«Να αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου» (Ματθ. 22:7- 40)
ΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ;
Οι ειδικοί δηλώνουν πως ο τρόπος που έμαθες από παιδί να βλέπεις τον εαυτό σου, σε συνδυασμό με το πως αισθάνεσαι, προσδιορίζει τη προσωπικότητά σου – αυτό που είσαι και αυτό που θα γίνεις. Αυτός ο τρόπος θα αποφασίσει οριστικά τη σχέση σου με τους άλλους και το Θεό. “Είσαι αυτό που πιστεύεις στην καρδιά σου”, λένε οι Παροιμίες 23.7.
“Πάντα είχα αισθήματα κατωτερότητας και ανασφάλειας ιδιαίτερα στις σχέσεις μου με συγγενείς. Δεν είχα πρωτοβουλία, ενεργούσα σα να ήμουνα η προέκταση κάποιων άλλων… πάντα ανέβαλα ή ματαίωνα πράγματα που ήθελα να κάνω… η αναποφασιστικότητα μου διαρκώς μεγάλωνε.” Αυτή ήταν η ομολογία μιας 30χρονης στο σεμινάριο που διοργάνωσε στην Αθήνα η ψυχολόγος-σύμβουλος Μαρία Παπαπέτρου με θέμα Ανακάλυψε τη Δύναμή σου και Δημιούργησε το Μέλλον σου. Ένας άλλος νέος εκμυστηρεύτηκε πως παρά τις επίμονες προσπάθειές του δεν μπόρεσε ποτέ να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των γονιών του. Ακόμη θυμάται την ατελείωτη λίστα με τα πρέπει που του είχαν επιβάλει.
“Η Ελένη είναι πολύ καλό παιδί γεννημένη να κάνει οικογένεια, αλλά όχι για μόρφωση γιατί ο δείκτης νοημοσύνης της είναι πολύ χαμηλός,” της έλεγαν συχνά οι γονείς της. Αν και τώρα ζουν μακριά της, έχουν γίνει η “φωνή” που μιλά συνέχεια στο μυαλό της και της υπενθυμίζει πως παρά τα όσα έχει καταφέρει εξακολουθεί να είναι ανάξια.
Η κυρία Παπαπέτρου εξηγεί πως οι εκάστοτε φίλοι και συγγενείς μπορούν να μας επιβάλουν ιδέες που δεν εναρμονίζονται με την ιδιοσυγκρασία και το χαρακτήρα μας. Και επειδή έχουν καταγραφεί στο υποσυνείδητό μας σαν εντολές μπορούν να μας προγραμματίζουν αρνητικά με δυσάρεστα αποτελέσματα. Γράψτε δέκα θετικά πράγματα που σκέφτεστε για τον εαυτό σας, προτείνει. Αυτό θα δείξει αν τον αγαπάτε, τον σέβεστε, και πόσο τον πιστεύετε.
Η Βίβλος μάς λέει να αγαπάμε τους άλλους όπως αγαπάμε τον εαυτό μας. Μιλάμε βέβαια για μια υγιή αγάπη και σεβασμό, όχι για εγωκεντρισμό και αλαζονεία. Όταν δεν υπάρχει αυτοσεβασμός τότε εκπέμπουμε ένα σήμα που λέει πως δεν είμαστε αρκετά σημαντικοί, άξιοι αγάπης, σεβασμού ή προσοχής.
Οι ειδικοί συμβουλεύουν πως πρέπει να μείνουμε μακριά από όλους εκείνους που προσπαθούν να υπονομεύσουν τα όνειρά μας και να υποβιβάσουν την προσωπική μας αξία. Η προτεραιότητά μας πρέπει να είναι να αισθανόμαστε εμείς καλά και να πιστεύουμε στον εαυτό μας, γιατί οι τρίτοι μάς βλέπουν πάντα μέσα από τα δικά μας μάτια. Κι ενώ η πίστη μας στο Θεό μας οπλίζει με ελπίδα και δύναμη να προχωρήσουμε, η αυτοεκτίμηση μας δίνει την ενέργεια που χρειαζόμαστε για την επίτευξη των στόχων μας
Έχεις υγιή εικόνα για τον εαυτό σου;
Στο βιβλίο της Η Αίσθηση πως Είσαι Κάποιος (The Sensation of Being Somebody) η χριστιανή σύμβουλος Dr. Maurice Wagner μας λέει πως για να κτίσεις μια υγιή εικόνα για τον εαυτό σου χρειάζονται τρία στοιχεία:
(1) Να πιστεύεις πως ανήκεις, πως σε αγαπάνε.
