχέθηκε στους δικούς Του εξαίρεση και απαλλαγή από τον πόνο. Ίσα ίσα, ο Χριστός είπε πως «βρέχει επί δικαίους και αδίκους» και πως «στον κόσμο θα έχετε θλίψεις». Αυτό που υποσχέθηκε είναι ότι θα είναι ο Ίδιος μαζί μας να μας ενισχύει, να μας ενδυναμώνει και να μας στηρίζει στις θλίψεις μας και να μας δώσει χάρη και νίκη. Μερικές φορές παίρνει τον πόνο μας και τον μεταβάλλει σε καλό μας. Από το πικρό βγάζει γλυκό. Εξαίρεση όμως από τη θλίψη δε μας υποσχέθηκε ποτέ.

Σαν απάντηση σε προσευχές ο Θεός πολλές φορές γλιτώνει τα παιδιά Του από κάποιο συγκεκριμένο κακό. Πολλοί από μας τους χριστιανούς γνωρίσαμε στη ζωή μας καταπληκτικές εμπειρίες, όταν με τρόπο θαυματουργικό μας γλίτωσε ο Θεός από κάποιο κακό ή μας θεράπευσε από κάποια αρρώστια. Κι έχουμε κάθε δικαίωμα να προσευχόμαστε και να παρακαλούμε το Θεό για παρόμοιες επεμβάσεις Του όταν μας βρει κάποια θλίψη, ένας πόνος ή κάποιο άλλο κακό. Όταν όμως αρνηθεί να κάνει αυτό που Του ζητάμε πρέπει να δεχτούμε το θέλημά Του αγόγγυστα, όχι γιατί το καταλαβαίνουμε τελείως, αλλά επειδή μάθαμε να Τον εμπιστευόμαστε στο σκοτάδι.

Γιατί σε μερικές περιπτώσεις επεμβαίνει ο Θεός και σε άλλες όχι, μόνο η αιωνιότητα θα μας το αποκαλύψει. Δύο ευχάριστα σημεία όμως είναι πολύ παρηγορητικά για τους πιστούς που πρέπει να τα αναφέρουμε:

1. Ο Θεός μπορεί να μας δώσει τη νίκη μέσα στον πόνο μας. Μπορεί να μετατρέψει τις δοκιμασίες μας σ’ ένα μέσο χάρης, μεταμορφώνοντάς μας από δόξα σε δόξα και δίνοντάς μας τη δική Του εικόνα και ομοιότητα. Μπορεί με τις θλίψεις να πραγματοποιήσει ένα τέτοιο έργο στην καρδιά μας που με κανέναν άλλο τρόπο δε θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Διαμέσου των ασθενειών και των δοκιμασιών μας μπορεί να μας αποκαλύψει τον πλούτο της χάρης Του. Ο Ιώβ είπε: «Με δοκίμασε, θέλω εξέλθει ως χρυσίον» (εδ. 23:10) και ο Παύλος είπε: «Γιατί πραγματικά η πρόσκαιρη ελαφριά μας θλίψη δημιουργεί για μας ασύγκριτο βαθμό αιώνιο βάρος δόξας» (Β΄ Κορ. 4:17). Επίσης ο απόστολος Πέτρος γράφει: «Ο Θεός όμως που είναι ο χορηγός όλης της χάρης και ο οποίος σας κάλεσε στην αιώνια δόξα του μέσω του Χριστού Ιησού, αφού υποφέρετε για λίγο, θα σας διαπλάσει, θα σας στηρίξει, θα σας ενδυναμώσει, θα σας στεριώσει» (Α΄ Πέτρ. 5:10). Τα πιο γεροριζωμένα δέντρα του δάσους είναι εκείνα συνήθως που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στη βροχή και τον αέρα.

Η ζωή παρομοιάστηκε από κάποιον σαν ένα πολυσύνθετο και περίτεχνο χαλί που υφάνθηκε στον αργαλειό. Για να επιτευχθεί χάρη και ομορφιά στα διακοσμητικά σχέδια, είναι ανάγκη οι χρωματισμοί να είναι διαφορετικών αποχρώσεων. Μερικοί χρωματισμοί πρέπει να είναι λαμπεροί και έντονοι, άλλοι πρέπει να είναι σκούροι και μουντοί, έτσι που με τον κατάλληλο συνδυασμό των χρωματισμών να επιτυγχάνεται ένα υπέροχο σύνολο.

Μόνο σαν σταματήσει ο αργαλειός

και παύσουν οι σαΐτες πέρα δώθε να πηγαίνουν,

θα ξετυλίξει το σχέδιο ο Θεός,

και θα εξηγήσει το γιατί.

Τα σκούρα νήματα ήταν τόσο χρήσιμα,

στου Υφαντή τα ικανά τα χέρια,

όσο ήταν και τα χρυσά τα νήματα και τ’ ασημένια,

για το καλλιτέχνημα που είχε σχεδιάσει.

2. Το δεύτερο ενθαρρυντικό σημείο που πρέπει ν’ αναφέρουμε είναι τούτο: Ο Θεός άρχισε ένα σχέδιο απολύτρωσης για να μας ανυψώσει από την πεσμένη μας κατάσταση. Οι τρομερές συνέπειες και η επίδραση της αμαρτίας πρόκειται να εξαλειφτούν τελείως. Η απελευθέρωση από την αμαρτία και τα ολέθρια αποτελέσματά της βρίσκονται σε εξέλιξη. Θα υπάρξουν ένας καινούριος ουρανός και μια καινούρια γη, όπου θα κατοικεί δικαιοσύνη και αλήθεια. Με την αμαρτία άγνωστη εκεί, δε θα υπάρχει πια πόνος και αρρώστια, ούτε θάνατος ούτε δάκρυα, γιατί τα παλιά θα παρέλθουν για πάντα. Και μόνο η γνώση ότι αυτό είναι ένα μέρος μόνο όλου του σχεδίου του Θεού για το μέλλον μας, πρέπει ν’ αποτελέσει μια αστείρευτη πηγή παρηγοριάς και ενθάρρυνσης για κείνους που περνούν μέσα από προσωρινές θλίψεις στη γη αυτή.

Ας δοξάζουμε λοιπόν το Θεό σε οποιαδήποτε περίσταση της ζωής μας είτε καλή είτε κακή, γιατί όλ’ αυτά είναι προσωρινά και η ζωή που μας περιμένει η αιώνια, θα είναι ένδοξη, λαμπρή, χαρούμενη και ευτυχισμένη στην παρουσία του Σωτήρα μας Χριστού που κι Εκείνος υπέφερε τόσα πολλά στη γη για τη δική μας ακριβώς σωτηρία και την απαλλαγή μας από τον αιώνιο πόνο.

Ράλφ Βέρνερ

Απόδοση: Συμεών Ιωαννίδης