Η απόρριψη από την παιδική ηλικία δημιουργεί βαθιές πληγές.
(2) Να πιστεύεις πως έχεις κάποια αξία που εκτιμάται.
Να πιστεύεις πως σαν άτομο μετράς, πως έχεις κάτι να προσφέρεις.
(3) Να πιστεύεις πως είσαι ικανός να αντιμετωπίσεις τη ζωή.
Να έχεις τη βεβαιότητα πως μπορείς να φέρεις σε πέρας κάποιο έργο, πως είσαι ικανός να ανταπεξέλθεις στις διάφορες προκλήσεις της ζωής χωρίς να σπάσεις.
Παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας
(1) Ο εξωτερικός κόσμος – Αποτελείται από στοιχεία όπως η κληρονομικότητα, η βρεφική ηλικία, τα παιδικά και εφηβικά χρόνια. Είναι η εμπειρία που έχεις συσσωρεύσει από τους γονείς και την οικογένεια μέσα από τα μηνύματα που σου έστειλαν με λόγια ή πράξεις. Είναι ακόμη ο τρόπος που ανατράφηκες και οι σχέσεις σου με τους τρίτους.
(2) Ο εσωτερικός μας κόσμος. Είναι το σύνολο από τα φυσικά, πνευματικά και συναισθηματικά εφόδια με τα οποία ερχόμαστε στον κόσμο. Αποτελείται από τις αισθήσεις μας, τα νεύρα μας, και την ικανότητα μάθησης και αντίληψης που έχουμε για το περιβάλλον. Επηρεάζεται επίσης από τυχόν φυσικές αναπηρίες ή κάποιες ιδιαίτερες ευαισθησίες και ανάγκες που έχουμε.
(3) H αντίδραση των τρίτων. Επηρεάζει την προσωπική μας αντίληψη για τον τρόπο που οι σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μας αντιδρούν στη συμπεριφορά μας.
Κάποιος εκμυστηρεύτηκε πως ποτέ δεν ξεχνά αυτό που συχνά του έλεγε ο πατέρας του, “αν υπάρχει κάποιος λάθος τρόπος να ενεργήσεις, αυτόν πάντα θα επιλέξεις.” Οι ειδικοί επισημαίνουν πως η έλλειψη αυτοεκτίμησης δημιουργεί αίσθημα κατωτερότητας και καταστρέφει την αυτοπεποίθηση. Ισχυρίζονται πως ένα άτομο με ταλέντο μπορεί να παραλύσει ολοκληρωτικά μέσα από το φόβο της αποτυχίας, αν δεν πιστεύει στον εαυτό του και δεν εμπιστεύεται το ένστικτο και την κρίση του.
Στο βιβλίο του Θεραπεία για Κατεστραμμένα Συναισθήματα, (Healing for Damaged Emotions). ο χριστιανός ψυχολόγος David Seamands αναφέρεται στη περίπτωση της Σιρλευ. Στα 25 της χρόνια αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα στο γάμο της αλλά και στις σχέσεις της με τους τρίτους με αποτέλεσμα να μη μπορεί να στεριώσει σε καμία δουλειά. Οι ενάρετοι γονείς της είχαν προσφέρει στην κόρη τους πολλά – σπίτι, ασφάλεια, πειθαρχία, υψηλές χριστιανικές αρχές, αγάπη. Μεγαλώνοντας όμως διαπίστωσε πως αυτός ο τρόπος διαπαιδαγώγησης ήταν λάθος γιατί είχε βασιστεί σε συγκρίσεις ή σε όρους. “Σιρλευ, είσαι τόσο καλή όταν ….” της έλεγαν, “ Ελπίζω πως ποτέ δεν θα γίνεις σαν τη φίλη σου … θαυμάσια η ιδέα σου, αλλά … σ’ αγαπάμε όταν …εάν…αλλά”.
Τόσοι πολλοί όροι!
Για να ικανοποιήσει τους γονείς της, η Σιρλευ μεγάλωσε προσπαθώντας πάντοτε να ξεχωρίσει με σκληρή δουλειά και θυσίες. “Δεν μπορείς να κάνεις ένα ροδάκινο από μια πατάτα,” της έλεγε ο πατέρας της. Αυτή η δήλωση σημάδεψε τη ψυχή της. Η έλλειψη αυτοεκτίμησης γκρέμισε την αυτοπεποίθησή της και Της δημιούργησε αίσθημα κατωτερότητας. Πιστεύοντας πως είναι άσχημη και ασήμαντη σαν μια πατάτα, έγινε ανοικτή πληγή στα σχόλια των τρίτων, ακόμη και του συζύγου της. Χρειάστηκε μακροχρόνια θεραπεία για να μπορέσει ο David Seamands να αναπρογραμματίσει σωστά τη ψυχολογία της. Όταν τελικά πείστηκε πως σαν παιδί του Θεού έχει αξία, η αλλαγή ήταν θεαματική. Άρχισε να προσέχει την εμφάνισή της, έγινε ελκυστική και βελτίωσε τις σχέσεις της με τους άλλους.
Ο Seamands επισημαίνει πως το παιδί που έχει προγραμματιστεί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, μεγαλώνοντας εκτιμά ελάχιστα τον τρόπο που σκέπτεται και ενεργεί. Αν έχει προγραμματιστεί για την αποτυχία, τότε θα αποτύχει. Κι ενώ φαίνεται πως πολλά ψυχικά προβλήματα οφείλονται σε πνευματικά αίτια που βαρύνουν τη συνείδησή, στην πραγματικότητα πηγάζουν από το αίσθημα κατωτερότητας που οφείλεται στην έλλειψη αυτοεκτίμησης.
Η παιδοψυχολόγος και συγγραφέας Cornelia Maude Spelman εξηγεί πως τα παιδιά αισθάνονται καλά όταν οι γονείς και οι άλλοι σημαντικοί ενήλικες στη ζωή τους αναγνωρίζουν την ιδιαιτερότητά τους και τα αποδέχονται έτσι όπως είναι. “Κάποιος μ’ αγαπά γι’ αυτό ακριβώς που είμαι”, σκέπτονται. Καθώς μαθαίνουν πως να ντύνονται μόνα τους, να ζωγραφίζουν, να κτίζουν με κύβους, να κάνουν φίλους και να προσφέρουν στους άλλους, διαπιστώνουν πως η συναναστροφή τους με τον κόσμο είναι επιτυχής. Αυτό τα βοηθά να εκτιμούν τον εαυτό τους και αυτή η γνώση δημιουργεί αυτοπεποίθηση. Επειδή κάθε παιδί είναι διαφορετικό, οι γονείς πρέπει να το μεγαλώνουν σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του. Η Spelman τονίζει πως τα παιδιά που δεν είναι προικισμένα με κάποιο ειδικό ταλέντο πρέπει να γνωρίζουν πως έχουν την ίδια αγάπη, σεβασμό και υποστήριξη από τους γονείς.
Ερχόμαστε σε αυτό τον κόσμο με μειονεκτήματα. Τα κίνητρά, οι επιθυμίες και οι ικανότητές μας δεν βρίσκονται σε ισορροπία. Ο ανταγωνισμός για πράγματα που δεν έχουμε κανένα έλεγχο δημιουργεί άγχος και φόβο. Πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας ν’ ακολουθήσουν ελεύθερα τα δικά τους ενδιαφέρονται, αυτά που ικανοποιούν τη δική τους εσωτερική ανάγκη και όχι απαραίτητα τη δική μας.
Οι γονείς έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα αλλά και το βαρύ καθήκον να βοηθήσουν τα παιδιά τους ν’ αποκτήσουν αυτοεκτίμηση – μια υγιή αγάπη και σεβασμό για τον εαυτό τους. Έτσι μόνο θα μπορέσουν να θέσουν γερά θεμέλια για μια ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή.
ΜΑΡΙΑ ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΩΛΙΩΤΗ